آتش‌سوزی‌های سریالی در تهران و آتش‌سوزی در گچساران، منطقه حفاظت شده خاییز استان بوشهر و به تازگی آتش در کوه‌های دنا توجه‌ها را نسبت به آنچه که آتش‌سوزی‌های عمدی در ایران خوانده می‌شود، جلب کرده است. دفتر حقوقی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و دادستانی کل کشور مقرر کردند کسانی که به صورت عمدی آتش سوزی‌ها را انجام داده بودند به حداقل ۱۰ سال حبس محکوم شوند. 

در عین حال عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور و محمود علوی وزیر اطلاعات نیز برای توضیح در خصوص آتش‌سوزی‌های اخیر به مجلس فراخوانده شده‌اند. 

علیرضا سلیمی، نماینده مردم محلات و عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی، ضمن اعلام خبر فراخوانده شدن این دو وزیر به مجلس گفته است که آتش‌سوزی‌های صورت گرفته دارای شبهه است و باید در موردشان شفاف‌سازی لازم صورت گیرد. 

منابع دولتی می‌گویند، از اول فروردین تا ۱۷ خرداد، ۳۷۴ فقره حریق در عرصه‌های طبیعی در ایران رخ داده است و ۶ مورد آن، عمدتا کهگیلویه منطقه گچساران، بهبهان، بوشهر و خوزستان بوده است. 

در بین ۲۵ آتش‌سوزی سریالی در تهران، حدود ۴ مورد آنها عمدی عنوان شده است و آتش‌سوزی‌های‌های اخیر در منطقه گچساران و خائیز نیز به گفته مسئولان محلی منطقه به عمد انجام شده بوده است. فرماندار دنا نیز روز گذشته عامل احتمالی آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع را یک شکارچی عنوان کرد. 

به اعتقاد کارشناسان محیط زیست، بخش زیادی از آتش‌سوزی‌ها عامل انسانی داشته و در موارد اخیر برخی از آن‌ها به علت تعارض میان افراد محلی و برخی دستگاه‌های دولتی اتفاق افتاده است. 

چنانچه رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی به تازگی گفته است: «در مواردی شاهد بوده‌ایم که شکارچی محلی و یا یک شکارچی که از محلی دیگر به منطقه آمده است این آتش‌سوزی را به صورت عمدی ایجاد می‌کند.» 

طی چهار سال گذشته اینگونه آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌های گلستان به تکرار اتفاق افتاده است. 

استاندار تهران نیز که تعداد آتش‌سوزی‌های اخیر را در بوستان‌های تهران ۲۵ مورد عنوان کرده است می‌گوید: «حدود سه تا چهار مورد این آتش سوزی‌ها عمدی بوده است.»

به گفته استانداری تهران عمده آتش سوزی‌ها بر اثر باقیمانده ضایعات پلاستیکی بوده است. 

طبق نظر استانداری تهران، بارندگی‌های زیاد و در پی آن رشد علف‌های هرز در مراتع و بوستان‌های تهران که با افزایش گرمای هوا و شدت تابش آفتاب خشک شده‌اند، بعضا به صورت سهوی موجب شکل گیری آتش‌سوزی‌هایی در بوستان‌های تهران شده‌اند. 

"ترسالی" که با بارندگی‌های زیاد موجب رویش بسیار زیاد علوفه در مراتع می‌شود هرساله با گرم شدن هوا تبدیل به علف‌های خشک قابل اشتعال شده و هشدارهای مسئولان محلی و فعالان محیط زیست را در پی دارد. در پی "ترسالی" مراتع و علوفه زارها همچون بشکه‌های باروت آماده اشتعال می‌شوند. برخی این زمین‌های تب گرفته از خشکی را به عمد برای دعواهای محلی آتش می‌زنند و برخی مردم با رهاسازی زباله‌های شیشه ای در این زمین‌ها که با تابش آفتاب موجب داغ شدن و آتش سوزی علوفه خشک اطرافش می‌شود موجب حریق جنگل‌ها می‌شوند. 

دفتر حقوقی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و دادستانی کل کشور در پی آتش سوزی‌های اخیر در ایران مقرر کردند کسانی که به صورت عمدی آتش سوزی‌ها را انجام داده بودند به حداقل ۱۰ سال حبس محکوم شوند. 

به گفته مدیرکل دفتر حقوقی سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور آتش‌سوزی در یکی از استان‌ها با دعوای دو کشاورز بر سر زمین، آغاز شده است؛ چنانچه فردی به بهانه تلافی از فرد دیگر قسمتی از ملک تحت تصرف دیگری را به آتش کشیده که همین موضوع سبب آتش‌سوزی بسیار وسیعی در مرتع مجاور شده است. 

افرادی که در خصوص آتش‌سوزی‌های اخیر شناسایی شده‌اند دستگیر و تحویل مراجع قضائی شدند. 

دفتر حقوقی سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور می‌گوید سه نفر هم در این راستا دستگیر شده‌ و تحویل مراجع قضائی داده شده‌اند. این افراد برای تفریح به طبیعت رفته بودند و با خاموش نکردن آتش، موجب آتش سوزی بسیار گسترده شده‌اند. 

فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط زیست نیز به تازگی گفته است: «آتش سوزی‌ها دو منشا انسانی و غیر انسانی دارند. رعد و برق و یا گرمای هوا از جمله علت‌های غیر انسانی آتش سوزی در جنگل‌ها هستند. در سال ۹۸ ، دوازده درصد آتش سوزی‌ها عواملی غیر انسانی داشتند.» 

۱۸ درصد آتش سوزی‌ها در سال ۹۸ به صورت عمدی انجام شده است که به علت تولید زغال و یا به دنبال تغییر کاربری اراضی جنگلی و تصرف آنها صورت گرفته است. یا اینکه برخی افراد یا شکارچیان برای فراری دادن حیوانات و شکار آن‌ها اقدام به آتش زدن جنگل‌ها کرده‌اند. تعدادی از آنها در سال ۹۸ دستگیر شدند. 

بخش‌های کوچکی از کوه‌های دنا نیز در روزهای گذشته دچار حریق شده است ولی به گفته کارشناسان محیط زیست هنوز ماجرای آتش‌سوزی جدی نیست ولی امکان دارد که گسترش پیدا کند. 

محمد درویش کارشناس عرصه جنگلداری می‌گوید: «درختان چه در اکوسیستم زاگرس و چه در هیرکانی به سرعت و دسته جمعی در حال خشک شدن هستند و لکه‌های بزرگ خشکیدگی در این مناطق دیده شده است. همچنین با معضل فروپاشی برخی از گونه‌های ارزشمند شمال و زوال اکوسیستمی روبرو هستیم. ماجراهایی مثل آتش‌سوزی‌ها هم به این موضوع دامن می‌زند و از طرفی هم طرح تنفس جنگل آنطور که باید اجرا نمی شود و کارشکنی‌های جدی در موردش اتفاق می‌افتد.»

بسیاری از مناطق جنگلی ایران در سال ۹۸ دچار حریق شدند. در خلال این آتش سوزی‌ها بخش‌های زیادی از جنگل‌های ارسباران، مازندران، گیلان و مناطق جنگلی و طبیعی استان‌های ایلام، کردستان، فارس، کرمانشاه، خوزستان، اصفهان، سوختند. 

کارشناسان مرتع و جنگلداری معتقدند وقتی تخریبی در منابع طبیعی صورت می‌گیرد «دست کم ۵۰ سال بعد» از آن تاثیرش مشخص می‌شود و داستان آن با کشاورزی فرق دارد.

اینکه مرگ دسته جمعی درختان چیست و جنگل مخروبه کدام است پاسخی ندارد جز آتش سوزی‌های گسترده که بخش زیادی از آنها منشاء انسانی داشته و عمدی صورت گرفته است. زمین‌خواری، دعوای قومی یا حتی کوچکتر از آن مشاجره بین دو کشاورز، بده بستان‌های محلی و یا شکارچیان به دنبال گونه ای خاص از حیوانات تنها بهانه هایی برای از بین رفتن هزاران هکتار از جنگلها و مراتع ایران است. هرچند سال ۱۳۸۹ را با ۳۷۶۲ مورد آتش‌سوزی "سال سیاه" جنگل‌های ایران نامیده‌اند، اما در ۱۰ ساله گذشته برنامه مدونی هم برای توقف سوختن جنگل‌ها در ایران انجام نشده است. 

بر اساس آمار رسمی و گفته‌های کارشناسان و فعالان محیط زیست، جنگل‌های ایران برای بهره‌برداری و قاچاق چوب، سدسازی، ویلاسازی، فعالیت‌های معدنی و تجاوز به عرصه‌ها به بهانه توسعه زمین‌های کشاورزی، تهیه زغال، زباله و انواع آلودگی‌ها و چرای دام بیش از ظرفیت، در معرض نابودی قرار گرفته‌اند. آتش‌سوزی‌های پی در پی نیز طی سال‌های اخیر به شدت در حال پیشروی در جنگل‌ها و رویشگاه‌های جنگلی است. آتش در عرصه‌های ملی و جنگلی، نیز به یک اهرم و ابزار قوی برای تصرف عرصه جنگل‌ها و "زمین‌خواری" تبدیل شده است.