در حالی که نخستین گامها برای فعال کردن اینترنت ماهوارهای استارلینک برای ایران برداشته شده، مسئولان جمهوری اسلامی برای حفظ فیلترینگ گسترده خود سخت به تکاپو افتادهاند.
در اولین اقدام بیفایده در این زمینه، وبسایت استارلینک در ایران فیلتر شد. پس از آن، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، در مورد این اتفاق و حمایت دولت آمریکا از آن واکنش نشان داد و در حساب توییتر خود نوشت: «آمریکا همواره در پی تضعیف امنیت و ثبات ایران بوده و البته ناکام مانده است. با کاستن از شدت چند تحریم ارتباطی و در عین حال پابرجا نگه داشتن فشار حداکثری، آمریکا منافقانه در پی پیشبرد اهداف خود علیه ایران است.»
کنعانی در حالی که از کاهش تحریمهای ارتباطی ایران نگران بود، در پایان نوشت: «تلاشها برای نقض حاکمیت ایران بیپاسخ نخواهد ماند.»
پیش از این، عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات، نیز در واکنش به احتمال راهاندازی اینترنت استارلینک در ایران گفته بود که اگر بخواهند به ایران خدمات دهند باید ضوابط ایران را رعایت کنند. او همچنین مدعی شد که بعید است اینترنت ماهوارهای استارلینک به این زودی در ایران فعال شود.
از سوی دیگر، نورنیوز رسانه نزدیک به شورای امنیت ملی، نیز به احتمال فعال شدن استارلینک در ایران واکنش شدیدی نشان داد. نورنیوز این اقدام آمریکا را مداخله در امور داخلی ایران توصیف و تهدید کرد که این موضوع قابلاغماض نیست و به طور قطع، با پاسخ لازم جمهوری اسلامی همراه خواهد شد.
نورنیوز در ادامه نوشت: «غربیها مجددا با دریافت مشاورههای جهتدار و غیرواقعی در مورد محیط داخلی ایران دچار اشتباه محاسباتی شده و بر اساس آن، در پی ایفای نقش فعال برای بر هم زدن امنیت، ثبات و آرامش کشورند.»
نورنیوز در انتها، با تهدید آمریکا به دلیل حمایت از فعالیت استارلینک در ایران، نوشت: «آنها باید به این واقعیت واقف شده باشند که توانمندی ایران در حوزههای مختلف بهویژه در مقابله موثر با هر شرارتی از سوی دشمنان، اثبات شده است و آنها نباید فضا را به گونهای به پیش ببرند که یکبار دیگر خود را در شرایط بازنده قرار دهند.»
به نظر میرسد جمهوری اسلامی برای مواجهه با این تهدیدها، به آزمایشهای روسیه در حوزه شلیک ضدماهوارهای امید بسته است. کنستانتین وورونتسوف، نماینده روسیه در کارگروه منع گسترش سلاحهای کشتارجمعی، هفته گذشته از عزم روسیه برای هدف قرار دادن ماهوارههای غیرنظامی صحبت کرد؛ تهدیدی که احتمالا به ماهوارههای استارلینک اشاره میکند.
ایلان ماسک و شرکتش پس از جنگ اوکراین، برای کمک به مردم این کشور استارلینک را در اوکراین فعال کردند. این دیپلمات روس در این باره گفت: «در اینجا قصد داریم به روند بسیار خطرناک استفاده غیرصلحآمیز از فناوریهای فضایی اشاره کنیم که در جریان اتفاقهای اوکراین به صورت جدی شکل گرفت. به طوری که ایالات متحده آمریکا و متحدانش بهتازگی، با هدف مداخله در جریان اتفاقهای اوکراین، به طور گسترده از تاسیسات و زیرساختهای غیرنظامی فضایی استفاده کردهاند. بر این اساس، ممکن است این تاسیسات غیرنظامی هدف بعدی روسیه باشند.»
البته پیش از این، ایلان ماسک در مصاحبهای که فروردین ۱۴۰۱ انجام شد، شلیک به ماهوارههای استارلینک را اقدامی نهچندان آسان توصیف کرد. او در مورد احتمال شلیک موشک به سمت این ماهوارهها از سوی چین و روسیه گفته بود: «اگر سعی کنید ماهوارههای استارلینک را نابود کنید، این کار سادهای نخواهد بود؛ بیش از دو هزار ماهواره در جو سیاره وجود دارند. بنابراین شما به تعداد بسیار زیادی موشک ضدماهواره نیاز دارید. امیدوارم با چنین شرایطی روبرو نشویم؛ اما فکر میکنم که سرعت ما در پرتاب ماهواره بیشتر از سرعت پرتاب موشکهای ضدماهواره است.»
روز شنبه، پس از اعلام خبرهای نادرستی مبنی بر فعال شدن استارلینک در ایران، بدافزارهایی در رسانههای اجتماعی دستبهدست چرخیدند که برخی فعالان حوزه فناوری آن را بدافزارهایی دانستند که خود حکومت در رسانههای اجتماعی پخش کرده است. در همین راستا، فایلها و نرمافزارهایی به اسم دسترسی به استارلینک منتشر و به کاربران اعلام شد که برای دسترسی به استارلینک باید آنها را دانلود کنند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
فعالان حوزه فناوری اعلام کردند که باز کردن این فایلها میتواند به موبایل یا کامپیوتر کاربر آسیب برساند یا اطلاعات مالی کاربر را به سرقت ببرد. فکتنامه نیز در همین راستا اعلام کرد که استارلینک فعلا برای ثبتنام کاربران ایرانی از این طریق برنامهای ندارد و اصولا ثبتنام برای اینترنت ماهوارهای از طریق انتشار یک فایل apk در کانالهای تلگرامی انجام نمیشود و این بدافزار احتمالا به قصد جاسوسی از کاربران در حال انتشار است.
با شروع اعتراضهای سراسری در ایران، اینستاگرام و واتساپ فیلتر شدند. روز شنبه نیز در مرحله جدید فیلترینگ، اسکایپ، لینکدین، مایکروسافت، ایکس باکس و حتی بازی کلش آو کلنز فیلتر شدند. این نرمافزارها و بازیها از بیم اینکه مردم ایران از طریق آنها با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، از دسترس خارج میشوند تا ارتباط مردم با هم در تجمعها مختل شود.
پیش از این شنیده میشد که برخی متولدان دهه ۸۰ در ایران با استفاده از امکانات بازی کلش آو کلنز، برای حضور در تجمعها با هم هماهنگ میشوند؛ نوآوری جالبی که به مذاق جمهوری اسلامی خوش نیامد و این بازی محبوب را هم از سر راه خود برداشت.
با شروع اعتراضهای مردمی، برخی نیروهای نزدیک به حاکمیت از جمله حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان، درباره لزوم برخورد با فضای مجازی هشدار دادند. شریعتمداری با این ادعا که در کشورهای غربی هم اینترنت به اندازه ایران آزاد نیست، نوشت: «این حجم از رها بودن و انفعال نسبت به فضای مجازی در دولتها و کشورهای غربی نیز کمسابقه است. طبیعی است وقتی پدیدهای چنین گسترده وارد زندگی انسانها میشود و تا این حد میتواند جوامع و رفتار و سبک زندگی آنها را دستخوش تغییر کند، نمیتوان و نباید نسبت به کنترل و مدیریت آن بیتفاوت بود.»
نماینده ولی فقیه در روزنامه کیهان با اشاره به صحبتهای خامنهای در مورد رها بودن فضای مجازی نوشت: «این اصلی است که سالها است در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله کشورهای پیشرفته غربی و شرقی با حساسیت و بدون اغماض در حال اجرا است اما سالها است بسیاری از مسئولان کشورمان به آن بیتفاوتاند و گاه به تعبیر رهبر انقلاب، برخی از مسئولان به رها بودن فضای مجازی افتخار هم میکردهاند!»
اینترنت ماهوارهای همانند شبکههای تلویزیونی ماهوارهای برای دریافت، به یک دیش (بشقابک) و یک رسیور (دریافتکننده) روی زمین احتیاج دارد؛ اما فرق مهم آن با تلویزیون این است که تلویزیون یک وسیله ارتباطی یک طرفه است اما اینترنت ارتباط دوطرفه را فراهم میکند. برای مثال، در وب، وقتی کاربر میخواهد وارد سایتی شود، آدرس آن را وارد میکند و سپس سامانه با اتصال به سرورهایی (سرویسدهندهها)، اطلاعات درخواستی کاربر را نمایش میدهد؛ بنابراین ما در اینجا همزمان به دریافتکننده و ارسالکننده احتیاج داریم که «ترمینال» نام دارد.
در حال حاضر، کاربران عادی برای دریافت اینترنت ماهوارهای، باید ماهانه ۹۹ دلار پرداخت کنند. البته ۴۹۹ دلار نیز برای خرید تجهیزات اولیه از قبیل روتر و دیش استارلینک نیاز است. یک دیش استارلینک میتواند اینترنت یک ساختمان پنج طبقه و چه بسا بیشتر را تامین کند. مشکل پیش روی کاربران ایرانی پرداخت آبونمان این اینترنت است و در صورتی که استفاده از این اینترنت برای ایرانیان رایگان نباشد، بسیاری از ایرانیها که به علت محدودیتهای بانکی در ایران و قطع دسترسی این کشور به شبکه جهانی بانکی در پی تحریمها، ویزاکارت یا مسترکارت ندارند، نمیتوانند از چنین خدماتی استفاده کنند؛ مگر اینکه افرادی در خارج از ایران این آبونمان را برای آنها پرداخت کنند.
البته ابتدا باید دید آیا دولت آمریکا و وزارت خزانهداری آن حاضرند از منابع دولتی خود یا پولهای بلوکهشده جمهوری اسلامی، بودجه اینترنت ماهوارهای استارلینک برای ایران را تامین کنند یا خیر.