بعد از شیر سنگی‌های بختیاری، سنگ‌ قبرهای تاریخی قشم هم از موزه‌های قطر سر درآوردند

مدیرکل میراث فرهنگی منطقه آزاد قشم ادعا کرد آمار مرتبط با خروج ۵۰ سنگ قبر تاریخی از این جزیره درست نیست

تصویری از یک سنگ قبر قدیمی در گورستان تاریخی قشم‌ــ اعتمادآنلاین

برخی ساکنان محلی جزیره قشم از قاچاق سنگ قبرهای تاریخی گورستان‌های قدیمی قشم به موزه قطر خبر داده و گفته‌اند که سنگ‌ قبور قدیمی دشت توریان قشم از این جزیره خارج و به کشورهای حاشیه خلیج فارس قاچاق شده‌ است، اما ابراهیم رستم‌گورانی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی منطقه آزاد قشم، از قاچاق این سنگ قبرها اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و در تلاش است موزه سر باز سنگ قبرهای گورستان‌های قدیمی قشم را راه‌اندازی کند.

بر اساس اعلام ساکنان محلی، تا پیش از این در دشت توریان قشم بیش از ۱۰۰ سنگ قبر قدیمی متعلق به قرن‌های ششم و هفتم هجری قمری وجود داشت اما اینک حدود ۵۰ سنگ قدیمی از این گورستان خارج و قاچاق شده است.

با این حال مدیرکل میراث فرهنگی منطقه آزاد قشم ادعا می‌کند که آمار مرتبط با خروج ۵۰ سنگ قبر از این جزیره درست به‌ نظر نمی‌آید.

سنگ قبرهای قدیمی گورستان‌‌های قشم علاوه بر ارزش تاریخی، به دلیل آثار تذهیب، نقاشی و معماری روی آن‌ها ارزش هنری نیز دارند و سبک هنر و معماری سده‌های ششم و هفتم در ایران را نشان می‌دهند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

فعالان میراث فرهنگی می‌گویند در نتیجه فقدان حفاظت اصولی از این یادگارهای تاریخی و هنری، برخی سنگ‌ قبرها به‌صورت غیرقانونی از گورستان‌ها خارج شده‌ و اکنون در موزه‌های قطر به نمایش درآمده‌اند.

مدیرکل میراث فرهنگی قشم قاچاق این سنگ قبرها و نمایش آن‌ها در موزه‌های قطر را انکار کرد و مدعی شد که مردم محلی از این ماجرا اطلاعی ندارند و کسی از نزدیک این آثار را در موزه‌های قطر ندیده است. او با تایید اینکه میراث فرهنگی آماری دقیق از سنگ‌ قبرهای تاریخی گورستان‌های قشم ندارد، مدعی شد که تعداد سنگ‌های قاچاق‌شده احتمالا محدود است.

به‌رغم ادعای این مقام دولتی، ساکنان محلی قشم از خبرگزاری ایلنا خواسته‌اند که درخواستشان را برای تشکیل یگان حفاظت میراث فرهنگی قشم به گوش مسئولان میراث فرهنگی برساند.

رستم‌گورانی بدون اینکه موضوع قاچاق سنگ قبرهای تاریخی قشم را تایید کند، خبر داد که تامین روشنایی گورستان‌های قدیمی قشم در دست اجرا است و به منظور احداث موزه سر باز، برای سنگ‌ قبرهای تاریخی این گورستان‌ها سایه‌بان ساخته خواهد شد. پس از آن نیز قرار است کاوش‌های باستان‌شناسی برای شناسایی سنگ قبرهایی که زیر خاک پنهان مانده‌اند، آغاز شود.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی منطقه آزاد قشم، در حال حاضر حدود ۲۰ سنگ قبر تاریخی در جزیره قشم ثبت ملی شده است.

گورستان‌های تاریخی جزیره قشم بخشی از میراث فرهنگی و تاریخی این منطقه‌اند و سنگ‌ قبرهای قدیمی آن‌ها جلوه‌های خاصی از هنر، فرهنگ و باورهای مردمان بومی را نمایش می‌دهند. 

بیشتر این سنگ‌ها نقوش هنری خاص از جمله اشکال هندسی، تصاویر مرتبط با دریانوردی، گل‌وبوته‌ و نمادهای مذهبی‌ دارند و روی آن‌ها نوشته‌هایی به زبان فارسی، عربی و گاه ترکی وجود دارد که درباره فرد متوفی، تاریخ فوت او و دعاهای مذهبی اطلاعاتی ارائه می‌دهد. بیشتر این سنگ‌ها با آهک و مرجان ساخته شده‌اند که متناسب با شرایط اقلیمی منطقه است. برخی نمادهای موجود روی این سنگ‌ قبرها مانند کشتی و لنگر نیز نشان‌دهنده ارتباط متوفی با دریا و شغل دریانوردی است.

فعالان میراث فرهنگی بارها هشدار داده‌اند که سنگ‌قبرهای تاریخی قشم در معرض آسیب‌های طبیعی از جمله فرسایش ناشی از باد و رطوبت و حفاری‌های غیرمجاز یا تغییر کاربری زمین‌ها قرار دارند. اکنون نیز مسئله قاچاق آن‌ها به کشورهای همسایه در کانون توجه قرار گرفته است. حال‌ آنکه این سنگ‌قبرها علاوه بر ارزش تاریخی، منبعی ارزشمند برای شناخت تاریخ اجتماعی، فرهنگی و هنری قشم به شمار می‌روند.

سرقت آثار ارزشمند موجود در گورستان‌های تاریخی، اندکی پیش‌تر نیز با خبر قاچاق شیرسنگی‌های آرامستان‌های ایذه به کشورهای خلیج فارس رسانه‌ای شد.

فعالان میراث فرهنگی می‌گویند شیرسنگی‌های گورهای بختیاری در آرامستان‌های ایذه سرقت و با هدف تزیین ویلاهای مسکونی به کشورهای عربی قاچاق می‌شوند. به گفته آنان، ثروتمندان کشورهای عربی برای خرید آثار تاریخی ایران مبالغ هنگفتی می‌پردازند؛ به‌گونه‌ای که سوداگران گنج حتی به سنگ‌های دارای نقوش هم رحم نمی‌کنند.

شیر در آثار باستانی و تاریخی نقاط مختلف ایران نقش بسیار مهمی داشته و به‌عنوان نمادی از قدرت، شجاعت، و سلطنت به‌کار می‌رفته است.

قاچاق اشیای تاریخی و باستانی ایران به کشورهای خارجی که به تجارتی پرسود برای سوداگران تبدیل شده، در سایه بی‌اعتنایی و ناکارآمدی مسئولان جمهوری اسلامی، روزبه‌روز در حال گسترش است.

بیشتر از فرهنگ و هنر