جو بایدن، رئیسجمهوری ایالات متحده، که تاکنون بی‌دریغ از ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین حمایت کرده، در تصمیمی جدید و جنجالی، به کی‌یف اجازه داده است برای حمله به اهدافی در عمق خاک روسیه از موشک‌های دوربرد آمریکایی استفاده کند.
این تصمیم که ۱۷ نوامبر ۲۰۲۴ نهایی شد، محدودیت‌های قبلی را برای اوکراین در جنگ با روسیه برداشته است. بر اساس آن محدودیت‌ها، اوکراین اجازه داشت از تسلیحات ساخت ایالات متحده صرفا و منحصرا در قلمرو خاک خود استفاده کند و نمی‌توانست با آن‌ها خاک روسیه را هدف قرار دهد.
تصمیم دولت بایدن برای تایید استفاده اوکراین از موشک‌های دوربرد «اتَکِمز» (ATACMS) علیه اهداف در داخل روسیه پس از آن اتخاذ شد که مسکو نزدیک به ۵۰ هزار سرباز را در منطقه جنوبی کورسک مستقر کرد. این منطقه محل ضدحمله بزرگ اوکراین در طول تابستان بود که اکنون به نقطه کانونی برای تلاش‌های روسیه به منظور بازپس‌گیری زمین‌های از دست رفته تبدیل شده است. در همین حال، بر اساس گزارش‌ها، هزاران سرباز کره شمالی هم به نیروهای روسیه در کورسک پیوسته‌اند که باعث نگرانی واشینگتن شده است.
این تصمیم جنجالی بایدن واکنش‌های زیادی را به همراه داشت. دیمیتری پسکوف، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، گفت که اجازه دادن به اوکراین برای شلیک موشک‌های ایالات متحده به خاک روسیه به معنای دخالت مستقیم آمریکا در درگیری و در نتیجه تشدید جنگ است.
دونالد ترامپ جونیور نیز از این تصمیم انتقاد کرد و گفت که اعطای چنین مجوزی قبل از روی کار آمدن دونالد ترامپ، رئیسجمهوری منتخب آمریکا، در ماه ژانویه می‌تواند به یک درگیری بزرگ منجر شود. ترامپ جونیور افزود: «به نظر می‌رسد تصمیم گرفته شده است پیش از اینکه پدرم فرصتی برای ایجاد صلح و نجات زندگی‌ها داشته باشد، جنگ جهانی سوم را آغاز کنند.»
در مقابل، برخی رهبران اروپایی از این تصمیم حمایت کرده‌اند. از جمله جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی، که از این اقدام استقبال و بر حق اوکراین برای دفاع از خود تاکید کرده است.
نشریه نیوزویک در گزارشی نظر چندین کارشناس را درباره پیامدهای بالقوه این تغییر سیاست آمریکا جویا شده است.
مایکل سی دش، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه نوتردام، در این زمینه گفت: «من فکر می‌کنم تصمیم بایدن برای دادن مجوز استفاده از موشک‌های آمریکا در خاک روسیه هم خطرناک و هم بی‌معنی است. این اقدام خطرناک است، زیرا به دخالت مستقیم ایالات متحده/ناتو تعبیر می‌شود و در عین حال بی‌معنی است، زیرا غرب بعید است تعداد کافی از این سیستم‌ها را در اختیار اوکراینی‌ها قرار دهد تا مسیر جنگ زمینی را تغییر دهند و احتمالا روس‌ها در این مرحله برنده خواهند شد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این کارشناس در ادامه افزود: «من شک دارم که چنین اقدامی درنهایت به جنگ جهانی سوم منتهی شود، با این حال پیش‌بینی می‌کنم جنگ خونین و خطرناکی را که هرگز نباید رخ می‌داد و باید مدت‌ها پیش تمام می‌شد، تشدید خواهد کرد.»
به گفته این مدرس دانشگاه، برداشت خوش‌بینانه از تصمیم بایدن این است که او امیدوار است با استفاده از این اهرم علیه روس‌ها، به جنگ اوکراین خاتمه دهد؛ اما برداشت بدبینانه این است که او می‌تواند دست جانشینش، دونالد ترامپ، را در حل‌وفصل این موضوع مهم ببندد و شرایط را برای او پیچیده‌تر از وضعیت کنونی کند.
رابرت رومانچوک، پژوهشگر مرکز مطالعات اوکراین، نیز به نیوزویک گفت: «شاید آمریکایی‌ها و به طرز شگفت‌انگیزی، بسیاری از اروپایی‌ها هنوز متوجه نشده‌اند که جنگ جهانی سوم در واقع آغاز شده است. در یک طرف روسیه، چین، ایران و کره شمالی قرار دارند و در طرف دیگر اوکراین و حامیانش. این تنها روسیه نیست که به جنگ با اوکراین مشغول است، جنگ روسیه در اوکراین با حمایت چین، پهپادهای ایرانی و مهمات و موشک‌های کره شمالی در جریان است.»
او اضافه کرد: «از سوی دیگر، اوکراین در حال حاضر تحت حمایت دموکراسی‌های غربی است و اگر روسیه بر اوکراین غلبه کند، شکی نیست که دامنه این جنگ به کشورهای بالتیک یا لهستان منتقل خواهد شد. این‌ها معدود کشورهای اروپایی‌اند که به‌خوبی درک می‌کنند چه اتفاقی دارد رخ می‌دهد.»
رومانچوک گفت: «با اینکه روسیه تهدیدهای زیادی مطرح می‌کند، اغلب در نهایت از تهدیدهایش عقب‌نشینی خواهد کرد. ارسال هر محموله جدید تسلیحاتی به اوکراین با هشدارهایی از سوی مسکو مواجه شده است، اما این سلاح‌ها بارها و بارها تحویل داده شدند و روسیه هیچ اقدام تلافی‌جویانه‌ای انجام نداد. پس احتمال دارد که این بار نیز تهدیدهای هسته‌ای روسیه تنها یک بلوف سیاسی باشد.»
ریچارد کی بتس، محقق روابط بین‌الملل، نیز نظر مشابهی دارد. او معتقد است: «در این مرحله، خطر تشدید تنش جنگ روسیه و اوکراین در پاسخ به استفاده موشک‌های آمریکایی کم است، زیرا پوتین اکنون انگیزه دارد که چند ماه صبر کند تا ترامپ روی کار بیاید و سیاست ایالات متحده را در مورد اوکراین معکوس کند.»
لوبومیر لوسیوک، استاد علوم سیاسی و اقتصاد از کالج نظامی سلطنتی کانادا، در این مورد گفت: «فکر می‌کنم برخلاف تهدیدهای روسیه، ارائه سلاح‌های موردنیاز اوکراین برای شکست روس‌ها باعث کاهش تنش و جلوگیری از جنگ جهانی شود. زیرا در غیر این صورت میدان در اختیار قدرت‌ها و حکومت‌هایی قرار می‌‌گیرد که به دنبال تضعیف نظم بین‌المللی جهانی‌اند. تضمین پیروزی اوکراین پادزهر رفتار غارتگرانه روسیه است.»
دنی بلو، کارشناس امنیت و روابط بین‌الملل دیگری، است که به نیوزویک گفت: «توانایی اوکراین برای حمله به خاک روسیه در واقع پتانسیل تشدید جنگ را به همراه دارد. با این حال، انتخاب دونالد ترامپ احتمالا تشدید را کاهش خواهد داد.»
به گفته او، در حال حاضر این پیش‌بینی وجود دارد که دولت دونالد ترامپ ممکن است ارسال تجهیزات نظامی سخت‌افزاری به اوکراین را کاهش دهد و برای پایان دادن به مناقشه بر کی‌یف فشار سیاسی وارد کند. این به آن معنا است که روسیه اکنون انگیزه زیادی برای تشدید تنش ندارد و می‌داند که اوکراین ظرف چند ماه توانایی جنگیدن را از دست می‌دهد.
