مقام‌های وزارت آموزش و پرورش طالبان می‌گویند که تعدادی از علمای دارالعلوم دیوبندی هند و بنگلادش به کابل آمده و با مقام‌های این وزارتخانه ملاقات کرده‌اند. مسئولان وزارت آموزش و پرورش طالبان می‌گویند که در این دیدار درباره نظام آموزشی جدید در افغانستان صحبت شده است و طالبان از افزایش مضامین دینی در نظام آموزشی افغانستان خبر داده‌اند. علمای مدرسه‌های دیوبندی نیز از افزایش مضامین دینی در نظام آموزشی افغانستان اظهار خرسندی کرده و خواهان دینی شدن کامل نظام آموزشی افغانستان شده‌اند.

این نخستین بار پس از سلطه طالبان است که برخی از علمای مدرسه‌های دیوبندی به افغانستان می‌آیند. به نظر می‌رسد که طالبان با همکاری این علما می‌خواهند نظام آموزشی مدرسه‌های دیوبندی را به افغانستان بیاورند. پیش از این، با وجود اینکه مدرسه‌های دینی زیادی در افغانستان وجود داشت، افغان‌هایی که می‌خواستند علوم دینی بیاموزند به مدرسه‌های دینی پاکستان می‌رفتند که بیشترشان تابع نظام فکری دیوبندی و افراطیگری‌اند.

در پی سلطه طالبان بر افغانستان، این گروه طرح تغییر نظام آموزشی را نیز به اجرا گذاشت. طالبان از همان روزهای نخست انگشت انتقاد را به سوی نظام آموزشی افغانستان نشانه رفتند و از لزوم تغییر آن صحبت کردند. طالبان همچنین در تلاش‌اند که نظام آموزشی سکولار افغانستان را کاملا از بین ببرند و نظام آموزشی یکدست دینی ایجاد کنند. در اوایل سال ۲۰۲۲، مقام‌های طالبان گفتند که تصمیم دارند در هر شهر افغانستان یک مدرسه بزرگ دینی برپا کنند و در هر شهرستان نیز تا ۱۰ مدرسه کوچک راه بیندازند. این در حالی است که پیش از این نیز بیش از ۱۲ هزار مدرسه دینی غیررسمی در افغانستان وجود داشت.

اما چرا به ایجاد مدرسه‌های دینی تازه نیاز است ؟ این سوالی است که سفر علمای دینی مدرسه‌های دیوبندی جنوب آسیا به افغانستان به آن جواب می‌گوید. بیشتر نیروهای طالبان در مدرسه‌های دینی دیوبندی آموزش دیده‌اند، به‌خصوص در دارالعلوم حقانیه که بزرگ‌ترین دارالعلوم دینی در پاکستان است و جهان‌بینی بسیار افراطی را آموزش می‌دهد. بیشتر مقام‌های گروه طالبان در این مدرسه آموزش دیده و برخی نیز از همین مدرسه فارغ‌التحصیل شده‌‌اند.

اکنون، گروه طالبان تصمیم دارند به‌عوض فرستادن دانش‌آموز به مدرسه‌های دینی در پاکستان، این مدرسه‌ها را به افغانستان بیاورند. فرمان ملا هبت‌الله برای استخدام ۱۰۰ هزار ملا در چارچوب وزارت آموزش و پرورش این گروه، که در ژوئن امسال صادر شده است، مقدمه‌چینی برای تغییر نظام آموزشی سکولار در افغانستان است. دلیل علاقه طالبان به ایجاد مدرسه‌های دینی، آن هم با پیروی از الگوی مدرسه‌های دیوبندی پاکستان و هند، این است که در تفکر دیوبندی، جهاد اصلی مهم شناخته می‌شود. مکتب دیوبندی بر اساس تفکرات شاه ولی‌الله دهلوی شکل گرفته است که در دوران استعمار بریتانیا در هند سر برآورد. او، که در عصر افول قدرت مسلمانان در هند زندگی می‌کرد، برای آنچه نجات مسلمانان از ظلم کفار می‌خواند، آنان را به جهاد علیه استعمار بریتانیا تشویق می‌کرد. او همچنین مشوق برپایی دوباره خلافت اسلامی بود. ۵۰ سال پس از دهلوی، شاگردانش جنبشی را در شمال پاکستان امروز بنا نهادند که محصول امروزی آن همین مدرسه‌های دیوبندی است.

طالبان، که در این مدرسه‌ها درس خوانده‌اند، اکنون می‌خواهند الگوی آموزش مدرسه‌های دیوبندی را جزءبه‌جزء در افغانستان اجرا کنند. پیش از این نیز مقام‌های طالبان همواره صحبت‌هایی کرده‌اند که نشان‌دهنده قصد آن‌ها در تغییر نظام آموزشی و تبدیل کردن آن به نظام آموزشی دیوبندی است. طالبان تا کنون بارها اعلام کرده‌اند که مطالب درسی و مضامینی که امروزه در مدرسه‌ها و دانشگاه‌های افغانستان تدریس می‌شود به درد مسلمان‌ها نمی‌خورد و فقط مضامین دینی باید در نظام آموزشی افغانستان تدریس شود. این اظهارات طالبان دقیقا ناشی از تفکر دیوبندی است که علوم سودمند را فقط علوم دینی می‌داند و فراگیری علوم دیگر از جمله هندسه و فیزیک و جبر و غیره را ناسودمند و حتی گناه می‌داند.

علاوه بر این، مدرسه‌های دینی بهترین مراکز جذب نیرو برای طالبان‌اند. گروه طالبان در دوران جنگ با دولت سابق افغانستان و نیروهای خارجی، برای سربازگیری بیشتر، به مدرسه‌های دینی پاکستان متکی بود. این مدرسه‌ها مداوم در حال فرستادن نیرو برای طالبان بودند. اکنون این گروه می‌خواهد مراکز تولید جنگجو برای طالبان را به داخل افغانستان انتقال دهد تا زیر نظر خود آنان به تولید و تربیت طالب بپردازند.

به همین دلیل است که آخوندهای مدرسه‌های دیوبندی به افغانستان آمده‌اند تا ایجاد مدرسه‌های دینی دیوبندی در افغانستان را امکان‌سنجی کنند و مانند دور اول سلطه طالبان، تعدادی از این آخوندها در افغانستان شروع به تدریس کنند.