عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌گوید تنها حدود دو درصد از اعضای سه دهک کم‌درآمد جامعه ایران توانسته‌اند با رتبه کمتر از سه‌هزار وارد دانشگاه‌ها شوند و ۸۰ درصد ورودی‌ها جزو دهک‌های مرفه بوده‌اند.
یکی از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در ایران اعلام کرده است که از میان رتبه‌های زیر سه هزار ورودی به دانشگاه‌ها، تنها دو دهم (۰.۲) درصد از فقیرترین دهک جامعه (دهک اول) بوده‌اند و در مقابل، ۸۰ درصد این ورودی‌ها را افرادی از دهک‌های هشتم تا دهم، یعنی خانواده‌های پردرآمد و متمول تشکیل داده‌اند.
در سال‌های اخیر، افزایش بیش از پیش دانشگاه‌های پولی و خصوصی در کنار دانشگاه آزاد که پرداخت شهریه آن‌ها در توان بسیاری از خانوارهای ایرانی نیست، به عمیق شدن شکاف آموزشی در ایران منجر شده است و برخی دانشجویان جزو اقشار کم‌درآمد برای پرداخت برخی خدمات دانشگاه‌های دولتی که پولی‌اند هم به مشکل خورده‌اند.
اکنون منصور کبکانیان، از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، به‌عنوان یکی از نهادهای زیرمجموعه دفتر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرده که آمار یادشده با بررسی ورودی‌ها به دانشگاه در سال تحصیلی ۱۴۰۰ــ۱۳۹۹ به دست آمده است که می‌توان نتیجه گرفت با توجه به وخیم‌تر شدن اوضاع اقتصادی در ایران و گسترده‌تر شدن فقر در دو سال گذشته، آمار مذکور برای جمعیت کم‌درآمد در ایران بحرانی‌تر نیز شده باشد.
به گفته کبکانیان، ۴۸ درصد رتبه‌های زیر سه هزار ورودی به دانشگاه‌ها فقط از «دهک دهم» جامعه، یعنی پولدارترین و مرفه‌ترین خانواده‌های ایران، بوده‌اند.
این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن بیان اینکه در مجموع ۸۰ درصد ورودی‌ها به دانشگاه با رتبه زیر سه هزار از خانواده‌هایی‌اند که در دهک‌های هشتم، نهم و دهم قرار دارند، فاش کرد فرزندان خانواده‌های دهک اول، یعنی کم‌درآمدترین‌ها، در میان رتبه‌های زیر سه هزار فقط به اندازه دو دهم (۰.۲) درصد سهم داشته‌اند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در ادامه این گزارش آمده است که ۸۶ درصد ورودی‌ها به رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی از دهک هشتم، نهم و دهم یعنی اقشار مرفه و کاملا مرفه‌اند. این آمار به معنای این است که در آینده، ۸۶ درصد پزشکان ایران را اعضای خانواده‌های متمول و مرفه تشکیل می‌دهند. در مقابل، تنها ۱.۳ درصد از دانشجویان پزشکی و دندانپزشکی از خانواده‌های جزو دهک‌های کم‌درآمدند.
در سال‌های گذشته، پولی شدن اکثر مدارس و دانشگاه‌ها در نظام جمهوری اسلامی و پایین بودن کیفیت و خدمات تحصیلی در مدارس دولتی، علاوه بر دانشگاه‌ها، به ترک تحصیل تعداد زیادی از کودکان در مقطع راهنمایی و دبیرستان یا پیش‌دانشگاهی منجر شده است؛ به حدی که بر اساس آمار دولتی، در سال ۱۴۰۱ تنها در استان سیستان و بلوچستان دست‌کم ۱۴۸ هزار کودک ترک تحصیل کردند.
در آماری که کبکانیان ارائه کرده، سهم دانش‌آموزان مدارس دولتی و معمولی از رتبه‌های زیر سه هزار در کنکور سال ۱۴۰۰ فقط ۲.۳ درصد بوده، در حالی که سهم دانش‌آموزان «مدارس غیردولتی، نمونه مردمی و استعدادهای درخشان» به ۸۰ درصد رسیده است.
پیش از این مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی هم اسفند ۱۴۰۱ در گزارشی اعلام کرد که ۹۱۱ هزار دانش‌آموز ایرانی در سال تحصیلی ۱۴۰۱ــ۱۴۰۰ عمدتا به دلایل اقتصادی از تحصیل بازمانده‌اند که نسبت به سال قبل از آن رشد ۱۷.۵ درصدی را نشان می‌داد.
بسیاری از فعالان مدنی و فرهنگی در ایران معتقدند که گسترش فقر طی ده‌های اخیر موجب شده است خانواده‌های بسیاری از تامین هزینه تحصیل فرزندان خود باز بمانند و افزایش تعداد کودکان کار در کارگاه‌های غیرقانونی یا خیابان‌های سراسر ایران نیز نشانه‌ای از همین بحران است. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز تصریح شده که «بازماندگی از تحصیل با وضعیت رفاه خانوار مرتبط است.»
روزنامه فرهیختگان هم اخیرا درباره افزایش شهریه‌ها در دانشگاه‌ها نوشت: «حرکت آموزش عالی به سمت گرفتن شهریه از دانشجویان دولتی یا به‌اصطلاح بهتر، پولی شدن تحصیل در دانشگاه‌های دولتی، موضوعی است که به نظر می‌رسد رفته‌رفته از یک ایده و پیشنهاد به خط فکری برخی تصمیم‌گیران آموزش عالی تبدیل شده است.»
این در حالی است که علی آقامحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، ۲۸ اردیبهشت در نشستی با موضوع شهرسازی در اصفهان، اعتراف کرد که ۱۹ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از جمعیت ایران از امکانات اولیه زندگی مانند مسکن، اشتغال، تحصیل، سلامت، خوراک و پوشاک محروم‌اند.
