زمان مقابله با استثمار در فوتبال زنان فرا رسیده است

فرهنگ جهانی فوتبال به نقطۀ عطفی رسیده است. جام جهانی زنان در فرانسه الهام‌بخش افزایش محبوبیت چشمگیر فوتبال زنان شده است. در عین حال، واقعیاتی در زمینۀ سؤاستفاده، آزار و اذیت، استثمار و همچنین یکپارچگی و همبستگی موجود در بازی، زنان را تهدید می‌کند. 

برای درک این موضوع،‌ باید به بحران سوءاستفاده جنسی که فوتبال زنان افغانستان را در برگرفته است نگاه کنیم تا به عمق مشکلات موجود در یکی از ورزش‌های محبوب در جهان پی ببریم. تعداد اتهامات جدی سوءاستفاده جنسی از سوی مقامات عالی‌ رتبه افغانستان، فرهنگی مخرب و استثمارگرانه را در فدراسیون فوتبال افغانستان بازگو کرده است. این وضعیت ناگوار به هیچ‌ وجه یک مورد استثنائی نیست. در همین سال ۲۰۱۹، سازمان فوتبال زنان کلمبیا نیز آماج اتهامات سوءاستفاده‌های جنسی علیه بازیکنان و کارمندان زن بوده است. گفتنی است که دختران زیر ۱۸ سال هم قربانیان این استفاده‌های نابجا بوده‌اند. 

گزارش‌ اعمال شنیع در فوتبال متاسفانه در تمامی قاره‌های زمین اتفاق می‌افتد. این نشانگر ناتوانی و ضعف سازمان‌های حاکم بر فوتبال جهان است که نتوانسته‌اند محافظت از کلیه افرادی که به نوعی درگیر این ورزش هستند را در اولویت کاری خود قرار دهند. اکثر اوقات، افرادی که تحت تاثیر قرار گرفته‌اند به نوعی باور دارند که قادر به بازگو کردن و گزارش دادن این رفتار ناشایست نیستند. البته دلیل موجهی هم برای این باور وجود دارد چرا که بسیاری از زنان که مشکلات در فدراسیون افغانستان را برملا کردند،‌ مجبور به فرار از کشور شدند، چون زندگی خود را در مخاطره می‌دیدند. گزارش‌های فعلی فقط قطره کوچکی از دریای گسترده این معضل است،‌ و به راستی هنوز به اعماق این فاجعه کاملا واقف نیستیم.

فرصت عذر و بهانه دیگر سر رسیده است. هیأت‌های مدیریت فوتبال نشان داده‌اند که در زمینۀ ساماندهی امور محافظتی از ضعف و کمبود شدید رنج می‌برند. از همین رو،‌ این هیأت‌ها در اعمال اقدامات لازم برای رفع نقصان حفاظت در برابر سؤاستفاده‌های جنسی قصور داشته‌اند. علاوه بر آن،‌ این هیأت‌ها باید فدراسیون‌های ملی را برای محافظت از تمامی افراد تحت نظارتشان مسئول دانسته‌ و آنها را جوابگو بدانند. رفتارهای کنونی به هیچ وجه قابل تحمل نیست و نباید ادامه پیدا کند. برای بازسازی اعتبار فوتبال زنان،‌ اقدام فوری نیاز است.

گفتنی است که نشانه‌هایی از تغییر موجود است. به عنوان مثال،‌ حکم ممنوعیت مادام‌العمر و جریمه نقدی بر علیه رئیس فدراسیون فوتبال افغانستان که «فیفا» در تاریخ ۸ ژوئن ۲۰۱۹ (۱۸ خرداد ۱۳۹۸) صادر کرد، گام مثبت اولیه خوبی است. با این حال، برای مقابله با معضل گسترده و سیستماتیک سوءاستفاده جنسی در فوتبال زنان اقدامات عملی بیشتری نیاز است. تا به امروز این ورزشکاران بودند که با به خطرانداختن آینده کاری و حتی جان خود، برای اعمال تغییرات دست به کار شده‌اند. اما وقت آن رسیده که رهبران فوتبال برقراری امنیت و سلامت بازیکنان را نقطه مرکزی اقدامات خود قرارداده و نشان دهند که مدیریت صحیح این ورزش چگونه باید باشد.

در طول دوران خدمت در سِمَت معاون ریاست فیفا، من به وضوح شاهد بودم که اعمال تغییر در سیستم مدیریت فوتبال باید از درون هر سازمان و به واسطه مدیریت بالادست آغاز شود. حالا بیش از هر زمان دیگری، این بار بر دوش هیأت‌های مدیریت فوتبال است که با سرعت عمل، به تصدیق و رسیدگی به این مسائل برسند. دوران خودتنظیمی باید پایان یابد و در عوض شفافیت، یکپارچگی و بررسی دقیق باید نمادهای جدید ورزش جهانی باشند.

بحران در افغانستان و نیاز فوری به اصلاحات، عامل اصلی کارزار «فوتبال بی‌باک» شده که امروز راه اندازی شده است. این روند توسط بخش جهانی سازمان مشارکت اجتماعی «توسعه برنامه فوتبال آسیا» آغاز شده و باعث افتخار من است که یک حامی این سازمان باشم. هدف ما هشیار‌سازی مدیریت بین‌المللی فوتبال در از بین بردن ناهنجاری‌های رفتاری علیه زنان و دخترانی است که در بازی فوتبال فعال هستند.

تا به حال، پاسخ مدیریت بین‌المللی به اتهامات بدرفتاری و سوءاستفاده جنسی علیه زنان ناکارآمد بوده است. با افزودن صدایمان به آن دسته از افراد که به جهت تعرض علیه خود، لب به سخن گشوده‌اند، و همچنین شخصیت‌های برجسته مدافع حقوق بشر، می‌توانیم پیامی واضح و صریح به هیأت‌های مدیریت بین‌المللی فوتبال بدهیم. پیام ما این خواهد بود:‌ گزینه‌ای به غیر از اقدام عملی فوری، وجود ندارد.

تمرکز این کارزار تنها جلب توجه نسبت به بحران فعلی نیست. بلکه راه حل مورد نیاز را در جمع‌آوری طومار مردمی به نام «فوتبال بی‌باک» نیز ارائه می‌دهد. این یک درخواست همگانی است که اقدامات فوری مورد نیاز که باید توسط هیأت‌های بین‌المللی مدیریت فوتبال اعمال شوند را بیان می‌کند.

ما نیاز به ساختار و شیوه‌های مدیریتی خوبی داریم که از استانداردهای اخلاقی بالا برخوردار باشند. این ساختار باید شامل یک سیستم قابل دسترسی و پاسخگو که خطاکاران را مشخص می کند و از آنها نام می‌برد، باشد. این سیستم نیاز به یک واحد حفظ اعتبار مستقل نیز دارد و من سالیانی است که برای بوجود آمدن چنین واحدی سخن گفته‌ام. این واحد باید از قدرت قانون‌گذاری و اعمال اقدامات لازم در زمینه بررسی «منشور رفتاری» فیفا برخوردار بوده و بتواند سیستم مقابله صریح با استثمار و فساد در بازی فوتبال را بنیان‌گذاری کند.

در همین راستا، ما نیاز به قوانین استاندارد برای مقابله با خشونت و سؤاستفاده که توسط تمامی هیأت‌های مدیریت و نظارت بر فوتبال تائید شده داریم. فدراسیون‌های فوتبال باید برای رفتار خود نسبت به ورزشکاران پاسخگو بوده و زنان و دختران نیز باید بدون نگرانی از انتقام و یا لاپوشانی توسط مقامات قدرتمند، تخلفات را گزارش دهند. مهمتر از همه، این کارزار «فوتبال بی‌باک» خواستار آن است که افراد مورد تعرض قرار گرفته،‌ از حمایت کامل و تضمین امنیتی برخوردار باشند.

هیأت‌های مدیریت و نظارت بین‌المللی فوتبال باید بدانند که بخش جهانی سازمان مشارکت اجتماعی «توسعه برنامه فوتبال آسیا» و سایر سازمان‌های همفکر،‌ توانایی همیاری و پشتیبانی قابل توجهی دارند و می‌توانند برای بهبود سیستم ناکارآمد فعلی مشکل‌گشا باشند.

ممکن است نسل‌ها زمان نیاز باشد تا هیأت‌های مدیریت و نظارت بین‌المللی فوتبال بتوانند اعتماد و اعتبار از دست رفته را برای ورزشکاران بازسازی کنند، اما این یک نقطه عطف و سرنوشت‌ساز است. ما صمیمانه به آینده‌ای که زنان و دختران در همه جا بتوانند با امنیت و احترام فوتبال بازی کنند چشم دوخته‌ایم و هیچ چیز دیگری قابل جایگزینی نیست.