سازمان بهداشت جهانی به گونه‌ای بی‌سابقه در تاریخ ۷۲ ساله‌اش، تحت فشار قرار گرفته است که برای اجتناب از بروز همه‌گیری‌های آینده، بازار خرید و فروش حیوانات زنده را ممنوع کند.

بیش از ۲۰۰ گروه طرفدار حفظ محیط زیست در سراسر جهان نامه سرگشاده‌ای را امضاء کرده‌اند که در آن، از این سازمان خواسته شده است تا تمام تلاش خود را برای جلوگیری از بروز امراض ناشی از خرید و فروش وحوش و گسترش بیماری‌های همه‌گیر جهانی به کار گیرد.

دانشمندان می‌گویند شواهد حاکی از آن است که کووید ۱۹ از حیوانات، و به احتمال قوی خفاش، در بازار معاملات وحوش  منشاء‌گرفته است که در آن حیوانات زنده و مرده، از سگ و خرگوش گرفته تا لاک‌پشت خرید و فروش می‌شوند و در صورت تقاضای مشتری، همان‌جا کشته می‌شوند.

اپیدمی‌های پیشین با عوارض شدید تنفسی که در سال‌های ۲۰۰۲-۲۰۰۳ به مرگ حدود ۸۰۰ نفر انجامید، و نیز بیماری ابولا که ۱۱۳۰۰ کشته برجای گذاشت، نیز به ویروس‌هایی نسبت داده شده‌اند که با مصرف گوشت شکار و دیگر حیوانات وحشی مرتبط بوده‌اند.

کارشناسان از هنگامی که کووید ۱۹ به بازار معاملات حیوانات وحشی در ووهان نسبت داده شد، به دلیل این که این اماکن ممکن است منبع شیوع  امراض همه‌گیر خطرناک باشند، خواهان تعطیل آن بازارها شده‌اند.

در این نامه مشترک، از سازمان بهداشت جهانی خواسته شده است که به دولت‌های جهان توصیه کند که بازارهای خریدوفروش حیوانات وحشی را برای همیشه تعطیل کنند و خریدوفروش آن‌ها را به خاطر خطری که برای سلامت انسان دارد، محدود یا ممنوع کنند.

در ماه فوریه، دولت چین موقتا این گونه بازارها را تعطیل کرد. اما شواهدی حاکی از آن است که برخی فروشندگان بار دیگر این گونه معاملات را در اینترنت از سرگرفته‌اند.

کارشناسان محیط زیست همچنین خواهان آنند که استفاده از حیات وحش، از جمله حیوانات در بند، «صراحتا» از فهرست و تایید آن سازمان در ارتباط با داروهای سنتی، حذف شود. سال گذشته، سازمان بهداشت جهانی داروهای سنتی چینی را که  در آن از اندام‌های حیوانات استفاده می‌شود، به فهرست داروهای پرنفوذ جهانی خود افزود.

کارشناسان محیط زیست می‌گویند، سازمان بهداشت جهانی باید با همکاری با دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی، از جمله سازمان تجارت جهانی، مردم را از خطرات معاملات وحوش نسبت به سلامت بشر و جامعه آگاه کنند.  

سازمان بهداشت جهانی همچنین باید ابتکاراتی که منابع دیگر پروتئین را در اختیارکسانی می‌گذارند که با تغذیه از گوشت حیوانات وحشی ادامه حیات می‌دهندَ، تشویق کند.  

این نامه که با هماهنگی بنگاه خیریه «بورن فری» و شرکایش در «ائتلاف لاین» تدوین شده است، از جانب نهادهایی از جمله «بنیاد حفظ خفاش‌ها»، «صندوق بین‌المللی حمایت از سلامت حیوانات» و «انجمن باغ وحش لندن» حمایت شده است. 

در عین حال، رهبران جهان یک توصیه‌نامه مبتنی بر شواهد علمی از طرف سازمان «هیومِین سوسایتی اینترنشنال» (انجمن تهذیبی بین‌الملل) دریافت کرده‌اند که در آن هشدار داده شده است که کووید ۱۹«نقطه عطفی است که دولت‌های جهان نباید آن را نادیده بگیرند.» در این توصیه‌نامه، از دولت‌های جهان خواسته شده است که به فروشندگان حیات وحش کمک کنند تا در اسرع وقت راه دیگری برای امرار معاش بیابند.

در ادامه این گزارش گفته شده است که بدون اقدام (لازم ) در این مورد، «بروز یک بیماری دیگر نظیر کووید ۱۹ در آینده قطعی است.»

این توصیه‌نامه در بریتانیا در اختیار مت هنکاک، وزیر بهداشت این کشور،  دومینیک راب، وزیر خارجه  (و در حال حاضر معاون بوریس جانسون) و نیز جورج یوستیس، وزیر محیط زیست،  گذاشته شده است. 

الیزابت ماروما امرما، رئیس اداره تنوع زیست سازمان ملل متحد، نیز با حمایت از نظر ممنوعیت بازارهای خرید و فروش حیات وحش گفته است که این تغییر ممکن است از بروز همه‌گیری‌های دیگر جلوگیری کند.

او به نشریه گاردین گفت: «پیامی که ما گرفته‌ایم، این است که اگر از طبیعت محافظت نکنیم، بر ما غلبه خواهد کرد.» اما او هشدار داد که برای ممانعت از معاملات غیرقانونی وحوش و حیوانات در حال انقراض، باید از جوامع فقیر حمایت شود.

بازار معاملات حیوانات زنده (چه پرورشی و چه شکار شده درحیات وحش) در جنوب آسیا محبوب است، اما در آفریقا و آمریکای جنوبی هم رایج است.

در این میان، دولت چین بازارهای وحوش را در دهه ۱۹۸۰ تشویق کرد تا بیش از پیش تجارتی شوند.

مارک جونز، رئیس نهاد خیریه «بورن فری»، می‌گوید تجارت حیوانات وحشی نه تنها موجب رنج میلیون‌ها حیوان است، بلکه عاملی عمده در کاهش حیات وحش در سطح جهان است.

او گفت: «ما باید عمیقا فکر کنیم و در روابط ساختاری خود با طبیعت تجدیدنظر کنیم. باید بار دیگر به جایگاه خود در طبیعت و تمام موجودات آن، نه تنها برای آن‌ها بلکه به خاطر خودمان، با احترام بسیار بیشتری بیندیشیم.» 

او افزود، روشن است که یک واکنش جهانی لازم است تا برای پیشگیری از بحران علیه سلامت بشر، معاملات وحش متوقف شود.

«زمانی که کووید ۱۹ را پشت سر گذاشته باشیم، بازگشت به جایی که بودیم، دیگر نمی‌تواند یک گزینه باشد.»

پژوهش دیگری که توسط نهاد خیریه حیات وحش جهانی (دبلیو دبلیو اف)انجام شده است، نشان می‌دهد که بسیاری از مردم در آسیا خواهان تعطیل بازارهای غیرقانونی معاملات وحش هستند که هیچ نظارتی بر آن‌ها نیست.

این نظرخواهی که در هنگ کنگ، ژاپن، برمه، تایلند و ویتنام انجام شده است، حاکی از آن است که ۹۳ درصد مردم خواهان تعطیل بازارهای غیرقانونی و نظارت نشده هستند. 

سازمان‌های بین‌المللی، از جمله سازمان حمایت حیوانات بریتانیا، «هیومِین سوسایتی اینترنشنال»، «پتا»، انجمن حفظ حیات وحش در آمریکا، سازمان جهانی حمایت حیوانات و «فُور پاز اینترنشنال»، همه علیه معاملات وحوش نظر داده‌اند.

حتی پیش از آن که دولت چین خرید وفروش وحوش را ممنوع کند، برخی از کارشناسان در خود چین خواهان تعطیل این گونه مراکز بوده‌اند.

دکتر جونز افزود: «مسئولیت سازمان بهداشت جهانی حمایت و تقویت سلامت بشر، حفظ ایمنی جهان و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر است.»

«ما از سازمان بهداشت جهانی می‌خواهیم به دولت‌ها توصیه کند که برای همیشه بازارهای معاملات وحش تعطیل شود، و خرید و فروش حیوانات غیراهلی برای مصارف خوراکی، داروهای سنتی و دیگر مواردی که مستلزم دستبرد به حیات وحش است، ممنوع شود.»

«بی‌تردید منع معاملات حیات وحش مستلزم یک واکنش بین‌المللی است تا از بروز یک بحران دیگر علیه سلامت بشر جلوگیری شود و روند اضمحلال طبیعت را متوقف کند.»