احمد معروف‌خانی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفتی ایران، در واکنش به بازگردانده شدن محموله‌های بنزین صادراتی ایران از افغانستان، گفت که در مرز افغانستان، ملاک سنجش معیاری فراوردهای نفتی موجود نیست و هیچ مکانیسم معیاری برای تشخیص کیفیت بنزین در آن مکان وجود ندارد.   

اداره استاندارد طالبان دوشنبه، ۲۰ آذر (۱۱ دسامبر) از بازگرداندن ۱۲ تانکر مواد نفتی از گذرگاه مرزی میل ۷۸ فراه به ایران خبر داد. این اداره مدعی شد که نفت این تانکرها از «کیفیت لازم» برخوردار نبوده است، و اداره مزبور اجازه نمی‌دهد مواد نفتی بی‌‎کیفیت به افغانستان وارد شود.

در واکنش به این اقدام، رئیس اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفتی ایران مدعی شد که تصمیم طالبان به بازگرداندن تانکرها از مرز، «شیطنت» طالبان و فضاسازی نادرست علیه ایران است.   

او گفت: «مکانیسم‌هایی را در مرز افغانستان تعبیه کرده‌اند که با هیچ معیار و استاندارد مشخصی همخوانی ندارد و بر اساس تعابیر و تعاریف خودشان، برخی محموله‌ها را برگشت می‌زنند؛ این در حالی است که اگر کسی حاضر به پرداخت هزینه اضافه در مرز شود و با آن‌ها تعامل کند، اجازه عبور داده خواهد شد.»  

احمد معروف‌خانی همچنین گفت که ادعای بی‌کیفیت بودن محموله‌های صادراتی ایران به افغانستان، «بهانه‌تراشی» است.    

او افزود: «بعضا شاهد این بوده‌ایم که مقادیری از فراورده‌های نفتی را که داخل کشور در بخش سمی تقسیم‌بندی می‌شوند و به برخی واحدهای پتروشیمی ارسال می‌شوند، به عنوان بنزین در افغانستان خریداری می‌کنند و به مصرف می‌رسانند.»    

محموله‌های بنزین صادراتی ایران از طریق استان‌های هرات، فراه و نیمروز وارد افغانستان می‌شود و طالبان در دو سال گذشته بارها محموله‌های وارداتی بنزین را به ایران برگردانده‌اند. واردکنندگان مواد نفتی افغانستان متهمند که به‌دلیل منفعت‌طلبی، کالاهای کم‌کیفیت و بی‌کیفیت به کشور وارد می‌کنند.  

در دوران نظام جمهوریت در افغانستان هم گزارش‌های متعددی از واردات مواد نفتی بی‌کیفیت از ایران و کشورهای دیگر در دست بود، اما به‌ دلیل وجود فساد در نهادهای گمرک‌ و بندرها، این کالاها وارد بازار مصرفی افغانستان می‌شد.  

برخی از واردکنندگان مواد نفتی بی‌کیفیت با پرداخت رشوه، محموله‌های وارداتی خود را از مرز رد می‌کردند. حکومت پیشین نیز با وجود تلاش برای مبارزه با فساد و جلوگیری از ورود این‌گونه مواد، موفق نشد این هدف را محقق کند و مواد سوختی کم‌کیفیت، باعث استهلاک خودروها و افزایش آلودگی هوا می‌شد. 

اینک رژیم طالبان مدعی است که با فساد در گمرکات و بندرهای افغانستان مبارزه می‌کند و به هیچ بازرگانی اجازه نمی‌دهد مواد کم‌کیفیت و بی‌کیفیت وارد کشور کند و محموله‌های نفتی که دارای معیارهای لازم نباشد، به مبدا برگردانده می‌شود.  

بخش زیادی از مواد نفتی ضروری افغانستان از طریق ایران وارد می‌شود و فشار طالبان به واردکنندگان این مواد، باعث افزایش قیمت سوخت در بازارهای کشور خواهد شد.