باستان‌شناسان در غار قمری خرم‌آباد، مرکز استان لرستان به شواهدی دست یافتند که نشان می‌دهد حدود ۸۰ هزار سال قبل، انسان‌های نئاندرتال در این غار زندگی می‌کردند.
بر اساس اعلام اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان، این شواهد طی اکتشاف‌های دو ماه اخیر باستان‌شناسان در غار قمری خرم‌آباد به دست آمده‌اند.
آثار کشف‌شده عبارت‌اند از تیغه‌های سنگی به همراه بقایای استخوان حیواناتی از جمله بز، گوسفند، گوزن، گورخر که به اعتقاد باستان‌شناسان، به احتمال فراوان به انسان‌های نئاندرتال تعلق دارند. این کشف از آن جهت اهمیت دارد که می‌تواند سابقه سکونت بشر در استان لرستان را از ۶۰ هزار سال به ۸۰ هزار سال قبل عقب‌تر ببرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
نئاندرتالها (Homo neanderthalensis) گونه‌ای از انسان‌های نخستین بودند که حدود ۴۰۰ هزار تا ۴۰ هزار سال پیش در اروپا، آسیای غربی و بخش‌هایی از آسیای مرکزی زندگی می‌کردند. آن‌ها از نظر ژنتیکی و ظاهری به انسان امروزی نزدیک بودند، اما برخی ویژگی‌های متمایز داشتند؛ از جمله جمجمه‌ای کشیده‌تر و برجسته‌تر، استخوان‌های ضخیم‌تر و عضلات بیشتر و بینی بزرگ‌تر که به تنظیم دما در محیط‌های سرد کمک می‌کرد.
داده‌های پژوهشگران نشان می‌دهد که نئاندرتالها اغلب شکارچی بودند و در غارها زندگی می‌کردند، اما شواهدی هم وجود دارد که آشکار می‌کند در مواردی برای خود سرپناه ساخته‌اند، اما آن‌ها نیز مانند انسان خردمند، از هنر و استفاده از نمادها بهره می‌بردند و نقاشی‌های روی غارها و رنگ‌های به‌کار رفته در آن این موضوع را اثبات می‌کند.
در کل، نئاندرتالها بخش مهمی از تاریخ تکاملی انسان محسوب می‌شوند و در شکل‌گیری جوامع اولیه نقش مهمی داشته‌اند. با این حال درباره علت انقراض آن‌ها نظریه‌های مختلفی وجود دارد.
پژوهشگران می‌گویند غار قمری خرم‌آباد پس از سکونت نئاندرتالها طی قرنهای متمادی محل سکونت انسان‌های امروزی نیز بوده و کشف سفال‌های نخودی منقوش و قرمزرنگ از دوره مس سنگی مربوط به حدود پنج هزار و ۵۰۰ سال پیش، نشان‌دهنده تداوم استفاده دامداران از این غار در دوره توسعه و فناوری سفال است.
غار قَمَری یا اشکفت قمری یکی از مکان‌های باستانی مهم در خرم‌آباد لرستان است. این غار در بخش شرقی کوهی مشرف به گرداب سنگی واقع شده است و پیشینه آن چنانچه گفته شد، به دوران پیش از تاریخ ایران باستان بازمی‌گردد.
نخستین کاوش‌های باستان‌شناسی در این غار را که مهرماه ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد، فرانک هُل، باستان‌شناس آمریکایی، در سال ۱۳۴۴ انجام داد. پس از آن در سال ۱۳۹۰، بهروز بازگیر نیز در این مکان کاوش‌هایی انجام داد. کاوش‌های اخیر زیر نظر فریدون بیگلری از موزه ملی ایران و سونیا شیدرنگ از دانشگاه شهید بهشتی انجام شد. تمامی یافته‌های باستان‌شناسان نشان می‌دهد این غار یک دوره فرهنگی کم‌نظیر از پارینه‌سنگی میانه تا دوره تاریخی را در خود جای داده است.
با این حال، یافته‌های جدید غار قمری را به یک گنجینه باستان‌شناسی تبدیل کرده است که می‌تواند به درک بهتر تحولات فرهنگی و زیستی در لرستان و غرب ایران کمک کند. ادامه کاوش‌ها ممکن است به کشف بقایای استخوانی انسان‌های نئاندرتال و دیگر شواهد باستان‌شناسی از این دوره کم‌شناخته منجر شود و افق‌های تازه‌ای در پژوهش‌های پارینه‌سنگی ایران و خاورمیانه بگشاید.
خرم‌آباد به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران، میزبان تعداد زیادی از آثار تاریخی و باستانی است. بر اساس منابع موجود، بیش از ۱۵۰ اثر تاریخی در این شهر شناسایی شده‌اند که بسیاری از آن‌ها در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند.
قلعه فلک‌الافلاک، آسیاب گبری، پل شاپوری و گرداب سنگی میراث دوران ساسانیان، سنگ‌نوشته خرم‌آباد مربوط به قرن ششم هجری، مناره آجری، میراث به‌جامانده از دوران سلجوقیان و حمام گپ از دوره صفویه تنها بخشی از آثار تاریخی خرم‌آباد را شامل می‌شود.
