تیم ملی بسکتبال ایران در آستانه المپیک توکیو آن چنان از آمادگی دور است که در پنجره دوم کاپ آسیا ناکام شد. این تیم وقتی حدادی و نیکخواه را نداشته باشد، انگار نه انگار که تنها آسیایی راه‌یافته به المپیک است؛ میزانی عمیق از وابستگی نگران‌کننده به تک‌ستاره‌ها.
تیم ملی بسکتبال ایران در پنجره دوم بازی‌های انتخابی کاپ آسیا به قطر رفت تا مقابل عربستان و سوریه بازی کند. در این سفر حامد حدادی به دلیل محدودیت مسافرت‌ها نتوانست چین را ترک کند تا همراه تیم ملی باشد. صمد نیکخواه بهرامی و رسول مظفری نیز به دلیل ابتلا به کرونا از همراهی با تیم ملی بازماندند. پیش‌بینی‌ها این بود که ایران مقابل عربستان و سوریه کار دشواری پیش رو ندارد و با دو پیروزی به تهران برمی‌گردد اما داستان تیم ملی بسکتبال ایران آن گونه که تصور می‌شد ساده نبود.
ایران در بازی اول مقابل عربستان به پیروزی ۷۱ - ۶۴ رسید اما نه ایران شباهتی به قدرت پیشین خود داشت و نه عربستان خود را از پیش‌باخته تصور کرده بود. عربستان برخلاف انتظار توانست تیم بسکتبال ایران را در دقایقی طولانی از بازی تحت فشار قرار دهد و البته سرانجام ایران با درخشش بهنام یخچالی که ۲۷ امتیاز به دست آورد، به سختی توانست از حریفش بگذرد. در این بازی کادر فنی تیم ملی در غیاب حدادی و نیکخواه بهرامی نتوانستند برنامه‌های جایگزین داشته باشند.
در بازی دوم ایران، ماجرا پیچیده‌تر شد. سوریه با نتیجه ۷۷ - ۷۰ ایران را شکست داد تا یک اتفاق شگفت‌انگیز را در بسکتبال آسیا ثبت کند. جرج تری‌کل، بازیکن آمریکایی الاصل تیم ملی سوریه با درخشش در این بازی برای ایران دردسرساز شد. اما نشانه‌های شکست ایران در بازی اول مقابل عربستان هم پیدا بود و سوریه توانست ایران را با شناخت بیشتر غافلگیر کند.
تیم ملی بسکتبال در پنجره دوم کاپ آسیا آسیب‌های مدیریتی را نیز تجربه کرد. روز بازی با سوریه مسعود قاسمی، سرپرست تیم ملی بسکتبال روی نیمکت نبود. او به دلیل رعایت نکردن مقررات بهداشتی و خروج از هتل همراه با رامین طباطبایی، رییس فدراسیون بسکتبال، از سوی کمیته برگزاری بازی‌های کاپ آسیا از نشستن روی نیمکت تیم ملی محروم شد. سرپرست تیم ملی که خود باید مجری مقررات در تیمش باشد، برای گشت و گذار در دوحه از هتل خارج شد، آن هم در شرایط بحرانی کرونا که تیم ملی بسکتبال نیز از همراهی دو بازیکنش به دلیل ابتلا به کرونا در همین مسابقات محروم بود.
ایران در بازی‌های متمرکز قطر نتوانست صعودش را تضمین کند و حالا باید منتظر پنجره سوم مسابقات باشد. اما این نتایج و ضعف‌های فنی ایران در آستانه المپیک نگران‌کننده به نظر می‌رسد.
بسکتبال ایران اگرچه توانست به المپیک توکیو صعود کند اما در تعویق یک‌ساله المپیک به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا انسجام خود را حفظ نکرد و به محض از دست دادن دو بازیکن تاثیرگذار (حامد و صمد) نمایشی دور از انتظار مقابل عربستان ارائه داد و سپس مقابل سوریه شکست خورد. فارغ از نتایج، کیفیت فنی تیم ملی بسکتبال ایران به تیمی که قرار است چند ماه دیگر در المپیک بازی کند، شباهت چندانی ندارد.
تیم ملی بسکتبال ایران در شهریورماه سال گذشته بازی در جام جهانی چین را تجربه کرد اما با سه شکست مقابل پورتوریکو، تونس و اسپانیا به جدول بازنده‌های جام پیوست. ایران مقابل پورتوریکو با نتیجه ۸۳ - ۸۱ شکست خورد، مقابل تونس ۷۹ - ۶۷ باخت و اسپانیا با نتیجه ۷۳ - ۶۵ ایران را شکست داد. این نتایج امیدی را برای بسکتبال ایران زنده نکرد اما ایران در جدول بازنده‌ها مقابل آنگولا ۷۱ -۶۲ پیروز شد و فیلیپین را ۹۵ - ۷۵ شکست داد و البته با توجه به شکست چین مقابل نیجریه، به المپیک توکیو رسید. از همان روزها انتقادات شدید درباره عملکرد کادر فنی تیم ملی بسکتبال مطرح بود. مهران شاهین‌طبع، سرمربی تیم ملی بسکتبال ایران که از مخالفان سرسخت مربیان خارجی در همه رشته‌های ورزشی است، توانست با صعود به المپیک جایگاهش را در تیم ملی حفظ کند اما روند فنی ایران چه در جام جهانی و چه حالا در پنجره دوم کاپ آسیا چیزی نیست که سقف توانایی بسکتبال ایران را جلوه دهد.
مهران شاهین‌طبع، سرمربی تیم ملی بسکتبال که هم‌زمان سرمربی تیم شهرداری گرگان در لیگ بسکتبال ایران است، دو شغل سخت را بر عهده دارد. چند ماه پیش رامین طباطبایی، رییس فدراسیون بسکتبال ایران گفته بود: «قرار بود قرارداد شاهین‌طبع تا المپیک تمدید شود. وقتی المپیک به تعویق افتاد در شرایط استثنایی قرار گرفتیم. ما باید شرایط موجود را ارزیابی کنیم و از کادر فنی برنامه جدید بگیریم. چون یک سال فرصت داریم باید این موضوع در کمیته فنی بررسی شود. شاهین طبع و کادر او خیلی زحمت کشیده‌اند و ما کادر منسجمی داشتیم. فدراسیون این حق را دارد تا ارزیابی مجدد کند که در این فرصت شرایط چطور باشد. این که آیا سرمربی ملی می‌تواند سرمربی باشگاهی هم داشته باشد؟»
اما بعد از این حرف‌ها شاهین‌طبع به هر دو کارش در بسکتبال ادامه داد. هم‌زمانی مربیگری در باشگاه و تیم ملی تمرکز کافی برای سرمربی باقی نمی‌گذارد، آن هم در وضعیتی حساس و در آستانه المپیک.
به مهران شاهین‌طبع انتقاداتی درباره نحوه مدیریتش در تیم وارد است. او چند بازیکن تاثیرگذار بسکتبال را به تیم ملی دعوت نمی‌کند و چنین دلایلی را به زبان می‌آورد: «نه تنها ارسلان کاظمی، بلکه مهدی کامرانی هم بازیکن خوبی است. اگر این‌ها را به اردو بیاوریم و بعد کنار بگذاریم، شاید به نوعی توهین باشد. اگر هم انتخاب‌شان کنیم، زمان بازی بیشتری می‌خواهند. ما نمی‌توانیم حتی چنین بازیکنانی را روی نیمکت تیم ملی بگذاریم. همان ارسلان کاظمی اگر نفر آخر پست ۴ باشد و ۵ دقیقه بازی کند، تیم به هم می‌ریزد.» اما این حرف‌ها از یک مربی باتجربه بعید است. او باید توانایی استفاده از بهترین‌ها را براساس ایده‌های خودش داشته باشد.
بسکتبال ایران به دو ستاره خود وابسته است. وقتی حامد حدادی و صمد نیکخواه بهرامی نباشند، دیگر اثری از قدرت در تیم ملی پیدا نمی‌کنید، در حالی که این ستاره‌ها در سال‌های پایانی بسکتبال خود هستند و بسکتبال ایران پشتوانه‌ای در نسل جدید نساخته است.
