گونه اپسیلون ویروس کرونا که نام علمی آن بی.۱.۴۲۹ است، اولین بار در اواخر سال ۲۰۲۰ و با شیوعی روزافزون در ایالت کالیفرنیا، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفت.
تا ژانویه، پزشکان بیمارستان «سیدرز- سینا» (Cedars-Sinai) در لس‌آنجلس این گونه را در حدود نیمی از نمونه‌هایی که آزمایش کردند، یافتند و ماه بعد، این گونه عامل ابتلای ۱۵ درصد موارد ابتلا به کووید در سراسر ایالات متحده بود.
پژوهشی جدید می‌گوید اپسیلون نسبت به واکسن و سایر درمان‌های کووید مقاوم‌تر است، پس آیا باید نگران باشیم؟
گونه‌ای قابل توجه
مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ایالات متحده به دلیل افزایش ناگهانی موارد ابتلا به آن در ایالت کالیفرنیا، رسما گونه اپسیلون را گونه‌ای نگران‌کننده طبقه‌بندی کرد.
تحقیقات مقدماتی که درباره این گونه منتشر شد، آن را تقریبا ۲۰ درصد از گونه‌های قبلی کووید مسری‌تر دانست.
متخصصان نگران جهش‌های مشخص اپسیلون هستند که شامل سه جهش در شاخک پروتئینی آن است که ویروس با استفاده از آن، به سلول‌های بدن وصل و وارد آنها می‌شود و خود را تکثیر می‌کند.
واکسن‌های مجهز به فناوری پیام‌رسان آر‌ان‌ای (مانند فایزر و مدرنا) دقیقا همین شاخک پروتئینی را در بدن ایجاد می‌کنند و سیستم ایمنی بدن را آموزش می‌دهند تا پادتن‌ها و سلول‌های مصون‌کننده در واکنش به آن بسازد.
بنابراین اگر شاخک پروتئینی کووید بر اثر جهش ژنتیکی تغییر کند، ممکن است باعث تاثیر کمتر واکسن در جلوگیری از ابتلا به بیماری شود.
با شیوع این گونه در دیگر نقاط دنیا، سازمان جهانی بهداشت در اوایل ماه مارس «اپسیلون» را گونه‌ای «قابل توجه» اعلام کرد که یک مرحله از رده‌بندی «نگران‌کننده» مرکز پیشگیری و کنترل بیماری پایین‌تر است.
اپسیلون چقدر خطرناک است؟
به گفته مرکز پیشگیری و کنترل بیماری، گونه اپسیلون علاوه بر آن که کمی مسری‌تر است، نسبت به درمان پادتن مونوکلونال برای کووید نیز که در ایالات متحده برای استفاده اضطراری مجوز یافته است، «اندکی کمتر حساس» است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با این حال، سایر درمان‌های پادتنی در دسترس است و بعد از گذر چند ماه، مرکز پیشگیری و کنترل بیماری هم در ۲۹ ژوئن تصمیم گرفت اپسیلون را از گونه «نگران کننده» به گونه «قابل توجه» تنزل دهد، چون اطلاعاتی روزافزون نشان می‌داد واکسن‌ها و سایر درمان‌ها علیه آن موثرند.
چقدر شایع است؟
در ماه فوریه، اپسیلون عامل ۱۶ درصد تمام نمونه‌های آزمایش‌شده کووید در آمریکا بود، ولی آن ماه زمان اوج شیوع این گونه هم بوده است.
اندکی بعد، گونه آلفا (که اولین بار در کنت شناسایی شد و گفته می‌شود تا ۷۰ درصد نسبت به سایر سویه‌های کووید مسری‌تر است) در ایالات متحده شایع شد و در همین روند، گونه اپسیلون را به حاشیه راند.
تا اواخر ژوئن، تنها ۱ درصد نمونه‌های آزمایش‌شده در ایالات متحده از گونه اپسیلون بودند که باعث شد مرکز پیشگیری و کنترل بیماری آن را به گونه «قابل توجه» تنزل دهد.
به گفته طرح جهانی اشتراک اطلاعات آنفولانزای پرندگان (که طرحی بین‌المللی برای ردیابی و اشتراک اطلاعات جهانی درباره ویروس‌ها، از جمله کووید است)، این گونه هرگز در بریتانیا به شکل گسترده شایع نشد و تاکنون تنها ۲۰ مورد ابتلا به آن شناسایی شده است.
سازمان بهداشت عمومی انگلستان در دو گزارش آخر خود درباره گونه‌های نگران‌کننده و گونه‌های تحت بررسی، به این گونه اشاره کرده است. با این حال، هنوز تحت هیچ یک از این دو دسته طبقه‌بندی نشده و فعلا در فهرست گونه‌هایی رده‌بندی می‌شود که تحت نظر هستند.
مرکز پیشگیری و کنترل بیماری اتحادیه اروپا اپسیلون را گونه «قابل توجه» دانسته است، ولی می‌گوید در این قاره خیلی پراکنده در حال سرایت است و اکثرا از طریق مسافران خارج از منطقه وارد می‌شود.
آخرین تحقیقات چه می‌گوید؟
پژوهشی در این باره که اپسیلون چگونه می‌تواند تا حدی از واکسن‌ها اجتناب کند، هفته گذشته از سوی دانشگاه واشنگتن در ایالات متحده منتشر شد.
دانشمندان دریافتند که سه جهش ژنتیکی شاخک پروتئینی گونه اپسیلون ویروس کرونا، باعث تعدیل قدرت پادتن‌ها در جریان خون فرد می‌شود؛ هم پادتنی که از طریق دریافت واکسن، و هم پادتنی که در اثر ابتلای پیش‌تر فرد به کووید ایجاد می‌شود.
محققان در پی آزمایش مقاومت پلاسمای خون گرفته شده از افراد واکسینه شده و افرادی که سابقا به کووید مبتلا شده بودند، دریافتند که قابلیت آن در خنثی‌سازی گونه اپسیلون بین ۲ تا ۳.۵ برابر کاهش یافته است.
دانشکده داروسازی دانشگاه واشنگتن گفت: «جهش ژنتیکی به این گونه نگران‌کننده ویروس کرونا ابزاری می‌دهد تا کاملا از پادتن‌های مونوکلونال مورد استفاده در درمانگاه‌ها فرار کند و تاثیر پادتن‌ها در پلاسمای افراد واکسن‌زده را هم کاهش می‌دهد.»
با این حال، گونه اپسیلون دیگر نه در سراسر جهان و نه در ایالات متحده که اولین بار آنجا ظاهر شد، زیاد شایع نیست و احساس نمی‌شود که این گونه بتواند در تاثیر واکسن‌ها مشکل چشمگیری ایجاد کند.
© The Independent
