حدود ساعت ۱۴:۳۰ روز جمعه به وقت محلی در تهران، محسن فخری‌زاده مهابادی که «پدر برنامه هسته‌ای ایران» خوانده می‌شود، در اقدامی که برخی آن را به سرویس اطلاعاتی اسرائیل، موساد نسبت می‌دهند در بلوار مصطفی خمینی شهر آبسرد در منطقه دماوند، واقع در شرق تهران ترور شد. کشته شدن فخری‌زاده موجی از نگرانی میان سران جمهوری اسلامی ایجاد کرد. در صورتی که نقش اسرائیل در این عملیات به اثبات برسد، بار دیگر قدرت اطلاعاتی اسرائیل و نفوذ آن در بالاترین سطوح امنیتی و اطلاعاتی ایران را نشان می‌دهد. حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران تهدید کرد به زودی انتقام ترور فخری‌زاده را از اسرائیل خواهد گرفت. سرلشکر باقری، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح جمهوری اسلامی نیز در یک بیانیه اعلام کرد، انتقام سختی از قاتلان رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح خواهد گرفت.

ساعاتی پس از ترور فخری‌زاده، نیروی دریایی ایالات متحده، خبری مبنی بر بازگشت ناو هواپیمابر نیمیتز و کشتی‌های همراه آن به منطقه تحت نظارت ناوگان پنجم این نیرو داد و اعلام کرد این مسئله هیچ ربطی به ماجرای ترور نداشته و قبل از آن برنامه‌ریزی شده بود. اگرچه بنابر گفته سخنگوی ناوگان پنجم، تصمیم به بازگرداندن ناوگروه نیمیتز به منطقه خلیج‌ فارس پیش از این ترور صورت گرفته است، اما حضور این ناو در منطقه خاورمیانه نقش مهمی در جلوگیری از اقدامات  سپاه پاسداران در پاسخ به ترور محسن فخری‌زاده مهابادی ایفا خواهد کرد. در حال حاضر ماموریت اصلی این ناوگروه و جنگنده‌های اعزامی با آن، محافظت از آخرین نیروهای آمریکایی مستقر در عراق، در حال خروجشان از این کشور است. در این گزارش به بررسی این ناوگروه، جنگنده‌هایش و ماموریت‌هایشان می‌پردازیم.

جزئیات ماموریت شش ماهه ناو نیمیتز که به ۹ ماه افزایش می‌یابد

روز ۸ اردیبهشت ماه، ناو هواپیمابر ۴۸ ساله یواس‌اس نیمیتز با کد سی وی اِن-۶۸  (CVN-68) پایگاه دریایی بريميِرتون (Bremerton) در ایالت واشنگتن را ترک کرد تا جهت انجام یک ماموریت شش ماهه در غرب اقیانوس آرام و سپس دریای عرب شمالی و خلیج فارس، به مناطق تحت نظارت ناوگان هفتم و پنجم نیروی دریایی ایالات متحده، آماده شود. پیش از اعزام به مناطق عملیاتی، این ناو هواپیمابر و یگان‌های اعزامی نیروی دریایی آمریکا، با آن در یک رزمایش آموزشی در نزدیکی آب‌های کالیفرنیا جنوبی شرکت کرده است. پس از رزمایش، این ناو در بندر پایگاه هوایی نورث آیلند در تاریخ ۱۲ الی ۱۷ اردیبهشت لنگر انداخت.

ناو هواپیمابر نیمیتز و ناوهای محافظش، پس از ترک نورث آیلند، به گشت در منطقه اقیانوس آرام پرداخته است. سپس بار دیگر در تاریخ ۱۴ خرداد به این پایگاه دریایی بازگشت و پنج روز را در این بندر گذراندند. پس از ترک بندر، به سمت جزایر هاوایی و گوآم حرکت کردند و پس از چند روز به سمت دریای فیلیپین تغییر مسیر دادند. در روز ۳ تیر ماه به همراه ناو هواپیمابر تئودور روزولت و چندین ناوشکن و ناو جنگی در رزمایشی جهت قدرت نمایی به چین، در دریای فیلیپین شرکت کردند. ۲۰ روز در این منطقه حضور داشتند تا اینکه به سمت تنگه سنگاپور حرکت کردند. روز ۳۰ تیر ماه نیز در یک رزمایش با نیروی دریایی هند شرکت کردند و پس از چهار روز حرکت در آب‌های جنوب غرب هند، به سمت دریای عرب شمالی حرکت کرد.

این ناو از ۸ مرداد الی ۱۸ شهریور در آب‌های دریای عرب شمالی مستقر بود تا اینکه در ۱۹ شهریور، در بندر دقم در عمان توقف کرد. پس از چهار روز، این بندر را ترک کرد و سرانجام در تاریخ ۲۸ شهریور ماه از تنگه هرمز عبور کرد و وارد خلیج فارس شد. این نخستین بار پس از نه ماه بود که یک ناو هواپیمابر وارد خلیج فارس می‌شد. پیشتر ناوهای هواپیمابر، به‌خاطر خطر موشک‌های بالستیک ضد کشتی سپاه، از حضور در این منطقه خودداری کرده بود و فقط از منطقه دریای عرب شمالی، جنگنده‌هایشان را به پرواز درآورده و پس از طی مسافتی طولانی و با سوختگیری هوایی، آنها را بر روی عراق و سوریه می‌فرستادند.

چهار روز پس از ورود ناوگروه نیمیتز به خلیج فارس، جنگنده‌های اعزامی با آن، شروع به انجام گشت‌های رزمی مسلح بر فراز عراق و سوریه در جریان عملیات «عزم راسخ» (Inherent Resolve)  علیه داعش کردند. این ناو، در نهایت پس از فرا رسیدن پایان ماموریت شش ماهه خود و پس از دو ماه حضور در خلیج فارس، دوشنبه ۱۹ آبان ماه از تنگه هرمز عبور کرد و به سمت دریای عرب شمالی رفت. پس از چند روز، به مناطق تحت نظارت ناوگان هفتم نیروی دریایی ایالات متحده وارد شد و در تاریخ ۲۷ آبان ماه، در یک رزمایش مشترک با نیروی دریایی هند با نام «مالابار-۲۰۲۰» شرکت کرد. اما دیری نپایید که برگشت این ناو به پایگاه مادر خود، منتفی و ماموریت آن از روز گذشته تا دو ماه دیگر تمدید شد. متعاقبا این ناوگروه، به آب‌های تحت فرماندهی ناوگان پنجم بازگشت.

چگونگی محافظت از ناوگروه نیمیتز در برابر خطرات موشک‌های بالستیک و ضدکشتی 

علاوه بر مجهز بودن ناو هواپیمابر نیمیتز با سامانه‌های پدافند موشکی و تیربارهای ضد هوایی فالانکس، این ناو از سوی یک رزم ناو و دو ناوشکن نیروی دریایی آمریکا محافظت می‌شود که  از میان آنها رزم‌ناو موشک انداز پرینستون (USS Princeton) از نوع تیکاندِروگا، مجهز به سامانه رزمی آئِجیس (AEGIS) است. این سامانه با استفاده از موشک‌های پدافند هوایی آر آی اِم-۱۷۴ استاندارد ۲ و آر آی اِم-۱۶۱ استاندارد سه وظیفه دفاع از ناوگروه نیمیتز را در برابر خطرات ناشی از پهپادها، هواپیماهای جنگنده، هلیکوپترها، موشک‌های کروز، بمب‌های نقطه زد و موشک‌های بالستیک برعهده دارد. همچنین جهت محافظت از این رزم ناو دربرابر موشک‌های ضد کشتی و کروز، از تیربارهای فالانکس مستقر در عرشه آن و موشک‌های ضد هوایی آرآی‌اِم-۱۶۲ استفاده می‌شود.

دو ناوشکن نیروی دریایی آمریکا به نام‌های یواس‌اس‌ استِرِت (USS Sterett) و یواس‌اس رالف جانسون (USS Ralph Johnson) نیز به همراه ناو هواپیمابر نیمیتز، در این ماموریت حضور داشته و همچون رزم ناو پرینستون علاوه بر مجهز بودن به موشک‌های ضد هوایی، به موشک‌های ضد کشتی و ضد زیردریایی نیز مجهز هستند. اما برخلاف پرینستون، به قابلیت شناسایی مین‌های دریایی مجهز هستند و به همین دلیل درصورت مین‌ریزی در خلیج فارس از سوی نیروی دریایی سپاه، این دو ناوشکن قابلیت محافظت از رزم نام پرینستون و ناو نیمیتز در برابر مین‌ها را دارند. لازم به ذکر است همچون رزم ناو پرینستون، این دو ناوشکن به موشک‌های کروز تاماهاک مجهز هستند که می‌توانند اهداف واقع شده در خشکی را از فاصله ۱۷۰۰ کیلومتری مورد هدف قرار دهد.

جهت حفاظت از ناوگروه در برابر قایق‌های تندرو سپاه در صورت بروز درگیری، شش فروند هلیکوپتر اِم اِچ-۶۰آر (MH-60R) ضد زیردریایی اعزامی از اسکادران ۷۳ تهاجم دریایی هلیکوپتر که در ناو نیمیتز، رزم ناو پرینستون و دو ناوشکن همراه آنها مستقر هستند به موشک‌های هوا به سطح هلفایر مجهز شده و حین عبور ناوگروه از تنگه هرمز، به اسکورت آنها و پایش منطقه می‌پردازند. علاوه بر این شش فروند، این ناو گروه حدود ۶ الی ۸ فروند هلیکوپتر اِم اِچ-۶۰ اِس (MH-60S) متعلق به اسکادران ۶ رزم دریایی هلیکوپتر را به همراه دارد که برای جست‌وجو و نجات، حمل بار و نفرات و همچنین ماموریت‌های ضد سطحی استفاده می‌شوند.

زنبورهای سرخ نیمیتز، کابوس حشد‌الشعبی و سپاه قدس

در مجموع، ۴۳ فروند جنگنده چندمنظوره در سه مدل، به همراه سه اسکادران جنگنده از نیروی دریایی آمریکا و یک اسکادران از سپاه تفنگداران دریایی آمریکا، به همراه ناوگروه نیمیتز حضور دارند. از این تعداد ۲۱ فروند جنگنده‌های اف/اِی-۱۸اِف سوپر هورنت  (F/A-18F Super Hornet) دو کابینه بوده  که از ۱۲ فروند در خدمت اسکادران ۲۲ و ۹ فروند در اختیار اسکادران ۹۴ شکاری تهاجمی نیروی دریایی آمریکا مستقر در این ناو هواپیمابر هستند. از ماموریت‌های اصلی این جنگنده‌ها تهاجم هوایی است. همچنین قابلیت درگیری هوایی با شکاری‌های دشمن را جهت دفاع از خود دارند.

وظیفه دفاع هوایی و محافظت از جنگنده‌های مشغول به عملیات‌های هوا به سطح و همچنین دفاع از ناوگروه در برابر خطر هواپیماهای سرنشین‌دار، بر عهده نه فروند جنگنده چندمنظوره اِف/اِی-۱۸ئی سوپر هورنت (F/A-18E Super Hornet) جمعی اسکادران ۱۳۷ شکاری تهاجمی است. این جنگنده‌ها به علت تک کابینه بودن، سوخت بیشتری نسبت به نمونه اف یا دوکابینه حمل کرده و لذا به عنوان هواپیمای سوخترسان نیز استفاده می‌شوند. اما در زمان استقرار ناوگروه در منطقه خاورمیانه، به علت در دسترس بودن حدود ۳۰ فروند هواپیمای سوخت‌رسان کِی سی-۱۳۵آر و کِی سی-۱۰آ نیروی هوایی آمریکا، دیگر نیازی به استفاده از این جنگنده‌های تک‌کابین برای سوخت‌رسانی نبوده و تمرکز ماموریتشان، دفاع هوایی است.

علاوه بر این، ۳۲ فروند جنگنده سوپر هورنت تک و دوکابینه نیروی دریایی آمریکا، مستقر در ناو یواس‌اس نیمیتز تعداد ۱۲ فروند جنگنده اِف/اِی-۱۸سی "لِگاسی هورنت (F/A-18C Legacy Hornet) از اسکادران ۳۲۳ شکاری تهاجمی سپاه تفنگداران دریایی آمریکا از تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۹ به همراه این ناو به سر می‌برند و این آخرین‌بار در تاریخ نیروی دریایی و سپاه تفنگداران دریایی آمریکا است که این جنگنده‌های قدیمی که در حال از رده خارج شدن هستند به همراه یک ناو هواپیمابر به ماموریت اعزام می‌شوند. این جنگنده‌ها در حال جایگزین شدن با اف-۳۵بی، در خدمت سپاه تفنگداران دریایی هستند.

لازم به ذکر است، علاوه بر ۴۴ فروند جنگنده فوق الذکر، هفت فروند هواپیمای جنگ الکترونیک ئی اِی-۱۸جی گراولر (EA-18G Growler) مختص سرکوب پدافند هوایی دشمن، تعداد  پنج فروند هواپیمای هشدار زودهنگام هوابرد ئی-۲سی=۲۰۰۰ و دو فروند هواپیمای ترابری سی-۲آ نیروی هوایی ایالات متحده نیز در این ناو هواپیمابر، جهت پشتیبانی از ماموریت جنگنده‌های آن اعزام شده‌اند.

نقش جنگنده‌های ناوگروه نیمیتز، در صورت درگیری با سپاه قدس و حشد‌الشعبی

ماموریت اصلی جنگنده‌های اِف/اِی-۱۸سی "لِگاسی هورنِت" سپاه تفنگداران دریایی، تامین پشتیبانی نزدیک هوایی از نیروهای زمینی و به‌خصوص تفنگداران دریایی آمریکا در صورت درگیری با شبه‌نظامیان حشد الشعبی و سپاه قدس است، درحالی‌که ماموریت اف/اِی-۱۸اِف‌های نیروی دریایی، در صورت بروز هرگونه درگیری نظامی با نیروهای نیابتی سپاه قدس در عراق، بمباران پایگاه‌ها، تجهیزات و تسلیحات آنها در عقبه میدان نبرد است. سوپر هورنت‌های تک‌کابین، یعنی اِف/اِی-۱۸ئی‌ها نیز در ارتفاع بالاتر، به گشت هوایی و محافظت از نیروهای پیاده و جنگنده‌های اف/اِی-۱۸سی و اف در برابر خطر پهپادهای رزمی و انتحاری سپاه در صورت هرگونه درگیری نظامی خواهد بود.

در حال حاضر علاوه بر جنگنده‌های اعزامی، به همراه ناو هواپیمابر نیمیتز، نیروی هوایی ایالات متحده نیز ۵۴ فروند هواپیمای جنگنده شامل ۱۸ فروند جنگنده بمب‌افکن ضربتی اف-۱۵ئی و ۳۶ فروند جنگنده چندمنظوره اف-۱۶سی جِی، با قابلیت سرکوب پدافند هوایی دشمن  دارد تا در صورت بروز درگیری نظامی با سپاه قدس و نیروهای نیابتی‌اش در عراق، به منظور حفظ جان سربازان در حال خروج آمریکایی استفاده شوند. علاه بر این جنگنده‌ها، دو فروند بمب‌افکن سنگین بی-۵۲اِچ نیروی هوایی آمریکا نیز به منطقه اعزام شده‌اند.

بر اساس فرمان دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی ایالات متحده، آخرین نیروهای باقیمانده آمریکایی در عراق، تا پایان دوره ریاست جمهوری وی، خاک این کشور را ترک خواهند کرد. بزرگ‌ترین نگرانی دولت وی و مقامات نظامی و امنیتی این کشور، حفاظت از جان این نیروها و جلوگیری از بروز درگیری نظامی گسترده با ایران است. لذا به دنبال افزایش تنش‌ها با ایران و نزدیک شدن به موعد نهایی خروج نیروها، نیروی دریایی آمریکا و سپاه تفنگداران دریایی، با استفاده از جنگنده‌های اعزامی با ناو هواپیمابر نیمیتز، از این نیروها در برابر هرگونه حملات احتمالی سپاه قدس حفاظت خواهند کرد.