در حالی که جنگ اسرائیل و حماس وارد دهمین ماه می‌شود، ارتش اسرائیل در حال انجام عملیات نظامی گسترده‌ای است که وضعیت نوار غزه را وخیم‌تر می‌کند. ادامه درگیری خشونت‌آمیز به آواره شدن بیش از ۸۰ درصد جمعیت ۲.۳ میلیون نفری نوار غزه منجر شده است. اسرائیل عملیات نظامی‌اش در غزه را، که حدود ۳۵۰ هزار نفر در آنجا حضور دارند، تشدید کرده و به ساکنان دستور داده است تا خانه‌هایشان را ترک کنند.

شهر غزه، که پیش از عملیات هفتم اکتبر یک چهارم جمعیت نوار غزه در آنجا زندگی می‌کردند، در هفته‌های اول جنگ تقریبا ویران شد. در چند ماه اخیر و درپی دستور اسرائيل به تخلیه نقاط دیگر، ساکنان مرکز شهر به خانه‌های ویران‌شده‌شان بازگشتند. تعداد اندکی از سازمان‌های بشردوستانه، که تا حال در شهر غزه حضور دارند، شرایط ناشی از جنگ را به‌شدت دشوار توصیف می‌کنند و می‌گویند که ساکنان شهر غزه با کمبود شدید غذا، آب و دارو مواجه‌اند.

یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، ۹ اکتبر ۲۰۲۳ اعلام کرد: «ما غزه را کاملا محاصره می‌کنیم، نه برق، نه غذا، نه آب و نه سوخت؛ همه چیز تعطیل می‌شود.» او افزود: «ما با حیوان‌های انسان‌نما می‌جنگیم و مطابق همین عمل می‌کنیم.» به همین دلیل بود که سازمان‌های بشردوستانه و حقوق بشر این تصمیم را جنایت جنگی و نقض حقوق بشر اعلام کردند. پس از مدتی اسرائیل با عقب‌نشینی اندک از مواضع سرسختانه‌اش اعلام کرد که اجازه می‌دهد تنها به بخش جنوبی نوار غزه مقادیر کمی غذا، آب و دارو وارد شود. البته نبود سوخت مورد نیاز برای حفظ زیرساخت‌های حیاتی غزه پس از قطع آب و برق، شرایط زندگی در نوار غزه را به‌شدت دشوار کرده است.

در حالی که از زمان آغاز حمله اسرائیل به نوار غزه تا کنون ده‌ها هزار نفر کشته و زخمی شده‌اند، خانه‌ها، مغازه‌ها، بیمارستان‌ها، مساجد، کلیساها، مدارس و جاده‌ها ویران شده است و صدها هزار فلسطینی برای فرار از جنگ خانه‌های‌‌شان را ترک کرده‌اند، کمک‌های بشردوستانه به‌مراتب کمتر از میزان نیازمندی ساکنان این منطقه است.

حتی پیش از عملیات هفتم اکتبر نیز، به‌دلیل کنترل اسرائيل بر گذرگاه‌های مرزی، دسترسی ساکنان نوار غزه به کمک‌های بشردوستانه محدود بود. قبل از ماه مه گذشته، اغلب کمک‌های بشردوستانه ازطریق گذرگاه رفح وارد غزه می‌شد که فرایند رساندن به‌موقع کمک‌ها را با چالش روبه‌رو می‌کرد، زیرا از یک سو ممکن نبود هر روز عبور صدها کانتینر در گذرگاه رفح مدیریت شود، و از سوی دیگر، بازرسی طولانی‌مدت اسرائیل و تصمیم‌های خودسرانه‌اش درمورد ممنوعیت کالاهایی مانند بطری‌های اکسیژن، انسولین، داروهای مسکن و فیلترهای آب، روند انتقال کمک‌ها را به‌شدت کند می‌کرد.

پس از حمله اسرائيل به گذرگاه رفح و تصرف آن، ورود کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه تنها به دو گذرگاه یعنی گذرگاه بیت حانون در شمال و گذرگاه کرم شالوم در جنوب محدود شد. اما سازمان ملل گذرگاه کرم شالوم را ناامن می‌دانست. در آوریل گذشته که توجه جامعه جهانی به ارسال کمک برای ساکنان نوار غزه معطوف بود، روزانه صدها کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه وارد نوار غزه می‌شد. این رقم با گذشت زمان کاهش یافت و داده‌های اخیر نشان می‌دهد که شمار کامیون‌های حامل کمک به غزه به کمتر از صد کامیون در روز رسیده است.

متاسفانه مشکل تنها به انتقال کمک‌ها به غزه محدود نیست، زیرا نبود امنیت و ویرانی‌های ناشی از جنگ مانع توزیع درست کمک‌ها می‌شود. نوار غزه منطقه پهناوری نیست، اما جنگ مستمر بخش وسیعی از این منطقه را ویران کرده است. برای مثال، ‌حدود ۹۲ درصد از جاده‌های اصلی غزه ویران شده یا به‌شدت آسیب دیده است. افزون بر آن، انبارهای نگه‌داری مواد غذایی و دارو تخریب شده و نبود برق مشکل را چند برابر کرده است. در حال حاضر، تنها گزینه برای نگهداری دارو و مواد غذایی، استفاده از کامیون‌های یخچال‌دار است، اما توسل به این گزینه افزون بر چالش‌های دیگر به افزایش هزینه منجر می‌شود.

نبود امنیت، چالش عمده دیگری است که مانع توزیع درست کمک‌ها می‌شود. با وجود هماهنگی با اسرائيل، تا کنون صدها نفر از امدادگران به‌دلیل بمباران جانشان را از دست داده‌اند. افزایش ناامنی باعث شده است بسیاری از کارکنان سازمان‌های امدادرسانی دست از کار بکشند. به‌رغم گزارش‌ها و آمارهایی که جزئیات تلفات انسانی ناشی از محاصره غزه را نشان می‌دهد، جامعه جهانی تقریبا هیچ اقدام موثری برای رفح محاصره غزه انجام نداده است.

بنابراین، اگر وضعیت به‌شکل فعلی ادامه پیدا کند و کمک‌های بشردوستانه به میزان لازم و به‌موقع به ساکنان نوار غزه نرسد، جهان فاجعه انسانی عظیمی را شاهد خواهد بود.