روابط آمریکا با اوپک از زمان بحران نفتی دهه ۷۰ میلادی همیشه با تنش همراه بوده است. سیاستمداران آمریکایی از همه ابزار موجود برای اعمال فشار بر اوپک برای ایجاد ثبات در بازار نفت بهره گرفته‌اند. امنیت انرژی و اقتصاد آمریکا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی ارتباط مستقیمی با تصمیم‌های اوپک و اوپک‌پلاس دارد. سیاست خارجی جمهوری‌خواهان در آمریکا ارتباط مستقیم با سوخت‌های فسیلی و به‌ویژه نفت دارد. در دوران دونالد ترامپ، آمریکا تلاش بسیاری کرد تا جایگاه اوپک در معادلات بازار جهانی انرژی تضعیف شود.

در ماه ژوئن سال ۲۰۱۸، اوپک مستقیما با سیاست تهاجمی از طرف سیاستمداران آمریکا و به‌ويژه شخص دونالد ترامپ مواجه شد. جنگ قیمت نفت و تلاش اوپک برای حفظ نقش مهم خود در بازار، بارها با اعتراض دولت ترامپ روبه‌رو شده بود، طوری که ترامپ مدعی بود در آن زمان قیمت واقعی هر بشکه نفت ۳۰ دلار است و اوپک با اعمال سیاست محدودیت در عرضه، پول شهروندان آمریکایی را می‌دزدد.

باید در نظر داشت در زمان ریاست‌جمهوری ترامپ، قانون‌گذاران آمریکا در حال تهیه لایحه‌ای بودند به نام «نه به کارتل‌های نفت» یا «نه به اوپک». با توجه به نقش مهم نفت در سیاست خارجی و امنیت انرژی آمریکا، هدف از این لایحه احیای «قانون ضد تراست» شرمن است؛ قانونی که یک قرن پیش برای انحلال امپراتوری جان راکفلر از آن استفاده شد.

نو اوپک

تلاش‌ها برای تضعیف جایگاه اوپک در بازار نفت در زمان ریاست‌جمهوری جو بایدن نیز دنبال می‌شود. باید در نظر داشت هر چند تمرکز اصلی بایدن و دموکرات‌ها بر پروسه گذار انرژی، مبارزه با تغییرات اقلیمی و افزایش نقش انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی آمریکا است، اما بدون ثبات در بازار نفت، سیاست انرژی بایدن هم موفقیت چندانی نخواهد داشت. در کل پروسه گذار انرژی نیازمند سوخت‌های فسیلی است و این به‌معنای تداوم نقش مهم اوپک در بازار جهانی انرژی است. به گزارش خبرگزاری رویترز، یک هیئت از نمایندگان سنای آمریکا در حال بررسی لایحه‌ای برای شکایت علیه اوپک و بقیه کشورهای تولیدکننده نفت برای افزایش قیمت نفت‌اند.

دو سناتور جمهوریخواه و دموکرات این لایحه را آماده کرده‌اند. سناتور چاک گراسلی(جمهوری‌خواه)، سناتور امی کلوبوچار(دموکرات) و تعدادی از نمایندگان سنا از هر دو حزب از این لایحه اعلام حمایت کرده‌اند. باید در نظر داشت که دولت بایدن در تلاش است تا قیمت نفت و بنزین را کنترل کند، هر چند در این مورد چندان موفق عمل نکرده است. قیمت نفت در ماه‌های اخیر به‌دلیل اطمینان نداشتن به عرضه جهانی نفت پس از حمله روسیه به اوکراین افزایش یافته است.

لایحه نو اوپک به دادستان کل ایالات متحده این اختیار را می‌دهد که از کشورهای تولیدکننده نفت، تحت قوانین ضد تراست شکایت کند. نسخه مشابهی سال گذشته در کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد. در حالی که قانون نو اوپک تقریبا ۲۲ سال است که در کنگره آمریکا موفقیتی کسب نکرده است، حامیان این لایحه می‌گویند با توجه به تداوم بحران انرژی و حمله روسیه و نقش مهم این کشور در بازار نفت، احتمال تصویب این لایحه در سنا در سال جاری افزایش یافته است.

اوپک‌پلاس در ماه نوامبر گذشته، درخواست‌های جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، برای افزایش تولید را رد کرده بود. اوپک در پاسخ به درخواست بایدن خواستار افزایش تولید نفت از طرف آمریکا شده بود. اگر ایالات متحده معتقد است اقتصاد جهان به انرژی بیشتری نیاز دارد، پس خود این کشور توانایی افزایش تولید را دارد.

آینده روابط آمریکا و اوپک

بازار نفت در دو سال اخیر با شیوع کرونا، بحران انرژی و در نهایت حمله روسیه به اوکراین با چالش‌های جدی روبه‌رو شد و تداوم چنین حوادثی به‌ویژه شیوع کرونا، باعث کاهش سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی نفت شد.

بنا بر پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی، میزان تقاضا در بازار نفت در اواسط تابستان جاری به میزان پیش از شیوع کرونا خواهد رسید. این درحالی است که افزایش تقاضا در بازار به‌معنای افزایش قیمت نفت خواهد بود. با توجه به تمایل نداشتن اوپک‌پلاس برای افزایش ظرفیت تولید، تصویب لایحه احتمالی نو اوپک خبر خوبی برای امنیت جهانی انرژی نخواهد بود. ایجاد ثبات در بازار بدون هماهنگی و همکاری اوپک‌پلاس غیر ممکن است.

دولت بایدن به‌رغم تمرکز روی مسئله تغییرات اقلیمی و گذار انرژی، باید شرایط افزایش ظرفیت تولید نفت شرکت‌های آمریکایی را فراهم کند یا شاهد تداوم بحران انرژی و افزایش قیمت نفت و بنزین باشد. با نزدیک شدن به زمان انتخابات و تداوم بحران انرژی، جو سیاسی آمریکا به نفع دموکرات‌ها نخواهد بود. تصویب لایحه نو اوپک حلال مشکلات بازار انرژی آمریکا به‌ویژه مسئله افزایش قیمت بنزین نخواهد بود.