گزارش‌ها از شیراز حاکی از آن است که دستگاه‌های حفر چاه عمیق در آرامگاه سعدی، یکی از گنجینه‌های فرهنگی و تاریخی ایران، فعال شده‌اند. این حفاری دقیقا کنار دیوارهای قدیمی آرامگاه و پلکان آخر انجام می‌شود. شنیده‌ها حاکی از آن است که نخستین اقدام برای حفر چاه نیز به سنگ برخورد کرده است.

آب موردنیاز آرامگاه پیش‌تر از قناتی قدیمی تامین می‌شد؛ قناتی که به دلیل تغییر عمدی مسیر آن و بحران کم‌آبی سال‌ها است که باید لایروبی شود، اما با وجود هشدارهای مداوم فعالان میراث فرهنگی، مسئولان هیچ اقدامی برای احیای آن انجام ندادند و این قنات در نهایت، سال ۱۳۹۴ خشک شد.

پس از آن، آب آرامگاه از چاهی در باغ دلگشا تامین می‌شد، اما این چاه نیز به دلیل فرسایش شدید در معرض خطر قرار گرفته است. علاوه بر این، سه مخزن آب درون آرامگاه سعدی هم وجود دارد که یکی از آن‌ها نشتی پیدا کرده است.

به گزارش میراث خبر، خطر اصلی اقدا‌م‌های سه ماه گذشته در این مجموعه است. گفته می‌شود اخیرا به پیمانکاران دستور حفر چاه عمیق داده شده است؛ در حالی که این اقدام می‌تواند به لایه‌های تاریخی مجموعه آسیب بزند و خطر فرونشست زمین را افزایش دهد.

این آرامگاه در دامنه کوهی در شمال شرق شیراز قرار دارد؛ جایی که احتمال برخورد با سنگ‌های سخت و ایجاد مشکلات غیرقابل پیش‌بینی بالا است. ترک عمیقی که در پشت آرامگاه ایجاد شده، هم هنوز ترمیم نشده است و ادامه این حفاری‌ها می‌تواند صدماتی جبران‌ناپذیر به ساختار تاریخی بنا وارد کند.

فعالان میراث فرهنگی هشدار داده‌اند که اگر حفاری‌ فورا متوقف نشود، آرامگاه سعدی که از بناهای ارزشمند فرهنگی و تاریخی ایران است، به خطر خواهد افتاد.

نکته قابل‌توجه این است که با وجود خطر حفاری عمیق در آرامگاه سعدی، مسئولان میراث فرهنگی تاکنون برای محافظت از این بنا اقدام مهمی انجام نداده‌اند.

این نخستین بار نیست که آرامگاه سعدی، با خطر تخریب مواجه می‌شود. پیش‌تر نیز تخریب دیوارهای سازه و خشک شدن حوض ماهی و قنات سعدیه خبرساز شده بود. درحالی که این قنات نزد مردم ایران ارج‌وقرب و اهمیت ویژه‌ای داشت و در طول تاریخ خیلی‌ها به‌قصد حاجت‌روایی در آن آب‌تنی می‌کردند و برخی داخل آن سکه می‌انداختند. به نوشته ابن‌بطوطه، دوستداران شیخ اجل قبل از ورود به آرامگاه او، ابتدا خود را در آب این حوض می‌شستند.

آرامگاه سعدی طی مراسم رسمی در سال ۱۳۳۱ با حضور محمدرضا شاه پهلوی و ملکه ثریا، در شیراز افتتاح شد. سال ۱۳۲۷ در دوران پهلوی دوم، علی‌اصغر حکمت، رئیس وقت انجمن آثار ملی و دبیر یونسکو، و علی سامی، دبیر وقت انجمن آثار ملی در شیراز، دستور ساخت بنای جدید آرامگاه سعدی را که ایده آن از چند سال قبل مطرح شده بود، صادر کردند.

محسن فروغی، معمار نامدار ایرانی، با همکاری علی‌اکبر صادق، طراحی بنای سعدیه کنونی را با اقتباس از کاخ چهل‌ستون و الهام از معماری ایرانی، کلید زد. محسن فروغی، فرزند زنده‌یاد محمدعلی فروغی، سخن‌شناس، ادیب، روشنفکر و سیاستمدار ایرانی بود که در دوران پهلوی به مقام ریاست مجلس و نخست‌‌وزیری نیز رسید.

آرامگاه شیخ مصلح‌الدین سعدی شیرازی در انتهای خیابان بوستان، کنار باغ دلگشا و در کوهپایه‌ شمال شرقی شیراز واقع است و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر به شمار می‌رود.