زمانی که ژاک شیراک، رئیسجمهوری وقت فرانسه، و قدرتهای بزرگ دنبال تصویب «دادگاه ویژه لبنان» در شورای امنیت بودند، روسیه شرطی تعیین کرد که ابعاد و پیامدهایش در آن زمان قابلدرک نبود. بنابراین اعضای شورای امنیت همه شروط روسیه و راهحل ارائهشده را پذیرفتند تا دادگاه بدون اعمال وتو مسکو در شورای امنیت برگزار و مشخص شود که چه کسی رفیق حریری، نخستوزیر سابق لبنان، را ترور کرده است.
روسیه در آن زمان تصریح کرد که دادگاه ویژه بینالمللی برای لبنان باید برای صدور قطعنامه سازمان ملل، قانون دادگاه و سیستم داخلی آن باشد و بهصراحت ذکر شود که این دادگاه صلاحیت محاکمه روسایجمهوری را ندارد و مصونیت آنها باید محفوظ بماند. علاوه بر این، این دادگاه نمیتواند نهادهای سیاسی از جمله احزاب و سازمانها را محاکمه کند و تنها باید به محاکمه افراد بسنده کند. به همین دلیل، پس از چندین سال تحقیق و بررسی، سرانجام حکم دادگاه ویژه به افراد مشخصی محدود شد؛ زیرا دادگاه صلاحیت متهم کردن حزبالله را نداشت و تنها کاری که میتوانست انجام دهد، متهم کردن افراد وابسته به حزبالله از جمله سلیم عیاش، یکی از افراد برجسته حزبالله، بود.
امروز، پس از جنایتهای بیشمار پوتین در اوکراین، میتوان دریافت که او برای حمله به اوکراین چه طرح و برنامهای در دست داشت و چگونه به دنبال طفرهروی از دادگاههای بینالمللی و احکام قضایی آنها بود. در سال ۲۰۰۵، روسیه با تهدید به استفاده از حق وتو، از حزبالله و جنایتی که در قبال رفیق حریری انجام داد، حمایت کرد؛ زیرا پوتین بر این باور بود که این تصمیم در آینده از خود او نیز محافظت خواهد کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پوتین از زمان محاکمههای نورنبرگ، توکیو، رواندا، سیرالئون و کشورهای یوگسلاوی سابق و معرفی ۱۰ رئیسجمهوری به دادگاه پس از لغو مصونیت و صدور احکام حضوری و غیابی علیه آنها که از جمله میتوان به عمرالبشیر، رئیسجمهوری پیشین سودان، اشاره کرد، روند محاکمه در دادگاههای بینالمللی را زیر نظر داشت. اکنون رئیسجمهوری روسیه بهشدت نگران است که مبادا خود او نیز به سرنوشت مشابهی دچار شود؛ بهویژه اگر با ادامه درگیری در اوکراین میزان تلفات نیروهای روسیه افزایش یابد و مسکو ناگزیر به عقبنشینی شود.
هدف پوتین از حمایت از رژیم ایران و جنایتهای آن علیه شهروندان ایرانی که در برابر آخوندها و سپاه پاسداران قیام کردهاند، تلاش برای محافظت از خودش است تا از قرار گرفتن در برابر دادگاهی که برای رسیدگی به جنایتهای او تشکیل خواهد شد و مصونیت او را سلب خواهد کرد، نجات یابد. او با همین هدف از حزبالله و کارنامه سیاه آن در سوریه، عراق و یمن حمایت میکند.
این در حالی است که اورسولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، خواستار تشکیل دادگاهی ویژه در یکی از کشورهای اتحادیه اروپا با حمایت سازمان ملل متحد شد تا روسیه را به جرم تجاوز به خاک اوکراین محاکمه کند؛ مشروط بر اینکه جنایتهای جنگی و جنایتهای مرتبط با نقض حقوق بشر، بر اساس موافقتنامه رم در سال ۱۹۹۹ به دیوان بینالمللی کیفری در لاهه واگذار شود.
روسیه در گام نخست، موافقتنامه رم را امضا کرد اما پس از آنکه دادگاه در سال ۲۰۱۴، الحاق کریمه به روسیه را تجاوز آشکار تلقی کرد، مسکو به دلیل نگرانی از موضع دادگاه، از توافق یادشده خارج شد. بنابراین در حال حاضر تنها راه محاکمه پوتین و روسیه برای تجاوز به خاک اوکراین و جنایت جنگی و نقض حقوق بشر، صدور قطعنامهای ویژه در شورای امنیت سازمان ملل است؛ هرچند روسیه با استفاده از حق وتو میتواند از صدور چنین قطعنامهای جلوگیری کند.
در حال حاضر پوتین به همان انزوایی دچار است که رژیم جمهوری اسلامی ایران و سازمان حزبالله لبنان در آن گرفتار شدهاند؛ افزون بر اینکه با توجه به سرکوب معترضان و نقض حقوق بشر در ایران، اروپا در حال بررسی قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست گروههای تروریستی بینالمللی است.
علاوه بر آن، پوتین با کاهش شدید درآمدهای مالی و کمبود منابع لجستیکی روبرو است؛ زیرا میزان شلیک گلولههای توپ در جنگ اوکراین از ۶۰ هزار گلوله در روز به ۲۰ هزار گلوله کاهش یافته است. البته همین امر باعث شد روسیه مشارکت ایران در جنگ علیه اروپا را بپذیرد و در ازای این همکاری از رژیم جمهوری اسلامی و حزبالله لبنان به عنوان عمدهترین گروه شبهنظامی وابسته به تهران، حمایت کند.
اکنون برای همه روشن شده است که نفوذ توسعهطلبانه جمهوری اسلامی در خارج از این کشور نمیتواند از رژیم تهران در برابر چالشهای داخلی و از حزبالله در قبال آنچه در لبنان میگذرد، محافظت کند. همچنین اگر پوتین برای فرار از مسئولیت و تحت پیگرد قانونی قرار نگرفتن درصدد پایان دادن به بحران کنونی از طریق راهحل دیپلماتیک برآید، اوکراین و سایر کشورهای اروپایی از مواضع خود عقبنشینی نخواهند کرد و هیچگونه امتیازی به مسکو نخواهند داد؛ بهویژه اینکه کییف تصریح کرده است تا زمانی که پوتین در قدرت باشد، حاضر به مذاکره نخواهد شد.
از سوی دیگر، امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه، در سخنانش در اجلاس اخیر اردن، گفت که حل مشکلات لبنان، عراق و سوریه بدون کاهش نقش منطقهای ایران غیرممکن است. در نتیجه، میتوان گفت که مهلت فرار مسکو، تهران و حزبالله از مجازات در آستانه پایان است.