اولین کشتی از دو کشتی حامل هزار تن ماده شیمیایی ساخت چین که می‌تواند یکی از اجزای کلیدی در تولید سوخت برای برنامه موشکی نظامی ایران باشد، روز پنج‌شنبه در بیرون بندر بندرعباس ایران لنگر انداخت. به گزارش سی‌ان‌ان، داده‌های ردیابی کشتی‌ها نشان می‌دهد که این امر می‌تواند نشانه بازگشت تولید موشک‌های ایران به وضعیت عادی پس از حملات حمله‌های اخیر اسرائیل باشد.
براساس این گزارش به نقل از دو منبع مطلع اروپایی، کشتی «گل‌بُن» حامل هزار تن پرکلرات سدیم، ماده اولیه اصلی در تولید پیشران جامد که نیروی موشک‌های متعارف میان‌برد ایران را تامین می‌کند، سه هفته پیش بندر تای‌سانگ چین را ترک کرد.
طبق گفته این منابع اطلاعاتی، پرکلرات سدیم می‌تواند امکان تولید پیشران کافی برای حدود ۲۶۰ موتور موشک سوخت جامد برای موشک‌های خیبرشکن ایران یا ۲۰۰ موشک بالستیک حاج قاسم را فراهم کند.
سی‌ان‌ان می‌نویسد، این محموله در حالی وارد ایران شده که جمهوری اسلامی با مجموعه‌ای از شکست‌های منطقه‌ای مواجه بوده است؛ از جمله سقوط بشار اسد در سوریه و خسارات حزب‌الله در لبنان. پس از حمله اسرائیل به تاسیسات تولید موشک ایران در اکتبر، برخی کارشناسان غربی معتقد بودند که ممکن است حداقل یک سال طول بکشد تا ایران بتواند تولید پیشران جامد خود را از سر بگیرد. اما این محموله نشان می‌دهد که ایران فاصله زیادی با از سرگیری تولید موشک‌هایش ندارد – یا شاید حتی این روند از سر گرفته شده باشد.
طبق گفته منابع اطلاعاتی، این محموله به نمایندگی از بخش تدارکات سازمان جهاد خودکفایی (SSJO)، که بخشی از نهاد مسئول توسعه موشک‌های بالستیک ایران است، خریداری شده است.
سی‌ان‌ان می‌نویسد، کشتی دوم، «جیران»، هنوز بارگیری نشده و چین را ترک نکرده است. هر دو کشتی تحت مدیریت شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران قرار دارند. کشتی جیران قرار است باقی‌مانده ۱,۰۰۰ تن محموله را به ایران منتقل کند. گل‌بُن بندر تای‌چانگ را در تاریخ ۲۱ ژانویه به مقصد ایران ترک کرد.
سخنگوی وزارت خارجه چین، مائو نینگ، در ژانویه در گفت‌و‌گو با خبرنگاران ادعا کرد که از جزئیات این پرونده اطلاع ندارد، اما چین همواره به قوانین کنترل صادرات خود و همچنین تعهدات بین‌المللی این کشور پایبند بوده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
دور زدن تحریم‌ها
ایالات متحده و بریتانیا تحریم‌هایی علیه شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران اعمال کرده‌اند. وزارت خارجه آمریکا این شرکت را «خط کشتیرانی مورد ترجیح برای گسترش‌دهندگان و عوامل تدارکات ایران» توصیف کرده است.
وزارت خزانه‌داری بریتانیا نیز اعلام کرده که این شرکت در «فعالیت‌های خصمانه» جمهوری اسلامی دخیل بوده و بر ارتباط آن با بخش دفاعی ایران تاکید کرده است.
هر دو کشتی گل‌بُن و جیران تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارند.
هرچند به گفته تحلیلگران، چین از سال ۲۰۲۲ خرید نفت ایران را در داده‌های رسمی گمرک خود گزارش نکرده است این کشور همچنان بزرگ‌ترین خریدار انرژی ایران باقی مانده است.
ماده‌ای کلیدی
به گفته فابیان هینز، پژوهشگر موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک، در حالی که ایران به پیشران جامد برای طیف گسترده‌ای از موشک‌ها، از جمله تسلیحات دفاع هوایی کوچکتر نیاز دارد، عمده این محموله‌ها احتمالا به برنامه موشکی بالستیک ایران اختصاص می‌یابد.
هرچند تجارت پرکلرات سدیم تحت تحریم‌های غرب محدود نشده است، اما این ماده می‌تواند به‌طور شیمیایی به پرکلرات آمونیوم تبدیل شود – سوخت و ماده اکسیدکننده‌ای که محصولی تحت کنترل است.
آندریا سلا، استاد شیمی معدنی در کالج دانشگاهی لندن، به سی‌ان‌ان گفت: «پرکلرات آمونیوم همان ماده‌ای است که در پیشران‌های جامد شاتل فضایی استفاده می‌شد.» او افزود: «واقعا کاربردهای جایگزین چندانی برای این ماده وجود ندارد، جز در پیشران‌های موشکی، آتش‌بازی و سوخت.»
به گفته او، افزایش کنترل‌ها روی پرکلرات‌ها در غرب باعث شده است که چین به یک تامین‌کننده جایگزین عمده برای این مواد شیمیایی تبدیل شود.
جفری لوئیس، مدیر برنامه عدم اشاعه شرق آسیا در موسسه مطالعات بین‌المللی میدلبری، گفت که چین از اواسط دهه ۲۰۰۰ «منبع اصلی پرکلرات سدیم برای برنامه موشکی ایران بوده است.» او افزود: «این بخشی از جدیدترین محموله در یک الگوی چند دهه‌ای است.»
فابیان هینز گفت، در حالی که جمهوری اسلامی پیش‌تر مدعی توانایی داخلی برای تولید پرکلرات آمونیوم بود، این محموله نشان‌دهنده گلوگاه‌های زنجیره تامین است، زیرا تامین داخلی پیش‌ماده‌ها نتوانسته نیازهای تولید موشکی را برآورده کند.
هینز گفت که زیرساخت تولید پیشران جامد ایران «در چند سال گذشته به‌طور چشمگیری گسترش یافته است.
به گفته منابع اطلاعاتی غربی، موشک‌های خیبرشکن بردی معادل ۱,۴۲۰ کیلومتر دارند و موشک‌های حاج قاسم می‌توانند به اهدافی در حدود ۱,۴۵۰ کیلومتر برسند.
هینز گفت که نسخه‌هایی از این موشک‌ها را حوثی‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی علیه اسرائیل استفاده کردند.
به نوشته سی‌ان‌ان، پیشران جامد همچنین در موشک‌های کوتاه‌برد ایران استفاده می‌شود – مانند آن‌هایی که در گذشته علیه پایگاه‌های آمریکایی در منطقه و در صادرات به روسیه به کار گرفته شده‌اند. براساس این گزارش، قوی‌ترین موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی معمولا از پیشران مایع استفاده می‌کنند.
به گفته نیروهای دفاعی اسرائیل، بقایای حداقل یک موشک خیبرشکن پس از حمله موشکی جمهوری اسلامی به‌سوی اسرائیل در تاریخ ۱ اکتبر ۲۰۲۴ کشف شده است.
ژنرال کنت مک‌کنزی از نیروی هوایی ایالات متحده در سال ۲۰۲۳ به کنگره اعلام کرد که تصور می‌شود زرادخانه جمهوری اسلامی «بیش از ۳,۰۰۰ موشک بالستیک» در اختیار دارد، اما تعداد دقیق هر نوع موشک مشخص نیست.
