وزارت خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به دعوت نکردن از مقام‌های حکومتی در کنفرانس امنیتی مونیخ از دولت آلمان انتقاد کرد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، دوشنبه در نشست هفتگی خود به خبرنگاران گفت: «اگر هدف از برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ کمک به تعمیق امنیت در حوزه منطقه‌ای و جهانی است، دعوت نکردن از برخی از کشورها اقدامی گزینشی با انگیزه‌های سیاسی است.»
او اقدام برگزارکنندگان را «اشتباه راهبردی» خواند و گفت ایران آن را به عنوان «نقض غرض» تلقی می‌کند.
هفته گذشته کریستوف هویزگن، مدیر این نشست، گفت به‌جای نمایندگانی از دولت‌های روسیه و جمهوری اسلامی، هیئت‌هایی از مخالفان این حکومت‌ها دعوت می‌شوند. او گفت کنفرانس مونیخ قصد ندارد به «دولت‌های دیکتاتوری» برای عرضه پروپاگانداهایشان میدان بدهند.
مسئولان این کنفرانس به جای مقام‌های دولت جمهوری اسلامی از شاهزاده رضا پهلوی و مسیح علی‌نژاد دعوت کرده‌اند. این نشست روز جمعه آغاز می‌شود و سه روز ادامه دارد.
با نگاهی به تاریخ ۲۰ سال اخیر این کنفرانس، شاید بتوان دلیل خشم و نگرانی مقام‌های جمهوری اسلامی از دعوت نشدن به این کنفرانس و دعوت از شاهزاده رضا پهلوی را بیشتر درک کرد.
داووس امنیتی
هرچند کنفرانس امنیتی مونیخ را بخش خصوصی در آلمان مدیریت می‌کند، اما اهمیت آن چنان است که آن را در سطح امنیتی با مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوییس مقایسه می‌کنند و آن را «داووس امنیتی» می‌خوانند.
این کنفرانس همه‌ساله در هتل بایریشرهوف در شهر ثروتمند مونیخ در جنوب آلمان برگزار می‌شود. هرچند در این کنفرانس همچون داووس، تصمیم‌های رسمی و مهمی گرفته نمی‌شود، برایند سخنان و صحبت‌های مدعوان به‌نوعی سیاست‌های امنیتی جهان در سال‌های پیش رو را تعیین می‌کند.
در این کنفرانس سالانه چند موضوع مهم جهانی محور اصلی گفت‌وگوها را تشکیل می‌دهند. گفت‌وگوهای سال جاری حول محور جنگ اوکراین و آینده اتحادیه اروپا و ناتو، وضعیت خاورمیانه و بحران‌های داخلی در این بخش از جهان خواهد بود.
در وب‌سایت این کنفرانس در بخش مقدمه آمده است: «تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین که چند روز پس از کنفرانس امنیتی سال ۲۰۲۲ آغاز شد، به طور گسترده به عنوان یک لحظه شگرف در تاریخ معاصر تلقی می‌شود. جنگ وحشیانه نه تنها به رنج‌های عظیم در اوکراین منجر شد، بلکه بحران‌ها در سایر نقاط جهان را نیز تشدید کرد. جهان یک سال پس از آغاز تهاجم چگونه به نظر می‌رسد؟ آیا جنگ نشانگر دنیایی خشن‌‌تر است؟ آیا قدرت‌ها هرآنچه را می‌‌خواهند می‌توانند انجام دهند؟ کشورهای ضعیف از چه چیزهایی در رنج‌اند؟»
برای درک بهتر اهمیت این کنفرانس کافی است به محور گفت‌وگوها و نام مدعوان در سال ۲۰۲۲ توجه کنیم.
هشدار زلنسکی در مونیخ؛ چهار روز پیش از آغاز جنگ
در کنفرانس ۲۰۲۲ به جز آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، سخنرانی کرد. رئیس‌جمهوری جوان اوکراین در این سخنرانی به جهان درباره «جنون امپراتوری رهبران کرملین و احتمال حمله همه‌جانبه به اوکراین» هشدار داد. زلنسکی در این نشست گفت: «برای کمک واقعی به اوکراین لازم نیست فقط در مورد تاریخ تهاجم احتمالی صحبت شود. واقعیت این است که ما هیچ سلاحی نداریم و امنیتی برای شهروندان وجود نخواهد داشت.» او در این کنفرانس از خطرات حمله اتمی روسیه به اوکراین و تمامی اروپا گفت. چهار روز پس از کنفرانس مونیخ، ارتش روسیه در ۲۴ فوریه سال ۲۰۲۲، رسما جنگ علیه اوکراین را آغاز کرد.
بسیاری از تحلیلگران سخنان زلنسکی در کنفرانس امنیتی مونیخ را هشدار به «جامعه جهانی که خیلی او را جدی نگرفتند» خواندند. یک سال اخیر نشان داد تا چه اندازه حق با رئیس‌جمهوری اوکراین بود. بی‌تردید در سال جاری سخنان مدعوین این کنفرانس اهمیتی دوچندان خواهد داشت.
این موضوع که خاورمیانه و ایران از جمله محور اصلی گفت‌وگوهای امنیتی مونیخ‌اند اما به جای مقام‌های جمهوری اسلامی شاهزاده رضا پهلوی و مسیح علی‌نژاد به نشست دعوت شده‌اند، نشان می‌دهد که دست‌کم بخشی از مقام‌ها و دیپلمات‌های اروپایی و آمریکایی قصد دارند روی اسب‌های دیگری به جز «جمهوری اسلامی» شرط‌بندی کنند.
حضور مداوم مقام‌های جمهوری اسلامی در کنفرانس امنیتی
با مروری بر اسامی مدعوین این کنفرانس امنیتی در دو دهه اخیر، مشخص می‌شود سیاست‌های غرب علیه جمهوری اسلامی تا چه اندازه پس از خیزش زن، زندگی، آزادی در ایران، تغییر کرده است.
در ۲۰ سال گذشته، با وجود تمامی اختلاف‌های غرب با جمهوری اسلامی، همواره یکی از مقام‌های عالی‌رتبه حکومتی در این کنفرانس شرکت کرده است. یکی از مهم‌ترین آن‌ها دعوت از کمال خرازی در سال ۲۰۰۳ است. این دعوت در حالی انجام شد که غرب هنوز در تب‌وتاب حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ بود، آمریکا به افغانستان حمله کرده بود و تدارک حمله به عراق چیده می‌شد. با این حال، دولت محمد خاتمی تحت فشارهای داخلی، ترجیح داد به جای وزیر امور خارجه، غلامعلی خوشرو معاون حقوقی و بین‌المللی رئیس‌جمهوری، را به این کنفرانس بفرستد.
در سال ۲۰۰۵ هم مجددا از خوشرو دعوت به عمل آمد. او در این نشست سخنرانی کرد.
با وجود شدت گرفتن بحران هسته‌ای در زمان دولت محمود احمدی‌نژاد، مدیران چهل‌وسومین کنفرانس امنیتی مونیخ بازهم از مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی دعوت کردند. در این کنفرانس که یکی از جنجالی‌ترین‌ها شد، آنگلا مرکل و ولادیمیر پوتین، رهبران وقت آلمان و روسیه، درباره بحران هسته‌ای جمهوری اسلامی سخنرانی کردند. حل بحران اتمی در ایران یکی از مهم‌ترین موضوع‌های این نشست بود.
علی لاریجانی به عنوان دبیر شورای امنیت ملی جمهوری اسلامی هم به این نشست دعوت شد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، در سخنرانی خود، از دولت محمود احمدی‌نژاد خواست با جامعه جهانی برای حل بحران هسته‌ای همکاری کند و هم‌زمان از غرب خواست به «بازی مداخله نظامی و خشونت» با جمهوری اسلامی وارد نشود.
آنگلا مرکل، صدراعظم وقت آلمان، هم گفت که جمهوری اسلامی چاره‌ای جز پذیرش به قطعنامه ۱۷۳۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد راهی ندارد و در صورتی که این قطعنامه تن ندهد، با انزوای بیشتری مواجه خواهد شد.
در دومین دهه قرن ۲۱ نیز مقام‌ها و وزرای خارجه جمهوری اسلامی از جمله محمد جواد ظریف بارها در این کنفرانس شرکت کردند. به طوری که در دو دهه اخیر کمتر شاهد بودیم مدیران این کنفرانس مقام‌های جمهوری اسلامی را به این کنفرانس دعوت نکرده باشند.
بی‌دلیل نیست که علی‌رغم ادعاهای مقام‌های فعلی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، دعوت نکردن از سیاستمداران جمهوری اسلامی نشانی از تغییر سیاست‌های کلی غرب به شمار می‌رود.
