مشکلات و مسایل خوزستان همیشه زود فراموش می‌شوند. همان‌طور که بعد از جنگ زود فراموش شدند، پس از اعتراض‌های سال ۹۶ فراموش شدند، و حالا هم پس از اعتراض‌ها به بی‌آبی یکباره گویی فراموش شده‌اند.

نزدیک به چهل روز از اعتراض‌ها به بی‌آبی در خوزستان می‌گذرد. طی این مدت چند پیش‌آمد باعث شد موضوع اعتراض مردم خوزستان، به‌خصوص جنوب آن استان به بحران بی‌آبی و وضعیت وخیم محیط‌زیست، در سایه بماند.

اوج گرفتن موج چهارم کرونا در خوزستان و وضعیت وخیم آن به لحاظ آمار مبتلایان و مرگ‌ومیر، ارائه طرح تقسیم خوزستان به بخش شمالی و جنوبی در شرایطی که نخبگان این استان در مطالبه حقابه کشاورزی و محیط‌زیست همگرا بودند، طرح موضوع تغییر دولت و روی کار آمدن وزرای جدید، و نیز اشغال افغانستان و فجایع حقوق بشری در آن کشور، از جمله مسایلی بودند که اخبار اعتراض‌ها در خوزستان را به سایه کشاندند.

اما این‌ها تنها بخشی از رویدادهایی بودند که بحران آب در خوزستان را به حاشیه راندند. در کنار تبلیغات گسترده، بازداشت گسترده مطالبه‌گران محیط‌زیست و تحت‌فشار گذاشتن رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران مستقل خوزستان در خصوص انعکاس اخبار مربوط به بحران آب در آن خطه و اعمال فشار بر شیوخ و بزرگان طوایف در جنوب آن استان، مهم‌ترین راهکار امنیتی حکومت جمهوری اسلامی ایران برای کنترل مسیر مطالبه مردم بود.

در شرایطی که به گفته منابع مطلع، طی ده روز اعتراض‌ها و هفته نخست پس از آن بیش از ۲ هزار شهروند خوزستانی بازداشت شده بودند، با وجود وعده مسئولان قضایی، انتظامی و امنیتی، تعداد زیادی از بازداشت‌شدگان در چهل روز گذشته نه‌تنها آزاد نشده‌اند، که به زندان و بازداشتگاه‌های استان‌های مجاور منتقل شده‌اند.

خبرنگار ایندیپندنت فارسی دراین‌خصوص ضمن گفت‌وگو با افراد مطلع و خانواده‌های بعضی از بازداشت‌شدگان در شهرهای شادگان، خرمشهر، بهبهان، اهواز، ماهشهر، و دشت آزادگان، به اطلاعاتی دست یافت که نشان می‌دهد نیروهای امنیتی در استان خوزستان ضمن تحت‌فشار قراردادن خانواده‌های کشته‌شدگان اعتراض‌های آب، خانواده بازداشت‌شدگان آن حوادث را نیز برای تحت فشار قرار داده‌اند تا از پیگیری مسایل مربوط به آن حوادث و عوامل شلیک و اطلاع‌رسانی در خصوص تداوم بازداشت نزدیکان خود خودداری کنند.

در همین خصوص، احمد، از اهالی شهرک چمران از توابع شهرستان بندر ماهشهر، می‌گوید: «در شهرک چمران حداقل ۱۶ نفر طبق اطلاعاتی که خود من از طریق دوستان جمع کردم، هنوز از اعتراض آب بازداشت هستند. به دلیل کشته‌شدن یک مأمور نیروی انتظامی در جریان درگیری‌ها، بعضی از بازداشت‌شده‌ها را به اهواز برده‌اند. خانواده یکی از بازداشت‌شدگان که فرزندشان متاهل و کارگر روزمزد است، خیلی تلاش کرده‌اند، اما می‌گویند او منتقل شده به استان دیگری. به اکثر خانواده‌ها گفته‌اند اگر پیگیری کنید، اوضاع آن‌ها بدتر می‌شود. در جریان بازداشت‌های سال ۹۶، کسانی که چند ماه بعد آزاد شدند، پس از مدتی می‌گفتند شکنجه بسیار شدیدی شده‌اند. هم کتک خورده‌اند و هم هتک حرمت شده‌اند. هنوز تکلیف بعضی کشته شده‌های واقعه نیزار هم مشخص نیست.»

یکی از خبرنگاران میدانی محیط‌زیست در استان خوزستان نیز در پاسخ به پرسشی پیرامون وضعیت آبرسانی به روستاها و شرایط آن‌ها گفت: «خود مسئولان اعلام کرده‌اند بیش از ۵۰۰ روستا همچنان درگیر تنش آبی هستند. اخبار در این مورد خیلی امنیتی است. هرکسی را که پرس‌وجو کند، سریع احضار می‌کنند. اما طبق اطلاعاتی که من دارم، روستاهای شادگان، سوسنگرد، و خرمشهر اوضاع بدتری دارند. مشکل این است که اگر آبی هم در این مناطق هست، شور است و  برای کشاورزی و احشام قابل ‌استفاده نیست. مسئله آبرسانی هم جز در روزهای اول، دوباره مثل سال گذشته و موضوع غیزانیه که بعد از خوابیدن اخبار کم‌رنگ شد، واقعاً کم‌رنگ شده است. خبر دارم که در شادگان بعضی روستاها در همین مدت خالی از سکنه شده‌اند. مردم احشام را فروخته‌اند و نخیلات را که خیلی‌هاشان به دلیل بی‌آبی و آب‌شور سوخته‌اند، به حال خود رها کرده‌اند. احتمالاً زمستان اگر باران ببارد و وضعیت بهتر شود، این افراد به خانه‌های خود برگردند.»

هیچ‌‌یک از روزنامه‌نگاران بهبهانی و منابع مطلع، اطلاع زیادی در خصوص وضعیت بازداشت‌شدگان اعتراض‌های اخیر نداشتند. اما در اهواز و شهرستان کارون، شیوخ رایزنی فراوانی کرده‌اند تا از طریق محسن رضایی و وابستگان علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، آزادی بازداشت‌شدگان را دنبال کنند. اما شرط آزادی و روشن شدن وضعیت آنان، سکوت و اطلاع‌رسانی نکردن دراین‌خصوص است. 

محمود، از جوانان فعال فرهنگی در شهرستان کارون، به خبرنگار ایندیپندنت فارسی می‌گوید: «با این شرایطی که اینجا ایجاد شد، حالا دیگر کسی نمی‌خواهد اعتراض کند. اما اوضاع ما خراب است.» 

او ‌جز مشکل بی‌آبی، به مسئله بیکاری و اعتیاد بین جوانان آن منطقه نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «به همه چیز باید اعتراض کنیم، بی‌پولی، بیکاری، بی‌آبی. اگر کسی اینجا کولر یا یخچالش بسوزد، باید همه خیرین و بزرگان همت کنند شاید بتواند یک کولر و یخچال دست‌دوم بخرد. در هر خانه چند خانواده با هم زندگی می‌کنند. همه چیز برگشته به قبل. کار هم داشته باشی، باز نمی‌رسانی. اهواز خیلی وضعیت خراب است.»

این جوان خوزستانی همچنین شرح می‌دهد: «در چهل روز گذشته ما کمتر دور هم جمع می‌شویم. اخبار زود دست امنیتی‌ها و بسیج می‌رسد و می‌آیند در خانه‌ها، یا با خانواده ما حرف می‌زنند، یا این که شیخ را واسطه می‌کنند که کسی کاری نکند که فرصت به دشمنان کشور بدهد. اما مسئله این‌طور حل نمی‌شود. کسی از وضعیت رضایت ندارد.»

یکی از فعالان اهوازی هم تصاویری از وضع امروز بعضی روستاهای سوسنگرد را در اختیار ایندیپندنت فارسی گذاشت. سطح آب کرخه در این منطقه آن‌قدر پایین بود که تقریبا می‌توان گفت در بعضی نواحی خشک است. از او در خصوص مساعدت بسیج پرسیدیم که در ابتدای مردادماه ۱۴۰۰ اخبار آن منتشر شد. او ما را در خانه یکی از روستاییان در آن منطقه برد که پسرش در جریان اعتراض‌ها در سوسنگرد بازداشت شده بود؛ کامله‌مردی شصت و چندساله با محاسن سفید و صورت استخوانی. گفت که تنها خودش و همسرش در خانه باقی مانده‌اند. سه پسر دیگرش برای کار به شهرهای مختلف رفته‌اند و موقتا در خانه‌های اقوام سکونت دارند. دامادش هم که در این روستا در کار نگهداری احشام بوده است، ۲۰ روز است منطقه را ترک کرده است.

او در پاسخ به پرسشی در خصوص وضعیت آب نیز می‌گوید: «اینجا فقط دوهفته آب‌رسانی شد و بعد گفتند چون جمعیت روستا کم است، فقط هفته‌ای دو تانکر آب می‌فرستند که حالا هم شده یک تانکر.»

از او در مورد وضعیت پسرش پرسیدیم. توضیح داد: «زن و دخترش را فرستاده‌ام خانه پدرش. ما سواد نداریم که بخواهیم پیگیری کنیم. اما می‌گویند آزاد می‌شود. ما هم منتظریم.»

این مرد روستایی شصت ‌و چند ساله به‌سختی فارسی حرف می‌زند. عصر خوزستان و هوای گرم و دم در روستایی بی‌آب، شاید حتی امکان حرف‌زدن به زبان مادری را هم دشوار کند. نکته روشن این است که آب کرخه به میزان رفع نیاز روستاها صرف آبیاری نشده است، در عوض در اختیار در طرح نیشکر قرار گرفته و سپس، پس‌آب‌شور نیشکر در آبراه‌های استان رها شده است؛ پس‌‌آبی که خودش اولین دشمن محیط‌زیست در جنوب خوزستان است.

خوزستان همچنان رها شده است. رها شده در میان ندانم‌کاری‌ها، فساد، سرکوب، و تهدید مردم معترضی که خواسته‌شان تامین نیازهای اولیه زندگی است.