جمهوری اسلامی ایران در حالی با سال دشوار ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید مواجه است، که در پی بحران اقتصادی شدید داخلی و شکست‌هایش در خاورمیانه، وضعیتی بسیار ضعیف دارد.
بنوا فاوکن در مقاله‌ای در وال‌استریت ژورنال می‌نویسد راهبرد تهران همچنان تهدیدی برای متحدان و شرکای واشینگتن، به‌ویژه اسرائیل، به شمار می‌رود و در عین حال، میان بسیاری از ایرانیان نیز نامحبوب است. در حالی که دولت جدید آمریکا قصد دارد برای محدودسازی حمایت جمهوری اسلامی از گروه‌های شبه‌نظامی در خاورمیانه، تحریم‌ها علیه ایران را تشدید کند، تیم ترامپ در حال بررسی گزینه‌هایی از جمله حملات هوایی برای ممانعت از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای است.
مشکلات اقتصادی داخلی، کمبود انرژی، و همین‌طور تهدید نظامی از جانب اسرائیل بزرگ‌ترین چالش جمهوری اسلامی پس از ناآرامی‌ها و اعتراض‌های گسترده دو سال پیش بوده است و به نظر می‌رسد اکنون بیش از پیش مقابل ناآرامی‌ها آسیب‌پذیر باشد.
این وضعیت ممکن است تهران را به سمت مذاکره و مصالحه با غرب سوق دهد، زیرا به دنبال راهی برای خروج از بحران است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ایران در حالی سال ۲۰۲۴ را به پایان رساند که ارزش ریال برابر دلار نسبت به آغاز سال ۴۰ درصد کاهش پیدا کرده بود. بر اساس گزارش بانک جهانی، سرانه تولید ناخالص داخلی ایران از سال ۲۰۱۲ که تحریم‌ها تشدید شد ۴۵ درصد کاهش یافته است. بحران اقتصادی و کمبود انرژی به‌دلیل سال‌ها مدیریت ضعیف و سرمایه‌گذاری ناکافی خطر ناآرامی‌های عمومی را افزایش داده و این موضوع برای مقامهای جمهوری اسلامی نگران‌کننده است.
دولت جمهوری اسلامی در واکنش به نارضایتی عمومی، برخی سیاست‌های سرکوبگرانه را تعدیل کرده است، از رفع فیلتر پیام‌رسان واتس‌اپ و اپلیکیشن گوگل‌پلی گرفته تا ممانعت از اجرای قوانین سخت‌گیرانه‌تری که برای تحمیل حجاب به زنان وضع شده بود.
بهنام بن طالب‌لو، مدیر ارشد بخش ایران در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، می‌گوید: «رژیم در تلاش است تا آتش را خاموش کند، نه اینکه مشکلات را حل کند.»
جمهوری اسلامی حتی تحت شدیدترین تحریم‌ها همچنان می‌توانست با استفاده از اهرم محور مقاومت از حمله به خاک ایران جلوگیری کند. اما محور مقاومت در سالی که گذشت تقریبا از هم پاشید. سقوط بشار اسد در سوریه، اصلی‌ترین متحد جمهوری اسلامی در خاورمیانه، پس از سلسله وقایعی رخ داد که نقطه آغازش حمله ۷ اکتبر حماس به اسرائیل در سال ۲۰۲۳ بود. از آن زمان، اسرائیل تقریبا تمام رهبران ارشد حماس و حزب‌الله را از میان برداشته و این دو گروه شبه‌نظامی را عملا زمین‌گیر کرده است.
اکنون، جمهوری اسلامی برای تهدید اسرائیل به متحدانش در عراق و یمن متکی است، اما پایگاه‌های آن‌ها با اسرائیل فاصله زیادی دارند و این امر اثربخشی آن‌ها را محدود می‌کند.
این وقایع تهران را در شرایطی قرار داده است که فضای مانور بسیار کمتری دارد، آن هم در حالی که خود را برای رویارویی بزرگ احتمالی با ترامپ آماده می‌کند. شکست‌های سال گذشته نگرانی‌هایی ایجاد کرده که جمهوری اسلامی ممکن است برای ترمیم قدرت بازدارندگی‌اش مقابل حملات خارجی، برنامه هسته‌ای‌اش را تسریع کند.
ترامپ در حال بررسی راه‌هایی برای جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای است که حملات هوایی پیشگیرانه احتمالی را نیز شامل می‌شود و سیاست طولانی‌مدت آمریکا برای مهار جمهوری اسلامی از طریق دیپلماسی و تحریم را نقض خواهد کرد.
رویکرد ترامپ در قبال ایران احتمالا متاثر از آگاهی او از این موضوع است که عوامل جمهوری اسلامی قصد ترور او را داشتند.
صنم وکیل، از اندیشکده چتم هاوس، می‌گوید: «فرصت محدودی وجود دارد که رژیم مایل به مذاکره خواهد بود و ترامپ برای تحقق خواسته‌هایش شتاب خواهد داشت. اما [ترامپ] فرصت زیادی ندارد. ایدئولوگ‌های اردوی ترامپ خواهان دریافت امتیازهایی از تهران خواهند بود که شاید تهران آماده پذیرش آن‌ها نباشد. بنابراین، رنج بسیار بیشتری برای ایران در پیش است.»
