یکی از بزرگ‌ترین خطاها در برخورد با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب ایالات متحده، دست‌کم گرفتن توانایی‌های اوست. اینکه ترامپ اصطلاحات دانشگاهیان را به کار نمی‌گیرد، از عبارات تحلیل‌گران استفاده نمی‌کند و به درایت و تدبیر سیاسی معروف نیست، به این معنا نیست که او درباره این مسائل درک و آگاهی کم‌تری دارد.

مخالفان ترامپ همواره او را تمسخر می‌کردند. مخالفان داخلی در بخشی از کارزارهای انتخاباتی و حزبی او را استهزا می‌کردند و تحلیل‌گران خارجی مخالف می‌کوشیدند آبروی ترامپ را خدشه‌دار کنند. ترامپ نه مانند بیل کلینتون فارغ‌التحصیل دانشگاه ییل است و نه مانند بایدن در راهروهای کنگره و دنیای سیاست پنجاه سال تجربه دارد، اما راهی که او در چهار سال دوره ریاست‌جمهوری قبلی‌اش پیمود در برخورد با اتفاقات موفق‌تر بود. وقتی ترامپ تهدید کرد که توافق برجام با ایران را لغو یا بهبود می‌بخشد، به او گفتند که این یک توافق بین‌المللی است و او قادر به خروج از این توافق نیست، اما او برجام را به‌کلی لغو کرد، مسیر تاریخ منطقه را تغییر داد و آن را از خطرات و پیامدهای آن توافق بد نجات داد.

ممکن است ترامپ نه به اندازه کیسینجر تحصیل‌کرده باشد و نه به اندازه کارتر متواضع، اما اینکه او برآمده از طبقه سرمایه‌گذاری و املاک و مستغلات است ممکن است در کشور سرمایه‌داری چون ایالات متحده، که اساسش بر سخت‌کوشی و رقابت است، به نفع او تمام شود.

ترامپ توانایی‌ و شایستگی‌اش برای رهبری ایالات متحده را نشان داد و بارزترین نمود این توانایی موفقیتش در اولین انتخابات ریاست‌جمهوری بود که آن را در انتخابات دوم هم تکرار کرد. البته موفقیت ترامپ به خود او نسبت داده می‌شود، نه به شرکت‌های روابط عمومی یا حزبش. افزون بر این، ترامپ برخلاف بیشتر روسای‌جمهوری پیشین آمریکا، که از حمایت احزاب و رهبران کارزارهای انتخاباتی برخوردار بودند، از حمایت ویژه‌ای برخوردار نبود. پیروزی ترامپ در این انتخابات رویدادی بی‌همتا و گواهی بر محبوبیت و توانایی او در تاثیرگذاری است. بنابراین، این پیروزی بزرگ ترامپ را قادر می‌سازد تا تغییراتی ایجاد کند، کشور بزرگ و مهمی مانند آمریکا را رهبری کند و تصمیم‌های بزرگی بگیرد که خیلی‌ها جرئت آن را ندارند.

ترامپ همان‌گونه که به هوادارانش وعده داد، در حوزه مهاجرت، اقتصاد و تحصیل تغییرات مهمی ایجاد خواهد کرد و برای رسیدن به این هدف کارزارهای داخلی بسیاری را به‌ راه خواهد انداخت و در طول چهار سال ریاستش، که در آستانه آغاز شدن است، طوفان‌های زیادی به پا خواهد کرد.

درمورد خاورمیانه چطور؟ برای درک این موضوع بهتر است به یاد آوریم که ترامپ هنگامی که در سال ۲۰۱۷ وارد کاخ سفید شد، چه کرد. در آن زمان او از پروتکل متعارف اولین مقصد سفر رئیس‌جمهوری جدید پیروی نکرد و به بریتانیا نرفت. پیش از آن روسای‌جمهوری آمریکا به‌طور سنتی سفرهای خارجی‌شان را از بریتانیا آغاز می‌کردند، اما ترامپ تصمیم گرفت در اولین سفر خارجی به جای لندن به ریاض پایتخت عربستان سعودی برود. در آن زمان، سیاستمداران آمریکایی از عربستان سعودی به‌شدت انتقاد می‌کردند و باراک اوباما، رئیس‌جمهوری قبلی، رابطه با عربستان سعودی را بخشی از گذشته روابط آمریکا می‌دانست.

ترامپ که اتهام نژادپرستی علیه اعراب و مسلمان به او وارد شده بود، کارزار انتخاباتی‌اش را از میان طوفان‌های دشواری عبور داد و سرانجام به پیروزی رسید. سپس با پذیرفتن دعوت عربستان سعودی و انتخاب این کشور به‌عنوان اولین مقصد سفر خارجی‌اش، همه را شگفت‌زده کرد. سفر او به ریاض پیامی برای سیاستمداران متخاصم در واشینگتن و کشورهای منطقه بود. در طول چهار سال دوره ریاست‌جمهوری ترامپ این رابطه همان‌گونه که ترامپ می‌خواست پیش رفت. زمانی که بایدن جانشین او شد، نخست به وعده‌هایش عمل نکرد، اما سرانجام ناگزیر شد راه ترامپ را در پیش بگیرد.

اکنون که رئیس‌جمهوری منتخب می‌گوید قادر است بحران‌های جدی مانند جنگ اوکراین، جنگ غزه و لبنان و سایر مسائل را حل کند و در جریان کارزارهای انتخاباتی خود وعده داده است که با آن‌ها برخورد جدی می‌کند، انتظار ما این است که او این وعده را عملی کند. ترامپ، که اکثریت هر دو مجلس کنگره او را همراهی می‌کنند، از همین حالا تماس‌هایش را آغاز کرده و نمی‌خواهد تا بیستم ژانویه آینده، که رسما کارش آغاز می‌شود، منتظر بماند.

آخرین نکته‌ای که بایستی به آن اشاره کرد این است: اینکه ترامپ جهان را چگونه می‌بیند مهم نیست، مهم این است که جهان چه انتظاری از ترامپ دارد. تصویری که جهان از ترامپ دارد این واقعیت را بازگو می‌کند که او قدرتمند و مصمم است، بی‌درنگ دست به اقدام می‌زند و آنچه را که می‌گوید انجام می‌دهد. این تصویر باعث می‌شود مخالفان آمریکا قبل از درگیر شدن با ترامپ در مسائل اساسی دو بار فکر کنند. با توجه به اینکه ترامپ اراده و ابزارهای لازم مانند اکثریت دو مجلس را دارد، اکثر مخالفانش ترجیح می‌دهند به‌جای ستیزه و کشمکش به سمت دادوستد سیاسی و انعقاد توافق گام بردارند.

به باور من، ترامپ به دنبال تغییر خاورمیانه است، اما این کار را نه از طریق جنگ که از طریق انعقاد پیمان و اعمال تحریم عملی خواهد کرد. همان‌طور که خود او می‌گوید، در چهار سال ریاست‌جمهوری‌اش هیچ جنگی راه نینداخت، اما در اعمال تحریم‌ها سخت‌گیر بود. از این رو، باید خاورمیانه آماده تغییر باشد و خود را با تغییرات آینده سازگار کند.

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط