جیسون برادسکی، رئیس سیاست‌گذاری گروه اتحاد علیه ایران هسته‌ای، روز ۲۹ سپتامبر با انتشار پستی در شبکه اجتماعی اکس، خبر داد که ۳۰ سناتور آمریکایی در نامه‌ای به پنتاگون، درخواست کردند مجوز امنیتی آرین طباطبایی «فورا» و ظرف مدتی کوتاه، بررسی و تعلیق شود.

این سناتورهای جمهوری‌خواه در عین حال درخواست کرده‌اند به پرسش‌های موجود درباره فرایند اعطای مجوز امنیتی به او نیز پاسخ داده شود؛ مهلتی که برای پاسخ به این پرسش‌ها در نظر گرفته شده، حداکثر ششم اکتبر است که چند روز بیشتر به پایان آن باقی نمانده است.

نامه سناتورهای آمریکایی درباره بررسی وضعیت این کارمند بلندپایه ایرانی‌تبار وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا پس از آن نوشته شد که نتایج تحقیقات مشترک سمافور و ایران‌اینترنشنال که روز سه‌شنبه چهارم مهر منتشر شد، حاکی از آن بود که جمهوری اسلامی بیش از یک دهه‌ است با تشکیل شبکه «طرح کارشناسان ایران» (که در مکاتبات داخلی دیپلمات‌های ایرانی «شبکه جوانان» هم نامیده شده) برای گسترش نفوذش در مراکز سیاست‌گذاری غرب اقدام کرده است.

این گزارش که گفته می‌شود پس از بررسی محتوای هزاران ایمیل تنظیم شده، نشان می‌دهد که وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران این شبکه را از سال ۱۳۹۲ و در راستای جنگ نرم و گسترش نفوذش در صحنه جهانی تشکیل داده است. در میان این ایمیل‌ها، کپی گذرنامه، رزومه، دعوتنامه برای کنفرانس، بلیت هواپیما، درخواست ویزا، رسید پرداخت، مقالات دانشگاهی و مکاتبات گسترده با مقام‌های وزارت امور خارجه ایران، کارکنان دانشگاه و دانشجویان هم وجود دارد که به نوبه خود به تایید اصالت این اسناد کمک می‌کند.

بر اساس این تحقیقات، سه‌ تن از مشاوران رابرت مالی، نماینده پیشین ایالات متحده در امور ایران، که خود او در استخدام آن‌ها نقش داشته است، بخشی از این شبکه بودند. این سه نفر آرین طباطبایی ( که در وزارت خارجه و دفاع آمریکا کار کرده است)، علی واعظ و دینا اسفندیاری از گروه بین‌المللی بحران معرفی شده‌اند.

در اسناد به‌دست‌آمده، نام آرین طباطبایی در فهرست اعضای اصلی شبکه نفوذ ایران به چشم می‌خورد. طباطبایی در حال حاضر رئیس دفتر معاون وزیر دفاع آمریکا در امور عملیات‌ ویژه و جنگ‌های محدود است و در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ مشاور رسمی رابرت مالی بوده است. بر اساس عکسی که هیئت روسی منتشر کرده، او در مذاکرات هسته‌ای وین در سال ۱۴۰۰ همراه رابرت مالی بوده است.

آرین طباطبایی از جمله تحلیلگرانی است  که می‌گویند از نظر امنیت خاورمیانه، توافق هسته‌ای و کنار گذاشتن گزینه مواجهه نظامی با ایران به نفع همه‌ است. او در مقاله‌ای می‌نویسد که حمله نظامی علاوه بر پیامدهای ویرانگر اقتصادی و سیاسی در ایران و منطقه، برخلاف آنچه اسرائیل گمان می‌کند، موجب افزایش قدرت جمهوری اسلامی و حرکت آن به سوی ساخت بمب اتمی خواهد شد؛ بنابراین از نظر طباطبایی، یک توافق هسته‌ای است که می‌تواند جلو جنگی ویرانگر را بگیرد و گزینه‌ای مناسب است؛ هم برای ایران و هم اسرائیل به عنوان دو قدرت بزرگ منطقه‌ای.

محتوای نامه سناتورهای آمریکایی چیست و چه پرسش‌هایی مطرح شده است؟

به گزارش واشنگتن فری‌بیکن، ائتلافی از سناتورهای جمهوری‌خواه در نامه‌ای به پنتاگون از این وزارتخانه خواسته‌اند تحقیق درباره «شبکه تبلیغاتی مخفی دولت ایران» را آغاز و مجوز امنیتی افراد مرتبط از جمله آرین طباطبایی را که اکنون در وزارت دفاع مشغول فعالیت است، لغو کند. تام کاتن، جونی ارنست، ریک اسکات، چاک گراسلی، لیندسی گراهام و جیم ریش از جمله امضاکنندگان این نامه‌اند.

پیش از آن نیز قانون‌گذاران جمهوری‌خواه در کمیته نیروهای مسلح سنا تحقیقات رسمی در مورد استخدام آرین طباطبایی را آغاز کرده بودند تا در مورد اینکه این چهره ایرانی چطور توانسته در دولت جو بایدن مجوزهای امنیتی به دست بیاورد و حالا به عنوان عضوی از شبکه نفوذ تحت مدیریت ایران متهم شود که به پیشبرد سیاست‌های جمهوری اسلامی در واشنگتن کمک کرده است، بیشتر بدانند.

۳۰ سناتور جمهوری‌خواه در نامه‌شان از پنتاگون خواستند «مجوز امنیتی آرین طباطبایی را فورا تحت بررسی بیشتر قرار دهد و تعلیق کند؛ همان‌طور که وزارت خارجه با سرپرست سابق او رابرت مالی این کار را انجام داد». رابرت مالی نماینده دولت آمریکا در امور ایران، اوایل سال ۲۰۲۳ به دلیل سوءاستفاده از اطلاعات محرمانه از سمتش برکنار شد.

آن‌ها در ادامه نامه‌شان نوشتند: «ما این را نادرست می‌دانیم که یک مقام ارشد وزارت دفاع با وجود شواهدی مبنی بر مشارکت در یک عملیات اطلاعاتی دولت ایران، همچنان در سمت حساسش باقی بماند.»

انتشار این نامه در حالی است که پنتاگون در اظهارنظری از آرین طباطبایی دفاع کرده و مدعی شده که «شرایط استخدامی او در وزارت دفاع به‌درستی بررسی شده است». با این حال، سناتورها می‌گویند عجله پنتاگون برای دفاع از طباطبایی ممکن است نشانه‌ای از تلاش برای پوشاندن یک نقص امنیتی قابل‌توجه باشد.

این قانون‌گذاران در نامه‌شان از پنتاگون خواستند در مورد چگونگی بررسی سوابق آرین طباطبایی اطلاعات دقیقی در اختیار آن‌ها قرار دهد و مشخص کند آیا قبل از گزارش افشاکننده سمافور، از ارتباط نزدیک او با مقام‌های رژیم ایران اطلاع داشتند یا خیر.

سناتورها در پایان نامه خود شش پرسش مشخص مطرح کرده‌اند و خواهان پاسخ‌گویی و شفافیت در روند استخدام آرین طباطبایی در وزارت دفاع ایالات متحده شده‌اند. این شش پرسش از این قرار است:

۱: در چه تاریخی وزارت دفاع از این‌ که خانم طباطبایی به‌عنوان بخشی از یک اندیشکده مرتبط با دولت ایران کار کرده است، مطلع شد؟

۲: در چه تاریخی مجوز امنیتی به خانم طباطبایی داده شد و سازمان حامی که تصمیم نهایی برای اعطای مجوز امنیتی به خانم طباطبایی را گرفت، کدام بود؟

۳: آیا مجوز امنیتی خانم طباطبایی به صورت دوره‌ای مورد بازبینی قرار گرفته است؟ اگر بلی، در چه تاریخی آخرین تحقیقات دوره‌ای درباره خانم طباطبایی انجام شده است؟

۴: آیا به‌عنوان بخشی از تحقیقات برای اعطای مجوز امنیتی، خانم طباطبایی مورد روش‌های دیگری از مشاهدات اطلاعاتی از جمله تحقیق با دروغ‌سنج یا هرگونه بازبینی دوباره برای صلاحیت دستیابی به مجوز امنیتی قرار گرفته بود یا محدودیتی برای دسترسی یا دسترسی ویژه برای او در نظر گرفته شده بود؟

۵: در فرم استاندارد شماره ۸۶، آیا خانم طباطبایی ارتباطات پیشین خود با جواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق جمهوری اسلامی ایران، عدنان طباطبایی، استاد دانشگاه، مصطفی ظهرانی، رئیس اندیشکده آی‌پی‌آی‌اس و سعید خطیب‌زاده، سخنگوی پیشین وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران را اعلام کرده بود؟

۶: آیا خانم طباطبایی در جریان برنامه‌های دسترسی ویژه (اس‌ای‌پی) قرار گرفته بود؟ اگر بله، آیا تحقیقات پیشرفته متناسب با مراتب امنیتی اس‌ای‌پی درباره او انجام شده است؟ اگر در این مورد چشم‌پوشی صورت گرفته، کدام مقام وزارت دفاع چین امری را تایید کرده است؟

آیا اقدام سناتورها در وضعیت آرین طباطبایی تاثیرگذار است؟

همین‌طور که در نامه سناتورهایی آمریکایی اشاره شده، «نگرانی در مورد آرین طباطبایی تازگی ندارد». به گفته آن‌ها، زمانی که این چهره ایرانی در سال ۲۰۲۱ به عنوان یک مقام وزارت خارجه استخدام شد، قانون‌گذاران با استناد به سابقه او در ترویج نکات مدنظر دولت ایران، خواستار بررسی احراز صلاحیتش برای دریافت مجوز امنیتی شدند.

اشاره این سناتورها به ۲۳ آوریل ۲۰۲۱ (۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰) است؛ زمانی که سه نماینده کنگره آمریکا در نامه‌ای به وزارت خارجه، از دولت بایدن خواستند مجوز امنیتی آرین طباطبایی، کارمند بلندپایه ایرانی‌تبار این وزارتخانه، را لغو کند و درباره روابط نگران‌كننده او با «رژیم تندرو و ضدآمریكایی» ایران تحقیق کند.

آن سه نماینده جمهوری‌خواه در نامه‌شان به دولت بایدن نوشتند که او «اشتباه بزرگی مرتکب شد که آرین طباطبایی را در سمت مشاور ارشد دفتر معاون وزیر خارجه برای کنترل تسلیحات و امنیت بین‌الملل، یعنی مسئولی که به سطح بالایی از مجوزهای امنیتی نیاز دارد، استخدام کرد».

در آن نامه آمده بود که طباطبایی «حرف‌های رژیم ایران را تکرار و جنایات حکومت سرکوبگر ایران را توجیه کرده است». از این رو، تا زمانی که درباره «وفاداری‌ او به رژیم ایران» که به گفته قانونگذاران «تهدیدی برای امنیت ایالات متحده است» تحقیقات کافی صورت بگیرد، خواستار لغو مجوز امنیتی طباطبایی‌اند.

با این حال در آن زمان، وزارت خارجه در اظهارنظری، این اتها‌م‌ها را «بدگویی و تهمت نژادپرستانه» توصیف کرد. اکنون نیز اگرچه سناتورهای آمریکایی امیدوارند به درخواستشان برای تعلیق مجوز امنیتی آرین طباطبایی ترتیب اثر داده شود، برخی کارشناسان می‌گویند احتمال چنین موضوعی بالا نیست.

دکتر جمشید ایرانی، وکیل دیوان عالی آمریکا، در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی، درباره درخواست از دولت بایدن برای لغو دسترسی آرين طباطبایی به اسناد محرمانه پنتاگون معتقد است که کنگره نمی‌تواند مانع از ادامه فعالیت آرین طباطبایی در وزارت دفاع آمریکا شود.

او با اشاره به روال قانونی در ایالات متحده، به موظف نبودن دولت در قبول درخواست سناتورها اشاره کرد و افزود که صرف مخالفت یک یا تعدادی از سناتورها نمی‌تواند به اخراج یا برکناری افرادی که در دولت شاغل‌اند یا پست و مقامی دارند، منجر شود؛ اگرچه آن‌ها می‌توانند درخواست کنند در خصوص هر فردی که در مظان اتهام قرار دارد، تحقیقات لازم انجام بشود.

ارتباط نزدیک با رابرت مالی برکنارشده

این‌طور که تحقیقات افشاگرانه سمافور نشان می‌دهد، آرین طباطبایی و علی واعظ که مشاوران معتمد رابرت مالی بودند، با «طرح کارشناسان ایران» پنهانی ارتباط داشته‌اند. علی واعظ در واکنش به این دو گزارش پیام‌هایی در اکس (توییتر سابق) منتشر کرد و «سمپاشی‌ها» را ناشی از «نارضایتی مخالفان دیپلماسی و مدافعان فشار حداکثری از شکست خود و موفقیت دولت بایدن در تنش‌زدایی» عنوان کرد.

با این حال تحقیقات مشترک سمافور و ایران‌اینترنشنال می‌گوید که کار اصلی اعضای این شبکه برقراری ملاقات‌هایی برای توضیح و دفاع از سیاست خارجی جمهوری اسلامی و فعالیت‌های هسته‌ای و نظامی، مصاحبه با رسانه‌ها، شرکت در نشست‌ها بوده است و آن‌ها همواره خود را تحلیلگران مستقل معرفی می‌کردند و به دولت‌های غربی درباره ایران مشاوره می‌دادند.

به دنبال افشای رابطه نزدیک رابرت مالی به عنوان یکی از مقام‌های دولت بایدن با کارشناسان مرتبط با ایران، تد کروز، سناتور جمهوری‌خواه، گفت که این گزارش‌ها نشان می‌دهد عملیات نفوذ جمهوری اسلامی به راس دولت رسیده و آمریکایی‌ها حق دارند بپرسند که چرا دولت بایدن این‌قدر با جمهوری اسلامی صمیمی است. او با تاکید بر اینکه «مقام‌های دولت بایدن بخشی از عملیات رژیم ایران بودند»، خواستار توقف مذاکرات محرمانه با ایران شد.

ارتباط این افراد با رابرت مالی از آن جهت حائز اهمیت است که به عقیده بسیاری از کارشناسان،‌ رابرت مالی از همان مجموعه و تفکری می‌آید که بخش غالب دولت بایدن است و به معامله با جمهوری اسلامی برای دفع مقطعی تهدید‌ها تحت عنوان «دیپلماسی» باور دارد.

گزارش‌هایی که هنوز به تایید رسمی مقام‌های وزارت خارجه آمریکا نرسیده، حاکی از آن است که مالی به دلیل نحوه مدیریت اطلاعات محرمانه تحت بازجویی اف‌بی‌آی است. روابط نزدیک او با برخی چهره‌های لابی‌گر جمهوری اسلامی در آمریکا این ظن را پدید آورد که سهل‌انگاری در مدیریت اطلاعات حساس احتمالا در ارتباط با عوامل جمهوری اسلامی ایران بوده است. این گمانه‌زنی‌ها زمانی بیشتر تقویت شد که نشریه انگلیسی‌زبان تهران‌تایمز چاپ تهران جزئیاتی از دلایل «برکناری» مالی منتشر کرد که نمایندگان کنگره آمریکا گفتند از آن بی‌اطلاع بوده‌اند.

به گفته تحلیلگران،‌ جمهوری اسلامی توانست لابی‌‌کنندگانش را که در دولت دونالد ترامپ تا حدودی به حاشیه رانده شده بودند، در دولت دموکرات بایدن به کار بگیرد. دولت بایدن سیاست فشار حداکثری را کنار گذاشت و چشمش را بر تحریم‌های نفتی بست و عملا هیچ تحریم معنا‌دار و اثرگذاری علیه جمهوری اسلامی تصویب نکرد.

در این مدت، توافق‌های نانوشته آتش‌بس نسبی بین تهران و واشنگتن برقرار کرد و در نهایت معامله شش میلیارد دلاری تهران و واشنگتن که پنج آمریکایی را به خانه بازگرداند، در آستانه سال انتخابات در آمریکا به کارت برنده‌ای برای بایدن و خامنه‌ای تبدیل شد.

برخی ناظران معتقدند اکنون نیز شاید لابی رسانه‌ای، آکادمیک و سیاسی جمهوری اسلامی با چهره‌های جدید کارش را دنبال کند، اما کارکرد اصلی آن پیشبرد یک سیاست‌ قدیمی است: کمک به «حفظ نظام». دستور کاری که در چهار دهه گذشته همه مهره‌های سابق هم آن را دنبال کردند و در نهایت به مهره سوخته تبدیل شدند.