سه‌شنبه ۸ سپتامبر قیمت نفت خام برنت و وست تگزاس در پایین‌ترین سطح طی دو ماه گذشته معامله شد. ارزش نفت خام برنت و وست تگزاس از زمان اوج خود که به ترتیب حدود ۴۶ دلار و ۴۳ دلار به ازاء هر بشکه در ماه اوت بود، به ۴۰ دلار و ۳۷ دلار کاهش پیدا کرد. این یعنی ۱۳ درصد کاهش در عرض فقط دو هفته.

کاهش قیمت نفت بیشتر برای صنعت نفت خبر بدی است. این امر فشار مالی بر شرکت‌های نفتی را که پیش از این تضعیف شده‌اند، افزایش داده است و ضمن ایجاد ورشکستگی بیشتر در این صنعت، سرمایه‌گذاری را در حوزه نفت و گاز مختل خواهد کرد. به طور خاص، تولیدکنندگان نفت شل بیشتر آسیب می‌بینند چرا که طی ماه‌های اخیر با زیر قیمت تمام‌شده فعالیت کرده‌اند.

چرا قیمت نفت دوباره کاهش یافت؟

قیمت نفت در حالی دوباره رو به کاهش گذاشت که نگرانی از وضعیت اقتصادی و تقاضای نفت در پی استمرار کووید-۱۹ و پیش‌بینی‌ها از ایجاد موج جدید در پاییز دوباره جان گرفته است. موارد جدید ابتلا به کرونا هنوز در کشورهای مصرف‌کننده نفت از جمله هند رو به افزایش است. همین باعث کاهش تقاضا و تأخیر در احیاء اقتصاد خواهد شد. با پایان یافتن فصلگ رانندگی تابستان و پیش‌بینی زمستان ملایم در ایالات متحده، چشم‌انداز خوبی برای سوخت به چشم نمی‌رسد.

در عین حال، کم شدن پالایش نفت (یا به عبارت دیگر سود پایین تبدیل نفت خام به گازوئیل و فرآورده‌های دیگر نفتی) انگیزه‌های استخراج از ذخایر نفتی را به طور جهانی کور کرده است. افزون بر این، بسیاری از پالایشگاه‌های ایالات متحده قرار است عملیات تعمیر و نگهداری فصلی را مطابق برنامه انجام دهند، که این خود بر بازار تقاضا تأثیر خواهد گذاشت. گذشته از این، برخی از پالایشگاه‌های آمریکا به خاطر طوفان‌های اخیر خلیج مکزیک هنوز هم در وضعیت تعطیل قرار دارند. شرکت گلوبال پلات برآورد کرده در اثر آسیبی که از طوفان لارا به پالایشگاه‌ها رسیده است، ظرفیت پالایش ۱.۷ میلیون بشکه نفت در روز تا پایان سپتامبر تعطیل خواهد بود.

عربستان سعودی برای جلب خریداران آسیایی و اروپایی، تخفیف بیشتری روی نفت سبک تحویل در اکتبر ارائه داده است. بازار، این اقدام عربستان را نشانه‌ای دیگری از وضعیت بد تقاضای نفت تعبیر کرده است. شرکت نفت ملی ابوظبی نیز با پیروی از همین الگو، قیمت نفت خود را این هفته برای مشتریانش پایین آورد.

این در حالی است که گزارش‌ها حاکی از آن است که صادرات نفت عربستان سعودی به آمریکا به کمترین میزان در ۳۵ سال گذشته رسیده است. صادرات نفت عربستان به آمریکا در ماه اوت ۲۶۴ هزار بشکه در روز بوده، که ۵۰ درصد کمتر از میانگین صادرات در سال ۲۰۱۹ و پایین‌ترین سطح از سال ۱۹۸۵ است. گذشته از مشکل تقاضا، تحلیل‌گران معتقدند مسائل سیاسی و اقتصادی نیز در کاهش صادرات نفت عربستان به آمریکا نقش داشته‌اند. دلیل اول شاید سیاست عربستان، به عنوان عضو گروه «اوپک پلاس»، در کاهش عرضه نفت باشد، که در عین حال می‌خواهد دل منتقدان آمریکایی را به دست آورد و با به کمک شرکت‌های نفتی آمریکایی در بالا نگه داشتن قیمت‌ها، روابط خود را با آمریکا تقویت کند. پیش‌بینی می‌شود میزان صادرات نفت عربستان سعودی به آمریکا در ماه سپتامبر باز هم کاهش یافته و به ۱۴۰ هزار بشکه در روز برسد.

از سوی دیگر، چین هم واردات نفت خام را از ماه ژوئن به این طرف کاهش داده است. تحلیل‌گران برآورد کرده‌اند که چین خرید نفت خام را در فاصله ژوییه تا اوت تقریبا به نصف رسانده است. علت این امر، تلاش چین برای خالی کردن ذخایر نفتی در انبارها و بندرگاه‌هایش است. بیش از ۸۰ میلیون بشکه نفت در بندرگاه‌های چین ذخیره شده است. تراکم نفت در بندرگاه‌های چین و اشباع انبارهای نفتی داخل کشور، وارادت نفت را در ماه‌های آینده محدود خواهد کرد.

حرکت کند بازار و برگشت ضعیف

برخی تحلیل‌گران معتقدند بازار و قیمت نفت هنوز جان نگرفته‌اند و افت دوباره قیمت‌ها یادآور مسیر پر پیچ و خم آینده است. بر اساس گزارشی از رویترز، مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اشاره کرده‌اند که به خاطر مشکلات حاصل از همه‌گیری کووید-۱۹، تردیدهای پیش‌ رو بسیارند ولی با این حال انتظار ندارند مانند دفعه اول، شاهد کندی بیشتری در روند احیاء اقتصادی باشیم. با این که انتظار نمی‌رود به این زودی شاهد رشد پایداری باشیم، به نظر می‌رسد بازار تقاضا حالا پایدارتر از چیزی است که سه ماه پیش می‌دیدیم. به عبارت دیگر، بعید است مثل آن چه در ماه آوریل اتفاق افتاد، دوباره شاهد منفی شدن قیمت نفت باشیم.

کاهش عرضه نفت گروه اوپک پلاس به سرکردگی عربستان سعودی هم نقش سازنده‌ای در حمایت از قیمت‌های نفت خواهد داشت. همکاری کشورهای عضو در سطح بالایی قرار دارد و اعضایی که از سهمیه خود فراتر رفته‌اند در ماه‌های آینده جبران خواهند کرد. کمیته مشترک وزیران ناظر اوپک قرار است به منظور بررسی اوضاع بازار و رعایت سهمیه‌ها، روز ۱۷ سپتامبر تشکیل جلسه بدهند.