در حالی‌که دولت جدید عراق به رهبری مصطفی‌الکاظمی با چالش‌های بیشماری رو به رو است و سعی می‌کند از بحران‌های متعددی که فراروی آن قرار گرفته است عبور کند، نیروهای وابسته به داعش موفق شدند حملات تروریستی خود را از سرگرفته و مناطق وسیعی از استان‌های غربی و شمالی عراق را دچار بی‌ثباتی و نا امنی کنند. ناظران عقیده دارند که عدم رسیدگی به بحران‌های سیاسی، امنیتی و اجتماعی زمینه بازگشت بقایای داعش را فراهم کرده و تداوم این وضعیت می‌تواند خطر گسترش نفوذ گروه‌های تروریستی را در سراسر کشور افزایش دهد.

از سوی دیگر، تشدید درگیری‌های اخیر میان جناح‌های مسلح وفادار به ایران و نیروهای آمریکایی که منجر به کاهش عملیات ائتلاف بین‌المللی شد می‌تواند به عنوان عامل دیگری برای بازگشت نیروهای تروریستی در عراق به شمار رود.

در همین حال، ارتش عراق روز یکشنبه گذشته از آغاز یک عملیات نظامی گسترده خبر داد که هدف از آن، ریشه کن‌کردن بقایای داعش در استان‌های انبار، نینوا، صلاح‌الدین و مناطق مرزی با سوریه است و نیروهای هوایی عراق با بمباران مواضع داعش، این عملیات گسترده را تحت پوشش قرار می‌دهند.

در همین راستا، تحسین الخفاجی، سخنگوی عملیات مشترک اظهار داشت که عملیات نظامی اخیر، بقایای داعش را در چندین جبهه هدف حمله قرار می‌دهد و سعی می‌کند تمام خطوط ارتباطی و مسیرهای لجستیکی نیروهای تروریستی را قطع کند و امنیت را در مناطقی که بیشتر در معرض حملات داعش قرار دارند تأمین کند.

پس از تشدید حملات تروریستی در نقاط مختلف عراق مصطفی‌الکاظمی، نخست‌وزیر جدید این کشور اعلام کرد که عراق در آستانه آغاز یک عملیات گسترده نظامی علیه بقایای داعش است و نیروهای حشد شعبی در کنار ارتش عراق به مبارزه علیه نیروهای تروریستی خواهند پرداخت و نقش اساسی در این عملیات خواهند داشت.

اما معن الجبوری، مشاور پیشین وزارت دفاع عراق عقیده دارد که ریشه‌کن کردن داعش فراتر از توانایی عراق است و عملیات تازه‌ای نظامی موفق خواهد شد نیروهای وابسته به داعش را از شهرها دور کند و برای مدتی مانع وقوع عملیات تروریستی شود. البته گروه‌های تررویستی با بهره‌برداری از بحران کرونا و ناهنجاری‌های اخیر عراق توانستند بار دیگر ثبات و امنیت عراق را آسیب پذیر کنند.

یک منبع امنیتی گفت: نیروهای داعش با استفاده از بیابان‌های که میان استان‎‌های موصل و انبار واقع شده است، مناطق "القائم" در غرب استان انبار و مناطق "شوره"، "بعجاج" و "حضر" در استان نینوا را هدف حمله قرار می‌دهند. از سوی دیگر، نیروهای داعش با استفاده از تپه‌های صعب العبور حمرین به استان‌های دیالی و کرکوک حمله می‌کنند.

در پیوند به این موضوع، یحیی الکبیسی، مشاور مرکز مطالعات استراتژيک عربی، گفت: بازگشت فعالیت‌های داعش یک امر پیش‌بینی شده بود، زیرا هدف اصلی عملیات نظامی قبلی، شکست نهایی داعش نبوده بلکه اخراج نیروهای تروریستی از شهرها بود، بنابر این، داعش توانست با استفاده از چالش‌های موجود در چند سال اخیر، نیروهای خود را سازماندهی کند و برای از سرگیری حملات تروریستی آماده شود. وی افزود: در واقع، نیروهای عراقی تجربه و آموزش لازم را برای تعقیب جنگجویان تروریستی ندارند، بنابر این دشوار است که بتوانند در مناطق بیابانی و صعب العبور به هدف مورد نظر دستیابی پیدا کنند. البته عمده‌ترین چالش در این زمینه، نبود نیروهای امنیتی محلی است، زیرا به محض بازگشت نیروهای ارتش به مراکز تجمع ارتش و پادگان‌های نظامی، افراد وابسته به گروه‌های تروریستی بار دیگر دست به حمله می‌زنند و شکی نیست تا هنگامی که عراق شاهد اصلاحات اساسی در بخش‌های سیاسی، امنیتی، اجتماعی و اقتصادی نشود، خطر نیروهای تروریستی همچنان ادامه خواهد داشت. یحیی الکبیسی اظهار داشت که مصطفی‌الکاظمی با دشواری های بسیاری رو به رو خواهد شد مگر این‌که راهبرد مشخصی را برای رفع تمام اشتباهاتی که در گذشته منجر به ظهور گروه تروریستی داعش شد، ایجاد کند، زیرا بدون آوردن اصلاحات اساسی، عملیات نظامی به تنهایی نمی‌تواند موفق به برچیدن بساط داعش در کشور شود.

در همین‌حال، ناظران خاطر نشان می‌کنند که سازمان داعش استراتژی عملیات نظامی خود را تغییر داده است و با تشکیل گروه‌های کوچک دست به حمله می‌زند و بلافاصله منطقه را ترک می‌کند و البته نبود هماهنگی لازم میان نیروهای امنیتی محلی در این مناطق، زمینه تحرک و جابجایی عناصر تروریستی را فراهم می‌کند.

اما منقذ داغر، رئیس گروه تحقیقاتی مستقل، می‌گوید: چالش‌های سیاسی و اجتماعی که زمینه‌ساز ظهور گروه تروریستی داعش بود تا هنوز برطرف نشده است و تا هنگامی که چالش‌های یادشده از میان برداشته نشود، نیروهای وابسته به داعش همچنان تهدیدی برای ثبات و امنیت عراق خواهند بود. رئیس گروه تحقیقاتی مستقل همچنان عقیده دارد که مشارکت نیروهای حشد شعبی در عملیات نظامی اخیر، می‌تواند مسیر پیوستن نیروهای حشد شعبی به نیروهای دولتی را هموار کند و در نتیجه، یکی از عمده‌ترین اهداف مصطفی‌الکاظمی را برآورده کرده و باعث تأمین ثبات و امنیت در مناطق سنی‌نشین عراق شود.

از سوی دیگر، دیاری الفیلی، پژوهشگر سیاسی می‌گوید: قرار است گفت و گوهای استراتژیک میان آمریکا و عراق در اوایل ماه آینده آغاز شود، بنابر این، عملیات نظامی اخیر که هدف از آن، ریشه‌کن کردن بقایای داعش است، می‌تواند عامل دیگری برای جلب همکاری‌های بین المللی شود، زیرا تردیدی نیست که عراق به تنهایی نمی‌تواند سلول‌های تروریستی که در بیابان‌های دور‌دست و در مناطق صعب العبور مستقر شده اند را نابود کند. افزون بر آن، حضور نیروهای حشد شعبی در عملیات نظامی اخیر ممکن است تنش میان گروه‌های مسلح وابسته به ایران و ایالات‌متحده را کاهش دهد.

در همین‌حال، طالب محمد کریم، پژوهشگر عراقی عقیده دارد که گسترش نفوذ گروه‌های تروریستی می‌تواند دولت نوپای مصطفی‌الکاظمی را که هم اکنون با دشواری‌های بسیاری رو به رو است، بیشتر از پیش به چالش کشد، زیران نگرانی نسبت به بازگشت داعش، می‌تواند دولت را در تمام عرصه‌ها از فعالیت باز ‌دارد.

https://www.independentarabia.com