بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در مورد ریشه بیماری کووید-۱۹، ویروس کرونا «به احتمال بسیار زیاد» از طریق حیوانی دیگر از خفاش به انسان منتقل شده است.

در نسخه پیش‌نویس این مطالعه که به دست آسوشیتدپرس رسیده، همچنین آمده است که «بسیار بعید» است که این ویروس از آزمایشگاهی در شهر ووهان چین، محل ظهور بیماری کووید-۱۹ در اواخر سال ۲۰۱۹، منتشر شده باشد.

گفته شده بود که دانشمندان موسسه ویروس‌شناسی ووهان پیش از انتشار ویروس کووید در جامعه، روی ویروسی مشابه ویروس سارس-کوو-۲ از لحاظ ژنتیکی آزمایش می‌کرده‌اند.

این گزارش، که هنوز به صورت عمومی منتشر نشده، عمدتا بر اساس بازدید تیمی از کارشناسان و دانشمندان بین‌المللی سازمان بهداشت جهانی از شهر ووهان از اواسط ماه ژانویه تا اواسط فوریه، تهیه شده است.

بر اساس یافته‌های این گروه، شواهد نشان می‌دهند که ویروس سارس-کوو-۲ پیش از انتقال به انسان از طریق یک واسطه حیوانی تأیید نشده، به طور طبیعی در خفاش‌ها ظهور کرده است. دانشمدان این نظریه را «بسیار بسیار محتمل» دانسته‌اند.

نزدیکترین خویشاوند ویروس کووید-۱۹ در خفاش‌ها کشف شده است که حامل طیف گسترده‌ای از ویروس‌های کرونا هستند. اما، بر اساس این گزارش، «فاصله تکاملی بین این ویروس‌ها در خفاش و ویروس سارس-کوو-۲ چندین دهه تخمین زده شده است؛ امری که به وجود یک حلقه گمشده اشاره دارد.»

این گزارش از کشف ویروس‌های بسیار مشابه در پانگولین‌ها خبر می‌دهد، اما همچنین اشاره می‌کند که راسوها و گربه‌ها در برابر ویروس کووید حساس هستند، و احتمال ناقل بودن این حیوانات را افزون‌تر دانسته است.

بازار ووهان از مظنونان اولیه بود، زیرا برخی از غرفه‌ها انواع مختلف حیوانات را می‌فروختند و پاره‌ای از مردم آن را منشاء احتمالی ویروس جدید می‌دانستند. در این گزارش آمده است كه طیف وسیعی از محصولات حیوانی، از موش‌های بامبو گرفته تا آهو، اغلب یخ‌زده، و نیز كروكودیل‌های زنده، در این بازار به فروش می‌رسیدند.

دانشمندان سازمان بهداشت جهانی که با مقامات بهداشتی چین همکاری کردند، به سناریوهای احتمالی دیگری نیز اشاره داشته‌اند. آنان انتقال مستقیم ویروس از خفاش به انسان را «محتمل» ارزیابی کرده‌اند و گفته‌اند که گسترش از طریق زنجیره سرد مواد غذایی، «ممکن» است.

ماه گذشته، پروفسور لیانگ وانیان، رئیس گروه چینی همکار در تحقیقات سازمان بهداشت جهانی، گفت که این ویروس در دمای یخچال می‌تواند مدتی طولانی زنده بماند و ممکن است از طریق مواد غذایی یخ‌زده وارد بازار غذا‌های دریایی ووهان شده باشد. این نظریه مورد حمایت چین بوده است.

با این حال، او گفت که اولین مورد کشف شده ویروس کووید-۱۹ در ووهان هیچ ارتباطی به بازار نداشته است. بر این مبنا، شیوع اولیه آن در شهر ووهان هم می‌تواند ربطی به آن نداشته باشد.

سازمان بهداشت جهانی در مورد احتمال نشت ویروس از آزمایشگاه، گفت: «احتمال آن بسیار بسیار کم است.»

سازمان بهداشت جهانی ماه گذشته موسسه ویروس‌شناسی ووهان را از نزدیک بررسی کرد و نتیجه گرفت که «بسیار بعید است که چیزی از این آزمایشگاه بتواند بیرون بیاید.»

نویسندگان این پژوهش، خواستار تحقیقات بیشتر در مورد فرضیه‌های مختلف ریشه‌های کووید-۱۹، غیر از تئوری نشت از آزمایشگاه، شده‌اند.

انتشار این گزارش بارها به تأخیر افتاده است و این امر، به بروز سؤالاتی در مورد احتمال پنهان کردن داده‌ها توسط مقامات چینی در جهت جلوگیری از مقصر دانستن چین به عنوان منشاء بیماری همه‌گیر منجر شده است.

در هر صورت، ممکن است علت قطعی شیوع کووید-۱۹ مشخص نشود و تحقیقات برای پیدا کردن منشاء این ویروس سال‌ها طول بکشد.

این مطالعه هم‌اکنون نیز از طرف آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده، مورد انتقاد قرار گرفته است. به گفته او، آمریکا بابت «روش و روند نوشتن» این گزارش، از جمله این‌که دولت چین «ظاهرا در نوشتن آن کمک کرده است»، نگرانی‌هایی دارد.

او در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌ان گفت که باید «نسبت به گذشته پاسخگو بود» و روی ایجاد سیستمی قوی‌تر در آینده متمرکز شد.

آنتونی فاوچی، مشاور ارشد آقای بایدن در امور کووید-۱۹، گفت نمی‌داند این گزارش ماست‌مالی شده است یا نه.

وی گفت: «من ابتدا می‌خواهم این گزارش را ببینم. ما در مورد آنچه انجام دادند و آنچه اجازه داشتند انجام دهند، خبر‌های زیادی دریافت کرده‌ایم.»

«اگر افرادی که برای انجام این تحقیقات به آن‌جا رفته بودند، با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو بوده باشند، من هم در مورد صحت گزارش آن‌ها عمیقاً نگران خواهم بود.»