حتی در کشورهای غیراسلامی تمامی عبادتگاه‌ها بر روی مردم کاملاً بسته شده‌اند و هدف از این اقدام شدید، نجات زندگی انسان‌ها است. شهروندان آن کشورها، به هیچ وجه دستورات مربوطه را نقض نکرده‌اند.

در مسیر مبارزه با همه‌گیری کرونا، تقریباً همۀ کشورهای مسلمان نیز با همان راهبرد مشابه با سایر کشورهای جهان، تلاش و فعالیت می‌کنند.

هدف از این راهبرد، کاهش فشار بر نهادهای درمانی و پیشگیری از ازدحام و رجوع بیماران به بیمارستان‌ها است تا در این میان از بیماران موجود مراقبت درست انجام گیرد و کادر پزشکی بتوانند برای بهبودی آنان، توجه جدی مبذول دارند. این راهبرد در چین توانست با موفقیت با این ویروس مبارزه کند و جنبۀ اصلی آن هم تعطیل و قرنطینه کامل شهرها بود که منجر به ایجاد سدی محکم و استوار در برابر گسترش سریع این بیماری همه‌گیر شد.

در شرایط فعلی، راهبردی بهتر از «قرنطینه» به ذهن هیچ یک از رهبران کشورهای اسلامی خطور نکرده است. به همین دلیل است که شاهد عملی شدن همین سیاست در تمامی کشورهای بزرگ مسلمان، اعم از عربستان سعودی، ترکیه، مالزی، یا بزرگترین کشور مسلمان، اندونزی هستیم. آنان بر هر نوع گردهمایی شهروندان‌شان، چه در بازارها و چه مساجد و اماکن مذهبی، محدودیت کامل وضع کرده‌اند.    

کعبه، مقدس‌ترین مکان عبادی مسلمانان، حدود شش هفته است که برای عبادت و حج عمره بسته شده است و احتمال می‌رود که مراسم حج امسال نیز به دلیل نگرانی از شیوع کرونا، برگزار نشود. درهای تمامی مساجد ترکیه قفل شده‌اند و دولت آن کشور آن مقررات را به‌شدت پیگیری و اجرا می‌کند. 

چنان‌که پیش‌تر نیز اشاره شد، حتی در کشورهای غیراسلامی تمامی عبادتگاه‌ها بر روی مردم کاملاً بسته شده‌ است و هدف از آن تمهیدات، نجات زندگی انسان‌ها است. شهروندان آن کشورها نیز به هیچ وجه دستورات مربوطه را نقض نکرده‌اند و برای سلامتی و رفاه خود، آن تمهیدات را با روی باز پذیرفته‌اند و به آن جامۀ عمل پوشانده‌اند.

اما، با تأسف، وضعیت در یک کشور مسلمان که پاکستان نام دارد، اندکی متفاوت است. در اینجا به نظر می‌رسد که نه مردم اهمیتی برای زندگی و سلامتی خود قایلند، و نه اکثر رهبران مذهبی از مرگبار بودن این بیماری همه‌گیر و خطرات ناشی از آن آگاهی دارند. از همه مهم‌تر این که دولت مرکزی در این زمینه گیج و درمانده شده است و توانایی ایفای نقش رهبری مدبرانه را از دست داده است.

مردم، رهبران مذهبی، و دولت مرکزی در این شرایط حساس، به جای کمک به کارکنان نهادهای بهداشتی و درمانی و پزشکان و ایجاد سهولت‌هایی تا به هر نحو ممکن، از خطرات ناشی از این بیماری کاسته شود، متأسفانه نقشی مخرب و خطرافزا ایفا می‌کنند. با توجه به این سهل‌انگاری مجرمانه، سازمان‌های پزشکان در سراسر کشور  اعتراضات و انتقاداتی جدی مطرح کرده‌اند و خواستار تعطیلی و قرنطینه شدید شهرها هستند، زیرا افزایش شمار مبتلایان و مرگ و میر در بین کارکنان و وابستگان به کاردهای درمانی، به تشدید وضعیت نابسامان انجامیده است.  

از زمانی که مقررات قرنطینه سهل‌تر شده است، تعداد بیماران کرونا رو به افزایش بوده است. چنان که در سه روز، یعنی از ۲۳ تا ۲۵ آوریل، حدود ۳۰۰۰ تن به این بیماری دچار شده‌اند. این در حالی‌ست که طی یک ماه گذشته تقریباً ۱۰۰۰ تن دچار این بیماری شده بودند. سه بیمارستان بزرگ در کراچی که از امکانات بخش مراقبت‌های جدی (ICU) برای بیماران کرونا برخوردارند، در حال حاضر با ظرفیت کامل در حال ارائه خدمات هستند و بیش از این گنجایش پذیرفتن بیماران تازه را ندارند.

دولت برای تهیه و ارائه تجهیزات اساسی پزشکی به بیمارستان‌ها با مشکل روبه‌رو است و اگر شمار مبتلایان به ویروس کرونا با این سرعت افزایش یابد، آیا خواهیم توانست از مرگ و میر بیشتر جلوگیری کنیم؟

البته در حال حاضر هیچ کشوری از نظر امکانات پزشکی قادر به مبارزه با این بیماری همه‌گیر نیست. بنابر این، جلوگیری از شیوع آن، در پاکستان اهمیت زیادی دارد، و دولت می‌بایست پیشنهاد پزشکان را مبنی بر اجرای قرنطینه شدید بپذیرد و برای اجرای آن اقدام عاجل به‌عمل آورد. 

براساس یک نظرسنجی، حدود ۹۰٪ از مردم پاکستان از جدی بودن کرونا و خطرات ناشی از آن آگاهی دارند و خواستار ادامۀ قرنطینه هستند، اما ۹٪ فکر می‌کنند که به دلیل قرنطینه شهر‌ها، شغل‌شان را از دست داده‌اند و با خطر مرگ ناشی از گرسنگی و فقر مواجه شده‌اند. به نظر می‌رسد که دولت مرکزی به خاطر رفاه و آسودگی ۹ درصد مردم، خواست ۹۰ درصد شهروندانش را که همان ادامۀ قرنطینه است، زیر پا گذاشته است و بر آن مبنا، با سیاست قرنطینۀ شدید ایالت سند همواره مخالفت کرده است. سخنگویان دولت نیز مدام حکومت محلی سند را هدف انتقاد قرار می‌دهند و در این شرایط حساس که نیاز به همبستگی و وحدت ملی است، برعکس، حکومت سند را مخالف سیاست‌های خود دانسته و در برابر هر اقدام آنان برای مقابله با این بیماری همه‌گیر، سنگ‌اندازی می‌کنند.    

راهبرد دولت مرکزی متناقض است و قابل درک نیست. نخست وزیر از یک سو براساس برخی اطلاعات پزشکی اظهار داشته است که در ماه مه وضعیت دشواری پیش رو خواهیم داشت و احتمال شیوع بیماری بسیار زیاد است، اما از سوی دیگر، حکم به کاهش قرنطینه می‌دهد. این اقدام، تعاملات اجتماعی مردم را بیشتر می‌کند، فاصله‌گیری در اجتماع را به حداقل می‌رساند، و منجر به افزایش مبتلایان به کرونا خواهد شد. در کنار این، وی از بازگشایی مساجد، تحت فشار برخی رهبران مذهبی، خبر داده است. این درحالی است که صدها هزار مسجد در پاکستان وجود دارد. آیا دولت توانایی و ظرفیت آن را دارد که در تمامی مساجد، قوانین و مقررات جدی فاصله‌گیری را اجبار و اجرا کند؟

نخست وزیر همچنین گفت که ما یک جامعۀ آزاد هستیم و نمی‌توانیم در این جامعه مساجد را ببندیم، زیرا مردم ما می‌خواهند نماز چماعت را در مساجد اقامه کنند؛ چگونه می‌توانیم جلو آنان را بگیریم؟ سؤالی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا سایر کشورهای مسلمان، جوامع آزاد نیستند، و آیا ما از آن‌ها مسلمان‌تر هستیم؟ اگر شهروندان کشورهای دیگر مسلمان می‌توانند نماز را در خانه‌های خود ادا کنند، چرا در پاکستان چنین کاری ممکن نیست؟

نخست وزیر در ادامۀ تناقض‌گویی‌ها، از احتمال تغییر سیاست خود در قبال بازگشایی مساجد، در صورت افزایش مرگ و میر، سخن می‌گوید. اما قادر به پاسخگویی به این سؤال نیست که وقتی شما اکنون توانایی بسته نگهداشتن مساجد را ندارید، پس از افزایش تلفات، از چه نیرویی استفاده خواهید کرد؟ 

توانایی‌ها و دوراندیشی‌های رهبران سیاسی معمولاً در تصمیم‌گیری‌های درست آنان هنگام بروز بحران‌ها ظهور می‌کند. بحران کرونا، ظرفیت و چشم‌انداز دولت مرکزی ما را کاملاً آشکار ساخته است. تمرکز دولت به جای تحکیم وحدت ملی، همچنان بر تحقیر مخالفان سیاسی‌اش معطوف است. هنوز هم دیر نیست، می‌توان با یک سو نهادن تمامی اختلافات سیاسی و حزبی در برابر این معضل و مسئله ملی، دست به دست هم داد و با تدوین یک راهبرد واحد، با جدیت وارد عمل شد. 

از آنجا که نخست وزیر گویا برای رفاه طبقۀ کارگر، مخالف هر نوع تعطیلی و قرنطینۀ شدید است، لذا باید راهبردی تدوین کند تا این بخش از جامعه دچار فقر و گرسنگی نشوند. حمایت مالی این قشر تحت برنامۀ «احساس» یک اقدام نیک است و برای گسترش بیشتر آن باید بیشتر تلاش شود. برای نمونه، در مناطقی که اکثریت مردم از این قشر باشد، باید سازمان‌های مختلف رفاهی و خیریه درهماهنگی با هم آشپزخانه‌های سیار ایجاد کنند تا آنان بتوانند به وعده‌های غذایی رایگان دست یابند. گفتنی است که بسیاری از نهادهای خیریه در حال حاضر این کار را انجام می‌دهند و در صورت حمایت دولت، تعداد زیادی از مردم تا چندین هفته از گرسنگی نجات خواهند یافت. با چنین اقداماتی می‌توان طور مؤثر با این بیماری همه‌گیر مبارزه کرد.

این مسئولیت بزرگ بشردوستانه، به دوراندیشی و مدیریت مدبرانه نیاز دارد که متأسفانه به نظر می‌رسد رهبری فعلی حکومت، فاقد آن هست.