دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در گزارشی اعلام کرد که در سال ۲۰۲۴، کشت تریاک در افغانستان ۱۹ درصد افزایش یافته است و کشاورزان افغان، علی‌رغم ممنوع شدن کشت، قاچاق و مصرف مواد مخدر در رژیم طالبان، در این سال روی ۱۲ هزار و ۸۰۰ هکتار از زمین‌های این کشور تریاک کشت کرده‌اند.

در این گزارش که چهارشنبه ۱۶ آبان (۶ نوامبر) در وب‌سایت سازمان ملل متحد منتشر شد، به نقل از غاده والی، مدیر اجرایی دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد آمده است: «با وجود پایین بودن سطح کشت تریاک در افغانستان، ما این فرصت و مسئولیت را داریم که به کشاورزان افغان کمک کنیم تا منابع درآمد پایداری ایجاد کنند و به بازارهای غیرقانونی وابسته نباشد. زنان و مردان افغانستان همچنان با چالش‌های مالی و انسانی شدید مواجه‌اند و به مشاغل جایگزین نیاز فوری دارند.»

ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، آوریل ۲۰۲۲ با صدور فرمانی اعلام کرد که کشت، تولید، مصرف و قاچاق مواد مخدر در افغانستان ممنوع است و کسانی که از این فرمان سرپیچی کنند، مجازات خواهند شد. پس از صدور این فرمان، ماموران طالبان مزارع خشخاش در شهرها و روستاهای مختلف افغانستان را تخریب و شماری را به اتهام نادیده گرفتن فرمان رهبر این گروه بازداشت، زندانی یا جریمه کردند.

بر اساس برخی گزارش‌ها، در بهار امسال هم بر سر تخریب مزارع خشخاش در مناطق مختلف از جمله بدخشان، هلمند، فراه و ننگرهار، چندین مورد میان ماموران طالبان و ساکنان درگیری ایجاد شد. 

مقام‌های طالبان در بیانیه‌هایشان ادعا می‌کنند که کشت و تولید مواد مخدر در افغانستان به صفر رسیده است و تریاک و هرویین دیگر مانند گذشته از این کشور به دیگر نقاط جهان قاچاق نمی‌شود اما گزارش جدید دفتر مواد مخدر و جرم سازمان ملل این ادعای طالبان را رد می‌کند.

بر اساس این گزارش، سال ۲۰۲۳ در نتیجه فرمان رهبر طالبان، کشت تریاک در افغانستان تا ۹۵ درصد کاهش یافت، اما در سال ۲۰۲۴ کشاورزان در مناطق مختلف به کاشت و برداشت تریاک ادامه دادند و موقعیت جغرافیایی کشت تریاک هم از استان‌های جنوب غربی افغانستان که تا سال ۲۰۲۳ مرکز کشت تریاک بود، به استان‌های شمال شرقی منتقل شد و ۵۹ درصد کشت سال ۲۰۲۴ آنجا بوده است. این میزان نشان‌دهنده افزایش شدید ۳۸۱ درصدی در تعداد این ولایت‌ها نسبت به سال ۲۰۲۳ است.

تا پیش از صدور فرمان رهبر طالبان در مورد منع کشت تریاک، هلمند و قندهار اصلی‌ترین مراکز تولید مواد مخدر در افغانستان بودند. 

صدور فرمان رهبر طالبان بهای مواد مخدر در بازارهای غیرقانونی افغانستان و کشورهای منطقه را افزایش داد. در گزارش دفتر مواد مخدر و جرم سازمان ملل نیز آمده که قیمت تریاک خشک در نیمه اول سال ۲۰۲۴ به حدود کیلویی ۷۳۰ دلار رسید که نسبت به میانگین قیمت ۱۰۰ دلار قبل از ممنوعیت، افزایش یافته است. احتمال می‌رود که این بالا رفتن قیمت‌ و کاهش موجودی تریاک کشاورزان را به نادیده گرفتن ممنوعیت تشویق کرده باشد.

با این حال، روزا اوتونبایوا، نماینده ویژه دبیرکل و رئیس هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان، به نتیجه‌بخشی فرمان رهبر طالبان خوش‌بین است. در این گزارش به نقل از روزا اوتونبایوا آمده که «این شواهد بیشتر نشان می‌دهد که کشت تریاک واقعا کاهش یافته است. این امر استقبال همسایگان افغانستان، منطقه و جهان را به دنبال خواهد داشت».

رئیس یوناما افزود که ادامه مبارزه با مواد مخدر در افغانستان نیازمند توجه به جوامع روستایی است که از منبع درآمد کلیدی خود محروم شده‌اند و گفت: «اگر بخواهیم این روند پایدار باشد، باید بدانیم که آن‌ها به حمایت بین‌المللی فوری نیاز دارند.»

مقام‌های طالبان در سه سال گذشته بارها با دیپلمات‌های آمریکایی و نمایندگان کشورهای اروپایی در قطر و کابل ملاقات کرد‌ه‌ و از آن‌ها خواسته‌اند برای تقویت زیرساخت‌های اقتصادی در شهرها و روستاهای افغانستان سرمایه‌گذاری کنند تا کشاورزان بتوانند کشت تریاک را کنار بگذارند و سراغ گزینه‌های جایگزین بروند. 

سازمان ملل متحد که در سه سال گذشته شش میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار تحت عنوان کمک بشردوستانه دریافت و در افغانستان هزینه کرده، تاکید می‌کند که زیرساخت‌های اقتصادی در جوامع روستایی همچنان فروپاشیده‌اند و برای ایجاد منابع درآمد پایدار به کمک‌های بیشتری نیاز است.