بر اساس گزارش تازه مرکز آمار از وضعیت مسکن در ایران، قیمت خانه در تهران در شهریور ۱۴۰۲ نسبت به ماه مشابه در سال قبل از آن، ۷۵ درصد بالا رفته و متوسط قیمت هر مترمربع مسکن در شهر تهران در این ماه به ۷۷ میلیون و ۴۸۰ هزار تومان رسیده است. 

به نوشته فرارو، مرکز آمار ایران در گزارشی دیگر اعلام کرد که شهرداری‌های ایران در بهار ۱۴۰۲ کمتر از ۳۰ هزار پروانه ساخت مسکن صادر کرده‌اند که نسبت به زمستان قبل از آن ۲۷ درصد افت داشته است.

افزایش قیمت مسکن و رکود ساخت‌وساز در حالی به بدترین شرایط آن در سال‌های اخیر رسیده که وعده حل مشکل مسکن و ساخت سالانه یک میلیون خانه در ایران از اصلی‌ترین وعده‌های ابراهیم رئیسی در دوران انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ بود.

در این میان وام مسکن که پیش‌تر یکی از راه‌های تامین سقفی برای جویندگان خانه به شمار می‌رفت، نیز دیگر دردی را درمان نمی‌کند؛ زیرا با شرایط کنونی، یک زوج با وام ۹۶۰ میلیون تومانی خرید مسکن تنها می‌تواند حدود ۱۲.۵ مترمربع آپارتمان در شهر تهران خریداری کند که معادل خرید یک اتاق از یک خانه است.

تجارت نیوز در گزارشی با اشاره به این موضوع، می‌نویسد که هرچند دولت ادعا می‌کند قیمت مسکن در سال ۱۴۰۲ روندی کاهشی پیموده و میزان وام مسکن نیز تقریبا دو برابر شده است، در نهایت قدرت خرید مردم بالاتر نرفته و خرید مسکن به‌ویژه در کلان‌شهرها همچنان برای آن‌ها رویایی دور به‌نظر می‌رسد؛ زیرا علاوه بر شرایطی که برای وام مسکن ذکر شد، کارشناسان به روند نزولی قیمت مسکن نیز چندان خوش‌بین نیستند.

مهدی روانشادنیا، کارشناس مسکن، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا اعلام کرد که بررسی بازار مسکن نشان می‌دهد قیمت هر مترمربع مسکن در تهران بین هزار تا هزار و ۱۰۰ دلار بوده و در مقاطعی تا هزار و ۶۰۰ دلار هم رسیده است. در حال حاضر نیز اگر میانگین قیمت مسکن با دلار آزاد محاسبه شود، به همان رقم حدود هزار و ۶۰۰ دلار می‌رسد که سقف دوره‌های گذشته است؛ در نتیجه یا دلار باید خود را با مسکن تطبیق دهد یا قیمت مسکن از دلار کمتر شود.

این کارشناس مسکن می‌افزاید: «قیمت خانه در شش سال گذشته به‌قدری بالا رفته که چند اتفاق را با خود همراه کرده است. اول اینکه از سال ۱۳۹۶ به بعد سیکل‌ طبیعی بازار به هم ریخته است. تا پیش از سال ۱۳۹۶، تا حدود ۲۰ سال بازار مسکن این‌گونه بود که پس از یک دوره چهار تا پنج ساله رکود، به یک تا ۱.۵ سال افزایش قیمت می‌رسید، سپس در سیکل تطبیق با تورم قرار می‌گرفت و مجددا وارد رکود می‌شد که از تورم عقب می‌افتاد.»

بیت‌الله ستاریان، دیگر کارشناس مسکن، نیز در گفت‌وگو با فرارو با اشاره به اینکه تولید فعلی مسکن در بهترین حالت، ۴۰۰ یا ۵۰۰ هزار واحد مسکونی در سال است، گفت: «صحبت از ساخت مسکن اقتصادی بد نیست، اما اهمیت توسعه زیرساخت‌ها برای افزایش آمار ساخت مسکن نیز بسیار مهم است. وقتی از ساخت خانه‌های کوچک و اقتصادی ۲۵ متری صحبت می‌شود، باید توجه کرد که نمی‌توان برای همه مشکلات بخش مسکن یک نسخه واحد در نظر گرفت و توصیه کرد. باید در سبد مسکن بحث خانه‌های کوچک را در کنار خانه‌های بزرگ داشته باشیم. این جداسازی را که معین کنیم یک بلوک ویژه خانه‌های ۲۵ متری است و یک بلوک ویژه خانه‌های ۱۰۰ متری است، اشتباه می‌دانم. در یک مجتمع مسکونی باید از واحد ۲۵ متری تا ۲۰۰ متری وجود داشته باشد و همه این‌ها کنار هم باشند. اتفاقا وقتی واحد‌ها کوچک‌اند، باید امکانات رفاهی متنوع‌تری نیز موجود باشد. تاکید دارم که جداسازی اشتباه است.»

این روزها در تهران فاصله قیمت اجاره خانه نوساز با قدیمی‌ساز نیز به هم نزدیک شده‌اند و تفاوت قابل‌توجهی با هم ندارند. به عنوان مثال، اجاره یک آپارتمان نوساز با متراژ ۱۰۰ متر در محدوده پونک دست‌کم ۵۰۰ میلیون تومان رهن و ۲۰ میلیون تومان ماهانه است، در حالی‌ که اجاره‌بهای واحدی دیگری در همان منطقه و با همان متراژ که در سال ۱۳۹۲ ساخته شده، ۵۰۰ میلیون تومان رهن و ۱۸ میلیون تومان اجاره ماهیانه است.

با این اوصاف کاهش قیمت‌ها و افزایش عرضه اصلی‌ترین راه جلوگیری از رشد شدید قیمت‌ها است اما دولت رئیسی بعد از گذشت بیش از دو سال از شروع به کارش، کماکان نتوانسته به وعده ساخت سالی یک میلیون مسکن نزدیک شود و ساخت مسکن کماکان طبق همان روند سابق دنبال می‌شود که به رکود ساخت‌وساز و افزایش اجاره‌بها و قیمت خرید مسکن در شهرهای ایران منجر شده است.