هنگامی که مسئلهی تصمیمگیریهای منطقهای مطرح میشود، مقامات ایرانی ادعا میکنند که بر چهار پایتخت عربی یعنی بغداد، دمشق، بیروت و صنعا کنترل دارند و نفوذ سیاسی و نظامی ایران تا سواحل دریای مدیترانه گسترش یافته است. مقامات ایرانی تأکید دارند که در حال حاضر ایران از نگاه نظامی در مرز با اسرائیل قرار دارد و اگر منافع ایران و یا هلال شیعی ایران در خاورمیانه در معرض خطر قرار گیرد، ایران میتواند به گونهای مستقیم با ارتش اسرائیل وارد کارزار شود.
البته هدف ایران از بازگویی این اظهارات، برانگیختن احساسات جهان عرب نیست زیرا این مسئله در گذشته منجر به خشم اعراب شده است اما اکنون ایران میخواهد با این نمایش قدرت، پیام پر محتوایی به تل آویو و واشنگتن برساند تا نقش پر رنگ ایران را در مسائل منطقهای نادیده نگیرند. رژیم ایران قصد دارد واشنگتن را از میزان نفوذ سیاسی نظامی خود در منطقه و نقشی که میتواند در تأمین ثبات و امنیت کشورهای منطقه از جمله اسرائیل داشته باشد، آگاه کند تا جامعه جهانی بویژه ایالات متحده ایران را بهعنوان یک بازیگر منطقهای و بینالمللی به رسمیت بشناسند. در غیر این صورت، تهران قادر است اسرائیل که بهعنوان متحد اصلی ایران در خاورمیانه به شمار میرود را با چالشهای سختی روبهرو کند و مانع موفقیت هرگونه روند صلح در منطقه شود که منافع ایران را در معرض خطر قرار دهد.
البته تردیدی نیست که افزایش نفوذ ایران در پایتختهای عربی یاد شده و در میان برخی از گروههای فسلطینی منجر به نگرانی کشورهای عربی، اسرائیل و حتی ایالات متحده شده است، زیرا حضور ایران در بازیهای استراتژیک و ژئواستراتژیک خاورمیانه، میتواند آینده منطقه را به شدت آسیب پذیر کند.
جنگ سال ۲۰۰۶ علیه سازمان حزبالله لبنان، گواه این مدعا است. در آن جنگ، اسرائیل در دو جبهه نظامی و سیاسی به مقابله علیه ایران میپرداخت. ارتش اسرائیل پایگاههای نظامی ایران و حزبالله را در خاک سوریه هدف حمله قرار میداد اما در عرصه سیاسی، دولت اسرائیل تلاش میکرد تا مانع گسترش نفوذ سیاسی ایران در منطقه شود.
البته کلیهی کشورهای عربی نسبت به افزایش نفوذ ایران در پایتختهای عربی ابراز نگرانی میکنند و به هیچ صورتی حاضر به پذیرش جسارت ایران نیستند و هرگز اجازه نخواهند داد تا رژیم ایران کشورهای عربی را از عمق جهان عرب به چالش بکشد.
از آغاز گسترش نفوذ ایران در خاورمیانه، هیچ یک از تحولات منطقه جز طرح تشکیل دولت مستقل کردستان، تهدیدی برای استراتژی منطقهای ایران محسوب نمیشد. مسئلهی برگزاری همه پرسی برای ایجاد دولت کردستان در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷، تنها مسئلهای بود که منجر به نگرانی شدید مقامات ایران شد. رژیم ایران و متحدان عراقیاش، همهپرسی برای ایجاد دولت کردستان را یک طرح اسرائیلی قلمداد میکردند و تأکید داشتند که در صورت تشکیل دولت مستقل کردستان، اسرائیل در مرز های ایران حضور پیدا میکند. ایرانیها میدانستند که تشکیل دولت مستقل کردستان میتواند نبرد استراتژیک میان ایران و اسرائیل را وارد مرحله جدیدی کند و پیش از اینکه ایران خود را در مرزهای اسرائیل برساند، اسرائیل در مرزهای ایران مستقر خواهد شد و تمامی تلاشهای ایران به منظور تشکیل هلال شیعی در خاورمیانه بینتیجه خواهد ماند. در پرتو همین نگرانیها، آیتالله خامنهای با اشاره به موضوع طرح تشکیل دولت مستقل کردستان گفت که ایران با برگزاری هرگونه مذاکرات و همهپرسی برای تقسیم سرزمین عراق مخالف است و این اقدام را در تعارض با منافع عراق و سایر کشورهای منطقه میداند.
طرح تشکیل دولت کردستان در عراق میتوانست برای ایران در عرصه داخلی و خارجی چالش برانگیز باشد، زیرا این مسئله از یک سو امنیت ملی ایران را با تهدید روبهرو میکرد و از سوی دیگر میتوانست برای شهروندان کرد ایران الهام بخش آزادی خواهی باشد، مسئلهای که تمامیت ارضی ایران را به خطر میانداخت. پس از اعلام برگزاری همهپرسی برای تشکیل دولت مستقل کردستان در عراق، شهروندان کرد ایرانی در مناطق کردنشین ایران اعتراض کردند و خواهان آزادی شدند اما نیروهای امنیتی ایران با برخورد نظامی شدید، مانع ادامه تظاهرات کردها شدند.
دولت ایران به ابراز مخالفت با طرح همهپرسی برای تشکیل دولت مستقل کردستان بسنده نکرد بلکه گروههای مسلح وفادار به ایران در عراق تلاش کردند با راه اندازی حملات نظامی در کردستان مانع برگزاری همهپرسی شوند.
در عملیات نظامی که در شانزدهم اکتبر ۲۰۱۷ از سوی ارتش عراق برای به دست گرفتن کنترل شهر کرکوک و مناطق مجاور راهاندازی شده بود، علاوه بر حضور نیروهای حشد شعبی و فادار به ایران، قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس نیز نقش کلیدی در این عملیات نظامی داشت. شکست همهپرسی در مورد تشکیل دولت مستقل کردستان را بسیاری بهعنوان پیروزی ایران علیه اهداف استراژیک اسرائیل در خاورمیانه تلقی میکردند.
به همین ترتیب، حضور اسرائیل در ائتلاف نظامی برای تأمین امنیت کشتیرانی در خلیج فارس، تنگه هرمز، دریای عمان و تنگه باب المندب میتواند تهدیدی برای امینت ملی و اهداف منطقهای ایران باشد. با توجه به همین حساسیت، رژِیم ایران، حضور اسرائیل در ائتلاف نظامی برای تأمین امنیت خلیج فارس را تنها بهعنوان تهدیدی برای سیاست خارجی خود ندانسته بلکه این اقدام را خطری برای امنیت ملی و تمامیت ارضی ایران میداند. مسئلهای که ممکن است منجر به تنش و درگیری در خلیج فارس شود.
دولت ایران که در چند سال گذشته سرمایهگذاریهای هنگفتی را برای گسترش نفوذ خود در منطقه و نزدیک شدن به مرزهای اسرائیل کرده است اکنون نمیتواند حضور اسرائیل را در خلیج فارس بپذیرد. ایران برای ممانعت از حضور اسرائیل در ائتلاف بینالمللی تأمین امنیت کشتیرانی در خلیج فارس، دست به هر اقدامی میزند حتی اگر منجر به وقوع درگیری نظامی با اسرائیل شود. صحبتهای اخیر مسئولان حزبالله نسبت به افزایش تنشها در نوار مرز با اسرائیل و احتمال حمله نظامی اسرائیل به مواضع حزبالله نشان میدهد که در صورت حضور اسرائیل در ائتلاف بینالمللی تأمین امنیت کشتیرانی در خلیج فارس، جنگ میان نیروهای حزبالله لبنان و ارتش اسرائیل آغاز خواهد شد.
© IndependentArabia