رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک کودک ایران، روز چهارشنبه ۲۶ مهرماه سال ۱۴۰۲، از بدهی ۶۱ میلیون یورویی این انجمن به تولیدکنندگان مواد اولیه در اروپا خبر داد و مدعی شد تولیدکنندگان در ایران مجوز افزایش قیمت در حد ۲۰درصد را از سال گذشته داشته‌اند.

این در حالی است که قیمت انواع شیرخشک به سبب کمبود آن در مراکز رسمی توزیع، با افزایش قیمتی به‌مراتب بیش از ۲۰ درصد مواجه شده و تهیه آن در بسیاری از شهرها دشوار است.

قیمت شیرخشک «نان» شماره ۱ اوپتی پرو در حالی به حدود ۸۰ هزار تومان رسیده است که سال گذشته ۴۲ هزار تومان قیمت داشت.  قیمت شیرخشک ببلاک ۱ نیز از ۴۰ هزار تومان در شهریور سال ۱۴۰۱، به ۷۲ هزار تومان رسیده است.

شیرخشک هیپ ارگانیک نیز با افزایش قیمت نزدیک به ۱۰۰ درصد، از ۲۲۹ هزار تومان در شهریورماه سال گذشته، به ۴۵۰ هزار تومان افزایش‌یافته است که نشان می‌دهد تنها طی یک سال گذشته خانواده‌ها برای تامین شیرخشک نوزادان خود، جدای از مشکلات تهیه آن، باید دوبرابر هزینه پرداخت کنند.

اما به گفته کاربران رسانه‌های اجتماعی، در حال حاضر برای خانواده‌ها یافتن شیرخشک مناسب در فروشگاه‌ها در اولویت است، چرا که کاهش تولید سبب شده بسیاری از نشان‌های تجاری و محصولات در فروشگاه‌ها موجود نباشد و با درنظرگرفتن این نکته که برای بسیاری از نوزادان تغییر شیرخشک مشکل است، این موضوع خانواده‌ها را سرگردان داروخانه‌ها کرده است.

هانی تحویل‌زاده، رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک، مقصر وضعیت موجود را سازمان غذا و دارو دانسته و دراین‌خصوص تاکید کرده است: «بانک مرکزی ارز موردنیاز ما را تخصیص داده است، اما لیستی از سازمان غذا و دارو به بانک مرکزی برای تخصیص ارز به تولیدکنندگان ارائه نشده و سازمان غذا و دارو با فرار به جلو به ما اعلام کرد که بانک مرکزی ارز ندارد.»

از سوی دیگر، آنچه در سخنان تحویل‌زاده باید موردتوجه قرار بگیرد، مسئله تمایل سازمان غذا و دارو به واردات شیرخشک خارجی است.

تحویل‌زاده مدعی شده است درحالی‌که برای خرید مواد اولیه ارز تخصیص داده نمی‌شود، سازمان غذا و دارو اصرار به واردات نشان‌های تجاری کمتر شناخته‌شده‌ای دارد که میزان ارز موردنیاز برای آن‌ها بیش از ارز موردنیاز تولیدکنندگان داخلی برای تهیه مواد اولیه است.

او با رد ارتباط کمبود شیرخشک به بحث تحریم‌ها نیز گفته است این مشکلات ارتباطی با تحریم ندارد و ما در اوج تحریم و کرونا هم مشکل تولید نداشتیم.

با وجود اجرایی‌شدن طرح فروش سهمیه‌ای شیرخشک بر اساس کد ملی نوزادان که بنا بود مانع قاچاق این کالا شود، اما خود این برنامه به معضل تازه خانواده‌ها بدل شده است و شهروندان از قطع دسترسی داروخانه‌ها به سامانه به سبب کندی سرعت اینترنت خبر می‌دهند.

لیلا عبدالرحمانی، سرپرست مدیریت غذا و دارو دانشکده علوم پزشکی تربت‌جام، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا با تایید این موضوع گفته است: «به دلیل قطعی اینترنت و سامانه تیتک فرایند ثبت کد ملی و استعلام سنجی از سامانه ثبت‌احوال کمی زمان‌بر و طولانی شده است.»

اما کاربران در رسانه‌های اجتماعی مدعی‌اند که قطعی اینترنت گاهی موجب می‌شود داروخانه‌ها اعلام کنند فعلا امکان فروش ندارند.

با کنار هم قراردادن ادعای رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک مبنی بر توان تولیدکنندگان داخلی برای تامین شیرخشک موردنیاز کشور در صورت تخصیص ارز لازم و اصرار سازمان غذا و دارو برای حل مشکل از طریق واردات شیرخشک، شاید بتوان گفت بحران کنونی تامین شیرخشک در ایران نتیجه منافع پنهان در واردات و ایجاد بحران در چرخه توزیع است. به نظر می‌رسد تلاش‌ها بر این است تا مجوزهای لازم برای واردات محصولی صادر شود که تا چند سال گذشته نه‌تنها ایران بی‌نیاز از واردات آن بود، بلکه یکی کشورهای صادرکننده آن به کشورهای همسایه شناخته می‌شد.

ظاهرا تلاش برای واردات شیرخشک کلید حل مسئله‌ای است که رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک به‌صراحت به آن اشاره کرده و گفته است تولیدکنندگان با دوبرابر ظرفیت داخلی در حال تولید بوده‌اند و مازاد محصولات آن‌ها به کشورهای سوریه، عراق و لبنان صادر می‌شد.

شرایط فعلی نشان می‌دهد بهانه‌هایی همچون تاثیر تحریم‌ها، افزایش مصرف و قاچاق، هیچ‌کدام عامل نابسامانی وضع عرضه شیرخشک در ایران نیستند و دلیل عذابی که خانواده‌ها برای تهیه این کالا تحمل می‌کنند را می‌توان در مدیریت بازار و شرایط عرضه و تقاضا در کشور و تحت‌فشار قرارگرفتن تولیدکنندگان برای واردت برندهای خاص شیرخشک یافت.