مراکش و ایالات متحده روز جمعه گذشته توافق نظامی ده ساله‌ای را به امضا رساندند که از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰، ادامه خواهد داشت. البته هدف از این توافق، توسعه همکاری‌های نظامی و امنیتی و ایجاد راهبرد ویژه‌ای برای مقابله با بحران‌های احتمالی و تهدیدهای تروریستی در مناطق بیابانی و سواحل دریا است که پیوسته باعث نگرانی مراکش می‌شود.

از آن‌جا که که از جزئیات این توافقنامه تا کنون اطلاعی در دست نیست، پرسش‌های بسیاری در مورد میزان اعتماد و وابستگی مراکش به سلاح‌های آمریکایی به هدف برتری نظامی در منطقه پرتنش شمال آفریقا، مطرح شده است. مارك اسپر، وزیر دفاع آمریكا، پس از امضای توافق نامه در رباط، پایتخت مراکش، گفت كه دو كشور در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری در تلاش برای مقابله با چالش‌های امنیتی، مبارزه با تروریسم و سایر تهدیدهای فرامرزی هستند که منطقه را دچار آشفتگی و بی‌ثباتی می‌کند. وی افزود: مراکش و ایالات متحده سعی دارند برای تأمین ثبات و امنیت و شکوفایی هرچه بیشتر دو کشور همکاری و هماهنگی‌های خود را گسترش دهند. همچنان، فرماندهی کل نیروهای مسلح مراکش با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که هدف از امضای توافقنامه اخیر، تحکیم اهداف مشترک امنیتی، به ویژه تقویت نیروهای مسلح مراکش و ارتقای میزان آمادگی نظامی ارتش در برابر تهدیدهای احتمالی است.

کارشناسان نظامی عقیده دارند که هدف از انعقاد توافق اخیر، تلاش برای حفظ منافع ایالات متحده و مراکش است. محمد بودن، کارشناس امور سیاسی در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: این توافقنامه تنها در زمینه همکاری‌های نظامی و امنیتی محدود نمی‌شود بلکه روابط استراتژیک دو کشور را در ابعاد مختلف گسترش خواهد داد، به ویژه این‌که هر دو جانب در صدد گسترش فعالیت‌های خود در قاره آفریقا هستند. افزون بر آن‌که مراکش به عنوان حلقه وصل کشورهای منطقه، نیازمند ثبات و امنیت پایدار است. شکی نیست که توافقنامه اخیر می‌تواند منجر به تقویت توانایی‌های نظامی مراکش شود.

در همین زمینه، خالد الشرقاوی السمونی، مدیر "مركز مطالعات سیاسی رباط"، اظهار داشت که مراکش سعی دارد به عنوان متحد استراتژیک و تاریخی آمریکا، میزان همکاری‌های نظامی میان دو کشور را گسترش دهد و زمینه سرمایه‌گذاری‌های مشترک را در بخش‌های صنایع دفاعی فراهم کند. وی افزود: مراکش می‌تواند در سایه این توافقنامه، فناوری‌های دفاعی را از واشنگتن به رباط منتقل کند و کشور را به صورت تدریجی در بخش‌های مختلف نظامی به مرحله خودبسندگی و خوکفایی برساند.

خالد الشرقاوی، اظهار داشت که مراکش می‌کوشد توانایی‌های خود را در حوزه صنعت نظامی افزایش دهد و با بهره‌برداری از این گزینه استراتژیک، ارتش خود را برای مقابله با چالش‌های امنیتی و تهدیدهای که امنیت و ثبات منطقه را با خطر روبه‌رو می‌کند، آماده سازد. به ویژه این‌که مراکش هر از چند گاهی از جانب الجزایر و جبهه پولیساریو در معرض آزار و تهدید قرار می‌گیرد، افزون بر آن‌که خطر تروریسم ممکن است کشور را از طریق مناطق ساحلی و از جنوب صحرا دچار تهدید و ناامنی کند.

محمد بودن تأکید کرد که مراکش منافع زیادی از توافق اخیر به دست خواهد آورد، این در حالی است که رباط در تلاش برای گام برداشتن به سمت بهبودی و دستیابی به موقعیت و جایگاه برتری در منطقه است که زمینه‌ای ایفای نقش بیشتری را در تحولات مختلف منطقه برای این کشور فراهم می‌کند. همچنین، مراکش پس از امضای این توافقنامه می‌تواند به عنوان تکیه‌گاه مهمی در زمینه پیگیری مسائل بزرگ منطقه به شمار آید.

خالد الشرقاوی با اشاره به توافقنامه اخیر، گفت: مراكش عملا به عنوان یك متحد استراتژیك ایالات متحده آمریكا محسوب می‌شود، به ویژه در زمینه نظامی. البته ماهیت همکاری میان دو جانب در اسلحه و تجهیزات نظامی ساخت آمریکا که نیروهای مسلح مراکش در دست دارند به درستی مشهود است.

 در پیوند با آنچه مراكش از اين توافق به دست خواهد آورد، الشرقاوی گفت كه مراكش از امتيازات متعددي بهره‌مند خواهد شد كه عمده‌ترین آنها، "انحصار" تداركات نظامی آمریکا به نيروهاي مسلح مراکش، از جمله جنگنده‌هاي F-16 ، هواپیماهای جت، تانك‌هاي "آبرامز"، هلیکوپترهای "آپاچي" و رادارهای پیشرفته برای محافظت از حریم هوایی مراکش است.

وی افزود: "در چارچوب این همکاری، افسران مراكشی آموزش‌های فشرده را در زمینه بهبود مهار‌ت‌ها و توسعه توانایی‌های رزمی خواهند دید و می‌توان گفت كه ایالات متحده، مراکش را برای مقابله با همه تهدیدهای تروریستی و ایرانی كه ممكن است از جنوب صحرای آفریقا و از طریق منطقه تندوف ناشی شود، به عنوان یك متحد استراتژیك می‌داند."

البته با توجه به افزایش تهدیدهای تروریستی در مناطق ساحلی و صحرای مراکش و پیامدهای احتمالی بحران لیبی، این توافقنامه از نظر امنیتی در شرایط کاملا حساسی منعقد می‌شود. محمد بنحمو، کارشناس امور سیاسی، زمان امضای این توافقنامه را مرتبط با بحرانی شدن اوضاع منطقه می‌داند، افزون بر این‌که ایالات متحده قصد دارد به حضور نظامی خود در قاره آفریقا پایان دهد، بنابر این، واشنگتن برای مقابله با تهدیدهای موجود نیاز به متحدانی مانند مراکش دارد. بنحمو افزود: با درنظرداشت گسترش تهدیدهای فرامنطقه‌ای، ضرورت به همکاری‌های نظامی و امنیتی نسبت به هر زمان دیگری افزایش یافته است. البته این توافقنامه از یک سو منجر به گسترش همکاری‌های مشترک شده و از سوی دیگر، زمینه تبادل اطلاعات و تجارب را برای توسعه توانایی‌های دفاعی دو جانب فراهم می‌سازد. تردیدی نیست که ایالات متحده به دنبال متحدان قابل اعتمادی است که به توانایی‌های آنها اطمینان داشته و امکان همکاری با آنها برای برقراری ثبات و امنیت در وضعیت آشفته کنونی وجود داشته باشد.