افزایش دوباره قیمت نان که زمزمه‌های آن از ماه‌ها قبل در رسانه‌های حکومتی آغاز شد، حالا به مرحله اجرا رسیده است و گزارش‌های میدانی روزهای اخیر از افزایش قیمت نان در برخی استان‌های ایران حکایت دارد. چنانچه مهدی جعفری، معاون استاندار خراسان جنوبی، خبر داده که به‌زودی نان در ۱۰ استان ایران تا سقف ۲۵ درصد گران‌ می‌شود. آن‌ هم در شرایطی که حقوق کارگران حداقل‌بگیر در سال ۱۴۰۳ تنها ۲۷ درصد افزایش یافته است و شیب صعودی نرخ تورم ادامه دارد.  

معاون استاندار خراسان جنوبی با بیان اینکه قیمت نان در این استان نیز «به‌زودی» افزایش می‌یابد، مدعی شد که «قیمت کارشناسی بر اساس آنالیز قیمت‌ها تعیین شده است».

ماجرای افزایش تصاعدی قیمت نان در ایران به اوایل سال ۱۴۰۱ بازمی‌گردد که دولت ابراهیم رئیسی با ادعای مبارزه با قاچاق آرد، فروش نان در ایران را کارتی و سهمیه‌بندی کرد. در همان زمان رئیسی و معاونش، محمد مخبر، وعده داده بودند که قیمت نان را هرگز افزایش نمی‌دهند؛ با این حال سهمیه‌بندی و کارتی کردن نان به شکل‌گیری پدیده نان چندنرخی در ایران منجر شد؛ به‌ طوری‌ که قیمت یک نوع نان از شهری به شهری دیگری، خیابانی به خیابانی دیگر و نانوایی به نانوایی دیگر متفاوت است.

در جریان اجرای طرح نان کارتی، فعالان صنفی اتحادیه‌های نانوایان بارها افشا کردند که دولت از یک سو سهمیه آرد نانوایان را تامین نمی‌کند و از سوی دیگر با روش دستوری و سرکوب قیمت‌ها، اجازه افزایش قیمت نمی‌دهد.

ادامه این شرایط تعطیلی شمار زیادی از واحدهای نانوایی را در پی داشت. برخی نانوایان نیز عطای آرد سهمیه‌بندی دولتی را به لقایش بخشیدند و با خرید آرد از بازار آزاد، به تولید و فروش نان به قیمت آزاد روی آوردند.

اینک در حالی‌ که نانواها به‌شدت معترض‌اند و توان اقتصادی مردم نیز کاهش یافته، بار دیگر افزایش قیمت نان در دستور کار دولتی‌ها قرار گرفته است. گزارش‌های میدانی از برخی استان‌ها مانند قزوین و همدان نشان می‌دهد که قیمت انواع نان در این استان‌ها افزایش یافته و افزایش قیمت‌ها طی روزهای آینده در دیگر استان‌ها نیز اجرایی می‌شود.

هم‌زمان با افزایش قیمت نان در استان قزوین، عیدعلی کریمی، دبیر اجرایی خانه کارگر این استان، به خبرگزاری ایلنا گفت که افزایش ۲۵ درصدی قیمت نان آن هم در قزوین که شهرک‌های صنعتی زیادی دارد و کارگرنشین است، فشار زیادی بر معیشت مردم وارد خواهد کرد. او در ادامه نیز این سوال را مطرح کرد که «چه چیز تغییر کرده که قیمت نان را در میانه‌ سال، ۲۵ درصد افزایش می‌دهند؟ آیا حقوق کارگران ترمیم شده یا نرخ تورم پایین آمده است؟»

افزایش قیمت نان در ۱۰ استان ایران در حالی رخ می‌دهد که پیش از این مرکز پژوهش‌های مجلس مبلغ یارانه نان در سال ۱۴۰۳ را ناکافی دانسته بود.

دولت سیزدهم جمهوری اسلامی در لایحه بودجه امسال یارانه نان را برابر با ۱۴۳ هزار میلیارد تومان تعیین کرده بود، حال‌ آنکه از نظر مرکز پژوهش‌های مجلس اعتبار موردنیاز یارانه نان در سال جاری حداکثر ۱۹۲ هزار میلیارد تومان و حداقل ۱۷۸ هزار میلیارد تومان است.

این ارقام نشان می‌دهد که دولت با آگاهی از اینکه اعتبار پیش‌بینی‌شده برای نان کافی نیست، از افزایش مبلغ آن خودداری کرد تا در میانه سال، افزایش قیمت این کالای راهبردی را کلید بزند. منتها این کار را به شورای آرد و نان استان‌ها واگذار کرد تا از خود در قبال افزایش قیمت نان سلب مسئولیت کند.  

به گزارش روزنامه اعتماد، بر اساس قیمت‌های جدید، قیمت نان سنگک ماشینی با آرد یارانه‌ای درجه ۱ دو هزار و ۵۰۰ تومان خواهد بود و بهای نان بربری به هزار و ۹۰۰ تومان می‌رسد و قیمت نان لواش و تافتون هم به بیش از ۸۰۰ تومان افزایش خواهد یافت. این قیمت‌ها با آرد یارانه‌ای نوع ۲ نیز به این ترتیب است: سنگک ماشینی سه هزار تومان، بربری دو هزار و ۴۰۰ تومان و نان لواش و تافتون نیز بیش از ۹۰۰ تومان.

با این حال، قیمت‌هایی که آورده شد، تنها برای خرید نان کارتی و سهمیه‌بندی است که به‌صورت محدود و با کیفیت پایین‌تر در اختیار مردم قرار می‌گیرد و آن‌ها مجبورند مازاد نیازشان را از نانوایی‌های آزاد با نرخ‌های چندبرابری تامین کنند. در نانوایی‌های آزاد، نرخ نان سنگک ۲۰ هزار تومان، قیمت نان بربری ساده بدون کنجد دست‌کم ۱۰ هزار تومان و هر عدد نان لواش نیز حداقل هزار و ۳۰۰ تومان است.

نان غذای اصلی ایرانیان است و از آن به عنوان «قوت غالب» هم نام برده می‌شود. افزایش قیمت این کالای راهبردی برای مردمی که بضاعت خرید دیگر اقلام خوراکی را به‌طور میزان قابل‌توجهی از دست داده‌اند، دردسرساز است و به کوچک‌تر شدن سفره‌ خانواده‌های کم‌درآمد منجر می‌شود.