حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه و سفیر جمهوری اسلامی ایران در افغانستان، به‌تازگی در مصاحبه با رسانه‌های جمهوری اسلامی گفت که طالبان موانع فنی تخصیص حقابه ایران را برطرف کرده‌اند و در روزهای پایانی اسفند و اوایل فروردین، ۳۲ میلیون مترمکعب آب وارد خاک ایران شده است.

کاظمی قمی افزود که طالبان توافق پرداخت حقابه ایران از رود هیرمند را «یک معاهده الزام‌آور» می‌دانند و از ابتدای به قدرت رسیدنشان در افغانستان اعلام کردند که به آن پایبندند.

این در حالی ست که در دو سال و هفت ماه گذشته تنش‌ها بر سر تامین حقابه ایران از رود هیرمند میان طالبان و دولت جمهوری اسلامی در سطوح مختلف ادامه داشته و حتی گاه به مشاجرات لفظی میان مقام‌های طالبان و جمهوری اسلامی منجر شده است.

با این حال، کاظمی قمی که یکی از نزدیک‌ترین مقام‌های جمهوری اسلامی به دستگاه طالبان است، در مصاحبه اخیرش ادعا کرد که دلیل تامین نشدن حقابه ایران از رود هیرمند، «اشکالات فنی» بوده که اکنون بیشتر آن‌ها برطرف شده‌ است. او این اشکالات فنی را به دولت پیشین افغانستان ربط داد و گفت: «موضوعی که در این زمینه قابل‌توجه است احداث سد کمال‌ خان در دولت قبلی افغانستان در ۸۰ کیلومتری جمهوری اسلامی ایران است؛ سدی که به دلیل ظرفیت کم آن، نمی‌توان برای ذخیره آب آن را مدنظر قرار داد.»

او اضافه کرد که کم بودن حجم مخزن این سد باعث شده است ذخیره‌سازی آب در آن، خصوصا در شرایط سیلاب، فراهم نباشد و آب موجود در این بخش منحرف و به منطقه‌ای به نام گود زره هدایت شود.

کاظمی قمی مدعی شد که طالبان در یک سال گذشته در زمینه حل این اشکال فنی اقدام‌هایی انجام داده‌اند و گفت: «بر اساس گزارشی که طرف افغان ارائه داده، دیواره سد که به مسیر گود زره می‌رفت اصلاح شده، زمین مقابل سد تسطیح شده است و در نهایت اشکالاتی که موقع باز کردن دریچه‌های سد وجود داشت، رفع شدند و با این اصلاحات، اواخر اسفند سال گذشته و اوایل سال ۱۴۰۳ بلافاصله پس از جمع شدن آب پشت سد، دریچه‌های سد به سوی ایران باز شدند.»

جمهوری اسلامی ایران در دو سال گذشته با وجود برقراری روابط اقتصادی و سیاسی گسترده با طالبان، در موضوع حقابه هرازگاه با طالبان تنش‌های داشته است. تابستان ۱۴۰۲ طالبان و جمهوری اسلامی کمیساریای آب تشکیل دادند و در چارچوب آن، جمهوری اسلامی درخواست کرد برای بررسی ادعای طالبان مبنی بر کمبود آب در بالادست سد کجکی، هیئتی به این کشور بفرستد. این درخواست در آغاز با ممانعت برخی اعضای طالبان روبرو شد، اما کاظمی قمی می‌گوید که هیئت ایرانی سرانجام برای نخستین بار از مرکز آب‌سنجی دهراود در بالادست سد کجکی بازدید کرده‌اند. او اظهار امیدواری کرد که در سال پیش رو، حقابه ایران بر اساس تعهداتی که طالبان سپرده‌اند، به میزان لازم تامین شود.

کاظمی قمی از پیشرفت‌ در روابط اقتصادی و تجاری جمهوری اسلامی با طالبان هم خبر داد و گفت که قرار است به‌زودی هیئتی در سطح وزیران از طرف طالبان به تهران سفر کند تا توافق‌نامه‌ای را که پیش‌نویس آن در جریان گفت‌وگوهای مقام‌های جمهوری اسلامی و طالبان در چابهار تهیه شد، رسما امضا کنند.

به گفته کاظمی، جمهوری اسلامی در آبان ۱۴۰۲ نیز پنج سند همکاری شامل ۹۰ توافق در حوزه‌های اقتصاد، ترانزیت و تجارت با طالبان امضا کرده است. او افزود که سرمایه‌گذاران افغان «علاقه‌مندند در ایران سرمایه‌گذاری کنند».

طالبان که به‌تازگی در زمینه تجارت و ترانزیت با پاکستان دچار تنش شده‌اند، از سرمایه‌گذاری ۳۵ میلیون دلاری در یک پروژه تجاری در چابهار خبر داده‌اند. این گروه تلاش دارد تا با فراهم کردن امکان ترانزیت کالا به افغانستان از طریق بندر چابهار، برای ترانزیت کالا میان آسیای میانه و هند از طریق افغانستان به جای پاکستان، مسیری جدید ایجاد کند و از منافع اقتصادی و سیاسی آن بهره‌مند شود.