بر اساس یک پژوهش جدید، دمای آب‌های اقیانوس اطلس به گرم‌ترین میزان خود در ۲۹۰۰ سال گذشته رسیده است.

این تحقیق که در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم منتشر شد، نشان می‌دهد که گرم شدن اخیر اقیانوس اطلس در سه هزار سال گذشته «بی‌‌سابقه» بوده است.

تیمی از دانشمندان، از دانشگاه‌های ایالات متحده و کانادا، «نوسانات چندده‌ساله دمای سطح دریا» اقیانوس اطلس را مورد بررسی قرار داده‌‌‌اند. این متغیر عبارت است از نوسان‌های طولانی‌مدت و طبیعی در گرم و خنک شدن آب‌های سطح دریا که معمولاً دوره‌های ۴۰‌ساله دارد و می‌تواند در حدود یک درجه فارنهایت در نوسان باشد.

همان طور که در این گزارش نیز بدان اشاره شده است، نوسانات چند ده‌ساله دمای سطح دریا «به شدت بر روی آب و هوای نیم‌کره شمالی، از جمله قطب شمال تأثیر می‌گذارد.» از اواسط دهه نود، ما در یک دوره گرما قرار داشته‌ایم.

مشخص شده است که نوسانات چندده‌ساله دمای سطح دریا به لحاظ تاریخی همبستگی بالایی با خشکسالی‌ و شمار توفان‌های شدید دارد. یکی از شدیدترین خشکسالی‌های قرن بیستم موسوم به خشکسالی کاسه شن (داست‌بول) که در دهه ۱۹۳۰ در آمریکای شمالی رخ داد، همزمان بود با یک دوره گرما در نوسانات چندده‌ساله دمای سطح دریا.

مطالعه جدید که بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری‌شده از دماسنج‌ها و بررسی هسته‌های یخ و رسوبات حفرشده از ورقه‌های یخی و نیز از بستر دریا انجام شده است، به دانشمندان امکان می‌دهد از طریق لایه‌های میکربی و سرنخ‌های شیمیایی گذشته جوّی را بازسازی کنند.

این نمونه‌ها از دریاچه‌ای به عمق ۸۰ متر به نام ساوتوث جنوبی واقع در قطب شمال کانادا جمع‌آوری شده است که به عقیده دانشمندان با تغییرات دمای سطح اقیانوس اطلس همبستگی بالایی دارد.

این تیم برای بازسازی تصویر تغییرات دمای اقیانوس اطلس  در ۲۹۰۰ سال گذشته، میزان تیتانیوم موجود در هسته‌های رسوبات‌ را که دهه به دهه و قرن به قرن نوسان داشته است، بررسی کرده است. نمونه‌وار، نوسان میزان تیتانیوم خبر از گرما در فاصله زمانی ۱۰۰ سال قبل از میلاد تا ۴۲۰ سال بعد از میلاد می‌دهد که به «دوره گرم رومی» معروف است.

طولانی‌ترین و مداوم‌ترین افت دمای سطح دریا در «عصر یخبندان کوچک» بین سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۸۷۰ میلادی بوده است. در چند دهه اخیر، شرایط گرما در حال افزایش بوده است.

«درجه دما از حداقل قرن پانزدهم به این سو پیوسته افزایش یافته است. این افزایش در چند قرن اخیر رشد بی‌سابقه داشته است، چنان که ده‌سال گذشته گرم‌ترین زمان در ۲۹۰۰ سال گذشته بوده است.»

برای تایید این که یافته‌های دریاچه ساوتوث جنوبی با دمای سطح دریا آتلانتیک مرتبط است‌، دانشمندان شواهد دیگری را از گوشه‌ای دیگر از اقیانوس اطلس شمالی مقایسه کردند.

دانشمندان خاطرنشان می‌کنند كه هسته‌های دیگر رسوبی كه در سواحل جنوبی ایسلند جمع‌‌آوری شده‌اند، سرنخی از آنچه در مدت زمانی كوتاه‌تر، یعنی حدود دو قرن گذشته رخ می‌داد، به دست می‌دهند.

در این داده‌ها، میزان نوعی از مرجان‌های تک‌سلولی به نام توربوروتالیتا کویینکلوبا که آب‌های سرد را دوست دارد، اندازه می‌گیرد. در طول قرن گذشته شمار این مرجان‌های تک‌سلولی با سرعت شتابان کاهش یافته و در دهه گذشته به کم‌سابقه‌ترین میزان خود رسیده است.

در مجموع، این یافته‌ها حاکی از آن است که حداقل در طول ۲۹۰۰ سال گذشته «گرم شدن اخیر اقیانوس اطلس بی‌سابقه است.» اگرچه ذکر شده است که این گرم‌شدن اخیر می‌تواند معلول عوامل طبیعی باشد، اما تاثیری که بحران تغییرات زیست‌محیطی بر سلامت اقیانوس‌ها می‌گذارد، قابل چشم‌پوشی نیست.

هیأت بینا‌دولتی تغییرات اقلیمی (IPCC) در سال ۲۰۱۳ گزارشی را منتشر کرد که مطابق آن در ۵۰ سال گذشته بیش از ۹۳ درصد گرمای مازاد ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای، عمدتا از طریق مصرف سوخت‌های فسیلی، توسط آب‌های اقیانوس‌ها جذب شده است.

در سپتامبر گذشته، میزان سطوح یخی دریای قطب شمال از زمان شروع ثبت ماهواره آن، به دومین کمترین میزان خود کاهش یافت. مطابق پژوهشی که در اوایل سال جاری انجام شد، حتی اگر قرار باشد امروز کاهش چشم‌گیری در انتشار گازهای گلخانه‌ای رخ دهد، آب‌های عمق اقیانوس‌ها تا سال ۲۰۵۰ به سرعت در حال گرم شدن خواهد بود.