بانک دولتی پاکستان، به مناسبت هفتادوپنجمین سالروز استقلال این کشور، اسکناس ۷۵ روپیه‌ای منتشر کرد. ویژگی خاص این واحد پولی، چاپ تصاویر شخصیت‌ها روی آن است.

در مجموع، تصویر قائد اعظم محمدعلی جناح، بنیانگذار پاکستان، بر روی پول پاکستان چاپ می‌شود، اما در این اسکناس ویژه ۷۵ روپیه‌ای، غیر از محمدعلی جناح، تصویر علامه محمد اقبال، شاعر ملی پاکستان، سر سید احمد خان، رهبر معروف مسلمانان، و فاطمه جناح، خواهر قائد اعظم، نیز بر آن درج و منتشر شده است.

در بسیاری از کشورها، چاپ پرتره‌هایی از بنیانگذاران، رهبران آزادیخواه، و شخصیت‌های اجتماعی و سیاسی آن کشورها روی واحدهای پولی رایج است؛ مانند قائد اعظم محمدعلی جناح در پاکستان، مهاتما گاندی در هند، و مائو تسه تونگ در چین، اما آنچه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، این‌ است که فاطمه جناح اولین زنی است که تصویر او روی اسکناس پاکستان چاپ شده است.

در بسیاری از کشورهای جهان فراخوان‌های عمومی برای چاپ تصاویر زنان بر روی اسکناس، و فراخوان‌هایی نیز برای تغییر سنت چاپ تصاویر متعدد مردان روی واحدهای پولی، مطرح شده است.

این فراخوان‌ها بر اساس نقش مهم زنان در تاریخ بشریت و تاریخ بسیاری از کشورها ترتیب داده شده است تا خدمات و زحمات آن‌ها نیز به نحوی تقدیر و تحسین شود.

اگرچه تصاویر زنان خاندان‌های سلطنتی بر روی واحد پولی بسیاری از کشورهای جهان چاپ می‌شود، اما در این مقاله به کشورهایی نیز اشاره خواهیم کرد که واحد پول آن‌ها دارای تصاویری از رهبران زن، و شخصیت‌های مونث مرتبط با تحولات اجتماعی یا عرصه‌های هنری است.

به گزارش وب‌سایت «weforum.org» که ارزهای سراسر جهان را به دقت رصد می‌کند، ملکه الیزابت بریتانیا این افتخار را دارد که تصویر او بر روی واحد پول چندین کشور چاپ شده است و در این زمینه پیشتاز است.

علاوه بر سکه‌های یادبودی که به افتخار او در چندین کشور منتشر شده، تصویر او بر روی هشت اسکناس در حداقل چهار کشور مختلف در سراسر جهان، چاپ شده است. 

در تاریخ جهان، تصویر چهره زنان بر روی واحد پول کشورهای مختلف دیده شده است، اما هنوز هم کشورهای زیادی می‌توان یافت که هرگز جایگاهی برای یک زن در واحد پول خود قائل نشده‌اند.

به گزارش «banknote world»، این کشورها عبارتند از هند، چین، اردن، سنگاپور، مجارستان، کرواسی، کوبا، تایلند، ارمنستان و باربادوس.

حال نگاهی می‌اندازیم به کشورهایی که تصاویر زنان را روی واحدهای پولی خود دارند:

بریتانیا

در بریتانیا، نخستین اسکناس با تصویر ملکه الیزابت دوم، در سال ۱۹۶۰ عرضه شد.

این اسکناس یک پوندی بود که برای نخستین بار تصویر ملکه الیزابت بر آن منتشر شد. در سال  ۱۹۶۱ نیز پرتره او روی اسکناس ده شیلینگی چاپ شد و پس از آن، این روند در اسکناس‌های دیگر نیز ادامه یافت.

در سال ۲۰۱۳، دولت بریتانیا اعلام کرد که به جای پرتره وینستون چرچیل، تصویر الیزابت فرای، فعال اجتماعی، روی اسکناس پنج پوندی چاپ خواهد شد، و در سال ۲۰۱۷ نیز پرتره جین آستن، نویسنده مشهور، روی اسکناس ۱۰ پوندی درج و منتشر شد.

استرالیا

استرالیا، یکی دیگر از کشورهای مشترک‌المنافع، نیز از جمله کشورهایی است که تصاویری از شخصیت‌های زن روی واحد پول آن چاپ شده است.

استرالیا حرکتی را برای ادای احترام به قهرمانان زن خود انجام داده است که به مثابه گامی انقلابی، در سراسر جهان مورد استقبال قرار گرفته است. در هر اسکناس استرالیا، بر یک روی آن چهره یک شخصیت مرد، و بر روی دیگر آن تصویر یک شخصیت زن درج است.

استرالیا توانسته است این مفهوم را برجسته کند که زنان نیز به اندازه مردان از ارزش و احترام برخوردارند.

نیوزیلند

بر اسکناس ۲۰ دلاری نیوزیلند تصویر ملکه الیزابت دوم درج شده است؛ اما تصویری که بر اسکناس ۱۰ دلاری این کشور چاپ شده است، مربوط به شخصیتی سلطنتی نیست، بلکه تصویر «کیت شپرد» است، کنشگری که جنبشی برای حق رای زنان را رهبری می‌کرد.

کانادا

کانادا نیز تصویر ملکه الیزابت را بر روی اسکناس ۲۰ دلاری این کشور چاپ کرده است. غیر از آن، تصاویر بسیاری از زنان برجسته دیگر نیز روی واحدهای پولی کانادا درج شده است.

ترکیه

تصویر فاطمه علی توپاز، نویسنده و فعال حقوق زنان ترکیه، نیز روی اسکناس‌های ترکیه به چشم می‌خورد.

فیلیپین

در دهه ۱۹۸۰، اسکناس ۵۰۰ پزویی منتشر‌شده در فیلیپین، دارای تصویر سناتور بنینو آکینو بود که در سال ۱۹۸۳ ترور شد.

پس از مرگ او کورازون آکینو، همسر و جانشین سیاسی‌اش، وارد عرصه سیاست شد و در سال ۱۹۸۶ به ریاست جمهوری فیلیپین رسید.

وقتی کورازون آکینو در سال ۲۰۰۹ درگذشت، تصویر او در کنار همسر فقیدش روی همان اسکناس ۵۰۰ پزویی به چاپ رسید.

اسرائیل

تصویر گلدا مایر، نخست‌وزیر اسبق اسرائیل، روی اسکناس ۱۰ شکلی دیده می‌شود، و علاوه بر آن، بر اسکناس‌های دیگر اسرائیل نیز تصویرهای دو نویسنده زن مشهور به نام‌های راشل بلوستاین و لیا گلدبرگ چاپ شده است. 

سوئد

سوئد نیز از جمله کشورهایی است که شمار چشمگیری تصاویر زنان را بر روی واحد‌های پولی خود دارد.

تصویرهای سلما لاگرلوف، نخستین زن برنده جایزه نوبل، و جنی لیند، خواننده اپرا، روی واحد پول سوئد به چاپ رسیده است. از این‌ها گذشته، تصاویر بسیاری از زنان مشهور سوئدی زینت‌‌بخش واحد پول این کشور شده است.

مکزیک

تصویر فریدا کالو، هنرمند نقاش مشهور، روی اسکناس ۵۰۰ پزویی مکزیک درج شده است.

آثار فریدا کالو برای بالندگی و رشد فرهنگ و سنت‌های مکزیکی آنقدر مهم بوده است که به پاس خدمات هنری او و برای ادای احترام، پرتره او را روی واحد پول کشور چاپ کرده‌اند. همچنین، تصویر خوانا اینس د لا کروز، راهبه، محقق و شاعر، نیز روی واحد پول مکزیک به چشم می‌خورد.

آرژانتین

بر اسکناس‌های دو پزویی و ۱۰ پزویی آرژانتین، تصاویری از اوا پرون، بانوی اول پیشین این کشور، به چشم می‌خورد.

اوا پرون پیش از اینکه بانوی اول شود، هنرپیشه و خواننده‌ای محبوب بود و امروزه نیز به دلیل حمایتش از قوانین مربوط به کارگران، از احترام زیادی برخوردار است.

در کنار آن، تصویر ‌هاوانا آزورد پادیلا، رهبر جنگ استقلال بولیوی، نیز واحد پول آرژانتین را زینت بخشیده است.

لهستان

در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، تصویر ماری کوری، شیمیدان معروف، بر روی اسکناس ۲۰ هزار زلوتی لهستان چاپ شد، و فرانسه نیز پرتره او را با همسرش، روی اسکناس ۵۰۰ فرانکی چاپ کرد.

ماری کوری اولین زنی بود که به مقام استادی در دانشگاه پاریس دست یافت.

آلمان

کلارا یوزفینه شومان، هنرمندی که مشهورترین نوازنده پیانو در دوره رمانتیک شناخته می‌شود، بر روی اسکناس ۱۰۰ مارکی آلمان به تصویر کشیده شده است.

ایتالیا

در ایتالیا، تصویر ماریا مونته‌سوری، پزشک و متخصص آموزش، روی اسکناس ۱۰۰۰ لیری چاپ شده است. روش تدریسی که او ابداع کرد، همچنان در مدارس و آموزشگاه‌های سراسر جهان اجرا می‌شود.

ایالات متحده آمریکا

مارتا واشنگتن، همسر جورج واشنگتن، نخستین رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا، که نخستین بانوی اول این کشور محسوب می‌شود، تنها زنی است که تاکنون تصویرش روی دلار آمریکا چاپ شده است.

تصویر چهره او روی اسکناس یک دلاری به چاپ رسیده است. او در طول زندگی خود به «بانو واشنگتن» معروف بود.

دانمارک

علاوه بر استرالیا و سوئد، دانمارک نیز از جمله کشورهایی است که بر روی بیش از نیمی از اسکناس‎های خود تصاویری از زنان را چاپ و منتشر کرده است.

مصر

کلئوپاترا که از سال ۶۹ تا ۳۰ پیش از میلاد ملکه مصر کهن بود، نیز از جمله شخصیت‌های تاریخی است که نه تنها بر امور مصر، بلکه بر واحد پول آن کشور نیز حکومت می‌کرد.

در زمان سلطنت او در مصر سکه‎‌‌‌هایی با تصویر ملکه کلئوپاترا ضرب می‌شد. ویژگی خاص آن سکه‌‎ها این بود که در طرف دیگر آن‌ها، تصویر عقابی حک شده بود.

آثار تاریخی به‌جامانده از دوران ملکه کلئوپاترا، هنوز هم موزه‌های بسیاری از کشورهای جهان، به‌ویژه مصر، را مزین کرده است.

سوریه

اسکناس ۵۰۰ پوندی سوریه، عکسی از ملکه زنوبیا در قرن دوم میلادی را نشان می‌دهد، شخصیت مقتدری که علیه امپراتوری روم به مبارزه مسلحانه برخاسته بود.

گرجستان

گرجستان که در تقاطع آسیای غربی و اروپای شرقی قرار دارد، از جمله کشورهایی است که روی واحد پول آن، تصویر شخصیتی تاریخی به نام ملکه تامار، برجسته‌ترین مقام زن در حکومت گرجستان  متعلق به قرن دوازدهم پس از میلاد، چاپ شده است.

آلبانی

پرتره ملکه تئوتا، ملکه آلبانی از ۲۳۱ تا ۲۲۷ پیش از میلاد، نیز روی واحد پول آلبانی درج شده است.

تونس

تصویر دیدو، ملکه تونس از ۳۵۶ تا ۲۶۰ پیش از میلاد، موسس و ملکه افسانه‌ای کارتاژ، نیز بر واحد پول تونس به چشم می‌خورد.

این گزارش شامل کشورهایی نیست که اسکناس یا سکه‌های افتخاری برای ادای احترام به چهره‌های زن کشور خود یا کشورهای دیگر چاپ کرده‌اند.