نوروز در تاجیکستان؛ جشنی با شکوه در قلب دوشنبه

زنان با لباس‌هایی که با گل‌دوزی‌های ظریف و طرح‌های هنرمندانه آراسته شده بود، پیوند نسل امروز با میراث فرهنگی کهن را به نمایش گذاشتند

credit: borna.news

آسمان شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، در شب نوروز با آتش‌بازی و نورافشانی، تصویری از شکوه و سرور را به نمایش گذاشت. خیابان‌ها غرق در نور بودند و مردم با چهره‌هایی شاد و پرامید از خانه‌ها بیرون آمده بودند تا در این جشن باستانی شرکت کنند و آغاز سال نو را با شور و هیجان تجلیل کنند.  

این شور و نشاط در خیابان‌های منتهی به مرکز شهر نیز دیده می‌شد. چراغ‌های رنگارنگ و تزئینات نورانی، حال‌وهوای نوروز را دوچندان کرده و فضایی رویایی در سطح شهر پدید آورده بود.  

در میان جشن و سرور، لباس‌های سنتی مردم تاجیکستان جلوه خاصی به مراسم بخشیده بود. زنان با لباس‌هایی که با گل‌دوزی‌های ظریف و طرح‌های هنرمندانه آراسته شده بود، پیوند نسل امروز با میراث فرهنگی کهن را به نمایش گذاشتند. اما آنچه بیش از همه نگاه‌ها را به خود جلب کرد سبزه نوروز بود که در قالب سازه‌ای هفت‌طبقه و باشکوه در قلب دوشنبه برافراشته شده بود. این اثر عظیم نه‌تنها زیبایی مراسم را افزایش داده بود، که نشان از اهمیت نوروز در فرهنگ و هویت تاریخی تاجیکستان داشت. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

بابک دهقان، یکی از شهروندان تاجیکستان، می‌گوید در دانشگاه پزشکی ابوعلی سینا جشن نوروز را با برپایی سفره هفت‌سین، طبخ غذاهای سنتی، اجرای موسیقی و رقص محلی گرامی داشته‌اند. او می‌افزاید که امسال شمار زیادی از شهروندان خارجی نیز در این جشن حضور داشتند و این مراسم به دستور امام‌علی رحمان، رئیس‌جمهوری تاجیکستان، با شکوه بسیار برگزار می‌شود.  

فضای این دانشگاه دولتی سرشار از رنگ و موسیقی بود، و لحظاتی پر از شادی برای شرکت‌کنندگان رقم خورد.   

در این جشن، بیشتر زنان تاجیک لباس سنتی می‌پوشند، به رقص و پایکوبی می‌پردازند و از برگزاری این آیین کهن لذت می‌برند.
ویدیوها و تصاویر جشن باشکوه نوروز در تاجیکستان با استقبال گسترده فارسی‌زبانان و ساکنان حوزه تمدنی این جشن مواجه شده است. کاربران شبکه‌های اجتماعی بارها این تصاویر را بازنشر کرده‌اند و از زیبایی برگزاری نوروز در دوشنبه سخن گفته‌اند.  

رسانه‌های اجتماعی این امکان را فراهم کرده‌اند تا شهروندان تاجیکستان با انتشار عکس‌ها، ویدیوها و نوشته‌های‌شان نوروز را بیش از پیش معرفی کنند. بسیاری از آنان حتی به زبان روسی مطالبی را منتشر کرده‌اند تا این جشن باستانی را به مردم آسیای میانه و روسیه نیز بشناسانند و جلوه‌ای از فرهنگ و تاریخ مشترک را به نمایش بگذارند.  

مراسم نوروز در دوشنبه میزبان شهروندانی از ایران و افغانستان نیز بوده است. لیدا عزیزی، یکی از افغان‌های مقیم تاجیکستان در جشن نوروز شرکت کرده است. او به ایندیپندنت فارسی گفت: «بازدید از تجلیل نوروز در دوشنبه، مرا به یاد جشن نوروز در شهر مزارشریف انداخت. ما سه سال و نیم است که در دوشنبه زندگی می‌کنیم. طالبان نوروز را ممنوع کردند و شادی این جشن را از مردم ما گرفتند. اما اینجا، در تاجیکستان ببینید که چقدر زیبا و متنوع از نوروز تجلیل می‌کنند. حس می‌کنم که در وطن خودم هستم و از این جشن لذت می‌برم.»  

پس از فروپاشی حکومت افغانستان در اوت ۲۰۲۱، شماری از شهروندان این کشور به تاجیکستان پناه بردند. برای بسیاری از آنان جشن نوروز در تاجیکستان نه‌تنها یک جشن سنتی، که فرصتی برای زنده نگه داشتن هویت و پیوندهای فرهنگی‌شان است.  

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، تاجیکستان اعلام استقلال کرد و دوره جدیدی را آغاز نمود. در این دوران، امام‌علی رحمان کوشید تا ریشه‌های فرهنگی و سنت‌های تاریخی تاجیکستان را احیا کند. یکی از مهم‌ترین این سنت‌ها نوروز بود، جشنی که قرن‌ها در میان مردمان آریایی گرامی داشته می‌شد اما در دوران تسلط شوروی کم‌رنگ شده بود.  

در تاجیکستان نوروز، فراتر از یک جشن، نماد هویت ملی این کشور است. امام علی رحمان در طول سه دهه‌ گذشته با برگزاری مراسم باشکوه، احیای آیین‌های سنتی، و ترویج فرهنگ نوروزی، تلاش کرده است تا این جشن را نه‌تنها در داخل کشور که در سطح بین‌المللی معرفی کند.  

یکی از چالش‌های تاجیکستان در سال‌های اخیر افراط‌گرایی مذهبی بوده است، جریانی که می‌کوشد هویت‌های ملی و فرهنگی را کمرنگ کند. اما امام‌علی رحمان با سیاست‌های سخت‌گیرانه و تاکید بر حفظ میراث تمدنی و فرهنگی توانسته است این تهدید را مهار کند.  

جشن نوروز در تاجیکستان حضور گسترده مردم در خیابان‌ها، برپایی آیین‌های سنتی، و مشارکت نسل جوان نشان می‌دهد که نوروز نه‌تنها از میان نرفته، که با نیرویی تازه ازنو شکوفا شده است. این جشن، برای مردم تاجیکستان و فارسی‌زبانان منطقه، نه‌تنها یک مراسم سالانه، که نمادی از پیوند با گذشته و امید به آینده است. 

بیشتر از فرهنگ و هنر