کمر بستن جمهوری اسلامی به نابودی میراث تاریخی ایران؛ قلعه کریمخانی شیراز را تبدیل به قلیان‌سرا کردند

در کنار عمارت اصلی حمام خزینه‌ای بود که چندین تاق و اتاق تودرتو داشت، که حالا اما اثری از آن نیست

قلعه کریمخانی شیراز-ایسنا

فعالان حوزه میراث باستانی در شیراز گزارش داده‌اند که ارتش، قلعه تاریخی کریمخانی شیراز، یادگار ۲۵۰ ساله از دوران زندیه و قاجار، را اجاره داده است و در داخل این بنا سازه‌های جدیدی ساخته شده و قسمت‌های مهمی از آن برای ساخت رستوران سنتی تخریب شده است.

بنا بر این گزارش، چند سازه نامتقارن به اسم رستوران، آشپزخانه و آلاچیق در ابتدای ورودی این قلعه ساخته شده، کاشی‌های لعابی و تاریخی از کف عمارت کنده شده و کاشی‌های جدید جایگزین آن‌ها شده‌اند، بخش‌هایی از دیواره‌های قلعه‌ را سیمان‌کاری کرده‌اند، باروهای این قلعه زباله‌دان رستوران ستنی شده‌اند، نقاشی‌های ارزشمند به‌جامانده از دوران زندیه به حال خود رها شده‌ و حمام تاریخی مرمرین هم نابود و به خرابه تبدیل شده است.

رضاشاه این بنای تاریخی را مرمت و به موزه تبدیل کرد، اما پس از وقوع انقلاب، مقام‌های جمهوری اسلامی قلعه کریمخانی را به ارتش واگذار کردند تا تبدیل به پادگان شود و روند تخریب گام به گام آن آغاز شد.

علیرضا دباغ، فعال میراث تاریخی، می‌نویسد: «ارتش چطور اجازه ورود به این بخش را داده است و اداره میراث فرهنگی هم چطور اجازه داد این قلعه تبدیل به رستوران شود؟ با کدام ضابطه قانونی در این محوطه تاریخی ساخت‌وساز کرده‌اند؟ اگر با چشمان خود آن حمام باشکوه که شبیه حمام وکیل در مجموعه زندیه بود را ندیده بودم، نمی‌توانستم باور کنم که روزی در این مکان، حمام زیبایی با سنگ‌های مرمر عظیم بوده و این قلعه تاریخی شکوه و عظمتی مثال‌زدنی داشت. بر این غصه گر جان سپارم رواست.»

افزایش چشمگیر تعداد اخبار منتشرشده درباره تخریب و نابودی مستمر آثار باستانی در مناطق مختلف ایران حاکی از بی‌توجهی عامدانه مدیران ارشد نظام جمهوری اسلامی به حفظ این آثار تاریخی و رضایت آنان از نابودی میراث باستانی ایرانیان است.

در ماه‌های اخیر اخبار متعددی از تخریب گسترده بناهای تاریخی در شیراز و فارس، ازجمله بافت تاریخی مرکز شیراز، عمارت باغ سالاری شیراز، بناهای تخت جمشید، آرامگاه سعدی، مدرسه خان شیراز یا آرامگاه آبش خاتون منتشر شده است که همگی بین ۳۰۰ تا ۱۵۰۰ سال قدمت دارند. این تخریب‌ها در دیگر شهرهای تاریخی ایران مانند اصفهان، یزد، همدان، تبریز یا چند شهر شمالی نیز درحال تکرار است.

قلعه کریمخانی شیراز، که در خیابان جمهوری و بر فراز باغ تخت واقع است، با فرمان کریمخان زند و به سبک ارگ کریمخانی ساخته شد. این قلعه در محل اصلی باغ کاخ ساخته شد و در چهار گوشه آن چهار برج وجود دارد. در کنار عمارت اصلی هم حمام خزینه‌ای بود که چندین تاق و اتاق تودرتو داشت، که حالا به چایخانه سنتی و قلیان‌سرا تبدیل شده است.

پس از وقوع انقلاب اسلامی، بسیاری از بناها و آثار تاریخی ایران به تملک نهادهای حاکمیتی ازجمله سازمان اوقاف، ستاد اجرایی فرمان امام، سازمان مستضعفین، کمیته امداد، سپاه پاسداران و ارتش درآمد و در معرض تخریب گسترده قرار گرفت. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز همواره با این توجیه که مالکیت این آثار برعهده نهادهای دیگر است، از خود سلب مسئولیت کرد و برای محافظت و مرمت آن‌ها کاری نکرد.

برای مثال، بافت تاریخی شیراز که مقبره آبش خاتون بخشی از آن است، هم‌اکنون به دلیل اجرای پروژه بین‌الحرمین در شیراز قربانی تخریب گسترده شده است.

بیشتر از فرهنگ و هنر