یک هفته پس از تدوین طرحی در مجلس با هدف ممنوعیت خروج دانشجویان معترض از ایران، جدیدترین نسخه شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه انضباطی دانشجویان در جلسه ۳۵۸ شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و در بحبوحه اعتراض‌ها و اعتصاب‌های دانشجویی در ایران، ابلاغ شد.

تهیه‌کنندگان این شیوه‌نامه ادعا دارند این متن را «با هدف تعیین و رفع ابهام از مصادیق تخلفات دانشجویی، رعایت اصل تناسب بین تخلف و تنبیه و تعیین مراجع صالح رسیدگی به تخلف‌های دانشجویی» تدوین کرده‌اند. این شیوه‌نامه در کنار ادعاهایی مبنی بر رعایت کرامت انسانی، حفظ حریم خصوصی و احترام به آزادی‌های دانشجویان، به کمیته انضباطی دانشگاه‌ها برای برخورد با دانشجویان اختیاراتی وسیع و غیرمرتبط داده است.

در این کمیته، دامنه رسیدگی به «تخلفات» دانشجویان به تمامی فعالیت‌های خارج از دانشگاه و زندگی فردی و خصوصی دانشجویان تسری داده شده است. رسیدگی به «تخلفات عمومی» دانشجویان از جمله تهدید، تطمیع، توهین، تهمت، ضرب‌وجرح، تخلفات رایانه‌ای و مخابراتی، جعل، سرقت، رشوه، اختلاس، قتل و… همه در حیطه اختیارات این کمیته قرار داده شده‌اند که می‌تواند به صدور حکم اخراج برای دانشجویان هم منجر شود.

در بخش «تخلفات عمومی»، فعالیت در شرکت‌های هرمی، حمل یا خریدوفروش کوکتل مولوتوف و افشانه و شوکر، اخلال، ایجاد وقفه یا مزاحمت برای کلیه امور و برنامه‌های دانشگاه و ایجاد اغتشاش هم از جمله مصادیق تخلفات دانشجویی تعیین شده‌اند.

این شیوه‌نامه در بخش رسیدگی به تخلفات سیاسی دانشجویان، «دادن اطلاعات خلاف واقع یا کتمان واقعیات از روی عمد درباره خود، گروهک‌های محارب، مفسد یا افراد وابسته به آن‌ها» و نیز «هواداری یا تبلیغ به نفع گروهک‌ها و مکاتب الحادی، عضویت در گروهک‌های محارب، مفسد، ملحد یا فرقه‌های انحرافی و توهین به شعائر و مقدسات اسلامی یا ملی، ادیان رسمی کشور یا ارتکاب اعمالی ضد نظام جمهوری اسلامی» جرم‌انگاری شده است.

رسیدگی به «تخلفات اخلاقی» از دیگر بخش‌های این شیوه‌نامه است و «استعمال مواد اعتیادآور و نگهداری، خریدوفروش، تولید یا توزیع مواد اعتیادآور یا مشروبات الکلی» را شامل می‌شود. در این شیوه‌نامه، «قمار، خریدوفروش یا توزیع آلات قمار، استفاده از هرگونه آلات لهوولعب یا محصولات رسانه‌ای غیرمجاز، رعایت نکردن پوشش اسلامی و رعایت نکردن شئون دانشجویی» جرم‌ اعلام شده است.

«عدم رعایت موازین محرز شرعی در ارتباط با نامحرم، داشتن رابطه نامشروع، شرکت در جلسه نامشروع [پارتی] و انجام عمل منافی عفت» از دیگر جرائمی‌اند که می‌تواند برای دانشجویان احکامی انضباطی به همراه بیاورد.

در این شیوه‌نامه، برای هر یک از جرائم وسیعی که فهرست شده، مجازات‌های ۲۰گانه‌ای در نظر گرفته است که از احضار و اخطار شروع و به ابطال پایان‌نامه، رساله یا مدرک تحصیلی ختم می‌شود. شیوه‌نامه متناسب با آغاز دور جدید اعتراض‌ها و اعتصاب‌ها در دانشگاه‌ها به‌روزرسانی شده و دامنه جرائم و مجازات مرتبط با آن را گسترش داده است.

مقام‌های جمهوری اسلامی امیدوارند با تشدید مجازات در قوانین و آیین‌نامه‌ها بتوانند هم موج گسترده اعتراض‌ها در دانشگاه‌ها را خاموش کنند و هم مانع از تکرار آن‌ها در آینده شوند.

هفته گذشته نیز گروهی از نمایندگان مجلس طرحی را تدوین کرده‌اند که در صورت تصویب نهایی، دامنه برخورد‌ها با دانشجویان را گسترش خواهد داد. این طرح هم در ارتباط با اعتراض‌ها و اعتصاب‌ها در دانشگاه‌ها در دستور کار این نمایندگان قرار گرفته که ممنوع‌الخروجی به مدت ۱۰ سال از مجازات‌های مطرح‌شده در آن است. «صدور احکام انضباطی و پرداخت کل هزینه‌های تحصیل» از دیگر سیاست‌های بازدارنده این طرح اعلام شدند.

با گذشت بیش از دو ماه از آغاز خیزش سراسری مردم ایران در خیابان‌ها و دانشگاه‌ها، مجموعه اقدام‌ها، تهدید‌ها، هشدار‌ها، سرکوب‌ها و کشتار‌ها، نتوانستند این موج گسترده را خاموش کنند.