سازمان برنامه‌ و بودجه از دو سال پیش ردیف اعتباری تخت‌ جمشید و نقش رستم را قطع کرده است. این خبر را علیرضا عسگری چاوردی، مدیر پایگاه تخت ‌جمشید و نقش رستم، اعلام کرد و گفت: «در این شرایط مدیر مجموعه ناچار است خواهش کند اگر از محل اعتبار استانی بودجه‌ای اضافه آمد، به تخت جمشید اختصاص دهند.»

دولت سیزدهم جمهوری اسلامی در حالی این ردیف اعتباری تخت جمشید و نقش رستم را قطع کرد که این یادگارهای به‌جامانده از دوران ایران باستان با چالش‌هایی از جمله خطر فرونشست زمین و رشد گل‌سنگ‌ها مواجه‌اند و خطر نابودی و تخریب آن‌ها را تهدید می‌کند.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، تخت جمشید و پاسارگاد از سال ۱۳۹۴ دارای ردیف مستقل بودجه شدند و مبلغ این بودجه ۱۰ میلیارد تومان بود. با وجود این، طی سال‌های اخیر به‌تناوب خبرهایی منتشر شد مبنی بر اینکه بودجه این محوطه‌های باستانی به‌طور منظم پرداخت نمی‌شود.

روزنامه جهان صنعت روز سه‌شنبه ۱۸ خرداد در گزارشی با عنوان «خطر در کمین برند تاریخ و گردشگری ایران»، به این موضوع پرداخت و نوشت که محمدهادی ایمانیه، استاندار فارس، پیش‌تر حذف بودجه تخت جمشید را انکار کرده و مدعی شده بود که پس از سفر دوم ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم به استان فارس، بیش از هزار میلیارد تومان بودجه برای حوزه گردشگری فارس تصویب شده است و این اعتبار به‌تدریج هزینه خواهد شد.

به‌رغم ادعای این مقام دولتی، مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید وضعیت این محوطه باستانی را از نظر کمبود اعتبار «اضطراری» توصیف کرد و گفت: «دو سال است که سازمان برنامه‌ و بودجه ردیف اعتباری محوطه جهانی تخت جمشید را قطع کرده است، در حالی‌ که باید این بودجه دست‌کم از محل فروش بلیت، به تخت جمشید بازگردد.»

مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید با تاکید بر اینکه این محوطه باستانی باید بودجه جداگانه و مصوب در سازمان برنامه‌ و بودجه داشته باشد، گفت که در صورت تصویب اعتبار، می‌توان بهتر در این محوطه باستانی کار کرد.

عسگری چاوردی بحران فرونشست زمین در دشت مرودشت را یادآور شد و گفت که دو محوطه باستانی نقش رستم و تخت جمشید از یکدیگر فاصله دارند، اما مطالعات باستان‌شناسی نشان داده که در تمام این پهنه، پارسه‌ای وجود داشته که تخت جمشید بخشی از ارگ آن بوده است. او با بیان اینکه در محوطه پارسه فرهنگ‌، کتابت، معماری، ستاره‌شناسی و دیگر علوم شکل گرفته و بخش بزرگی از تاریخ ایران را در خود جای داده‌ است، گفت که نمی‌توان به این محوطه‌های به‌صورت محلی نگاه کرد، زیرا آثاری ملی و بین‌المللی‌اند و بودجه آن‌ها نیز باید ملی باشد.

مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید، پیش‌تر نیز گفته بود که در محدوده نقش رستم ۳۰۲ متر فروچاله و نیز فرونشست اتفاق افتاده و بحران در این منطقه جدی است.

خودداری دولت سیزدهم از تامین اعتبار مرمت، محافظت و رسیدگی به تخت جمشید و نقش رستم در حالی است که سالانه مبالغ هنگفتی از بودجه ملی به نهادها و سازمان‌های تبلیغاتی و مذهبی وابسته به حکومت اختصاص می‌یابد.

عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذر ۱۴۰۲ به‌صراحت گفت که دولت ابراهیم رئیسی بودجه این وزارتخانه را برای مرمت آثار باستانی و تاریخی پرداخت نکرده است. او یک سال قبل از آن نیز اعلام کرده بود که با احتساب ۳۵ هزار بنای تاریخی ثبت‌شده در ایران، میانگین سهم روزانه هر بنا در بودجه کمتر از ۳۰ هزار تومان است.  

وزیر میراث فرهنگی تاکنون درباره علت خودداری دولت از تامین بودجه نگهداری آثار تاریخی توضیحی نداده و درباره اینکه خود او در مقام وزیر میراث فرهنگی تاکنون چه اقدامی در این زمینه انجام داده است هم چیزی نمی‌گوید اما ادعا می‌کند تنها راه نجات آثار تاریخی از نابودی و تخریب، واگذاری آن‌ها به بخش خصوصی است.

در این راستا طی سه سال اخیر شمار زیادی از محوطه‌ها و آثار باستانی ایران طی مزایده‌هایی که صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی برگزار کرد، به بخش خصوصی واگذار شدند.

واگذاری بناها و محوطه‌های تاریخی به سرمایه‌گذاران و بهره‌برداران خصوصی در برخی کشورهای دنیا مرسوم است، با این تفاوت که تخصص و صلاحیت بهره‌برداران خصوصی ارزیابی می‌شود و دولت‌ها نیز بر روند نگهداری و مرمت آثار نظارت کامل دارند اما آنچه در ایران، اتفاق می‌افتد این است که افراد، گروه‌ها و نهادهای وابسته به حاکمیت آثار تاریخی را به تملک خود در می‌آورند و با ارتزاق از بودجه عمومی بر ثروتشان می‌افزایند؛ بدون اینکه تخصص و صلاحیت علمی برای نگهداری و بهره‌برداری از آثار تاریخی داشته باشند.

بناهای تاریخی تحت تملک ستاد اجرایی فرمان امام، سازمان اوقاف، سازمان بسیج مستضعفین و سپاه پاسداران از آن جمله‌اند.