ترکیه درحالی با همکاری روسیه کلنگ ساخت سومین واحد نیروگاه هسته‌ای خود را بر زمین زد که عواملی ازجمله قراردادهای نظامی آن کشور با پاکستان هسته‌ای و قزاقستان صادرکننده اورانیوم، موجب نگرانی‌هایی درمورد ماهیت برنامه هسته‌ای ترکیه شده است.
ولادیمیر پوتین و رجب‌طیب اردوغان، رؤسای جمهوری روسیه و ترکیه، عصر چهارشنبه، ۲۰ اسفندماه، ازطریق ویدئوکنفرانس در مراسم آغاز احداث واحد سوم نیروگاه هسته‌ای آک‌کویو شرکت کردند. این نیزوگاه برق هسته‌ای در نزدیکی شهر ساحلی مرسین در جنوب ترکیه در دست ساخت است.
قرار است بهره‌برداری از نخستین واحد راکتور این نیروگاه در سال ۲۰۲۳، هم‌زمان با یک‌صدمین سالگرد برپایی «جمهوری ترکیه»، آغاز شود. پیش‌بینی شده است که واحدهای دیگر آن نیز در سال ۲۰۲۶ به بهره‌برداری برسند.
ساخت نیروگاه هسته‌ای آک‌کویو در آوریل سال ۲۰۰۸ و هشت سال پس از امضای توافق‌نامه میان دولت‌های نرکیه و روسیه برای این پروژه مشترک آغاز شد. اجرای این پروژه برعهده شرکت دولتی روس‌اتم روسیه است و شرکت ترکیه‌ای آک‌کویو دارنده مجوز ساخت نیروگاه و اپراتور محلی آن محسوب می‌شود.
پس از تکمیل و بهره‌برداری کامل، نیروگاه آک‌کویو که عمر مفیدش ۵۰ سال ارزیابی شده، قرار است سالانه ۳۵میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کند، یعنی چیزی درحدود ۱۰درصد کل برق کشور ترکیه.
اردوغان در مراسم روز چهارشنبه از این نیروگاه به‌عنوان «نماد همکاری ترکیه و روسیه» یاد کرد و گفت که با بهره‌برداری از آن، ترکیه در «لیگ کشورهای دارای انرژی هسته‌ای» قرار می‌گیرد. پوتین نیز به این همکاری به‌عنوان یک «پروژه واقعا مهم» اشاره کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
آک‌کویو در حال حاضر تنها تأسیسات هسته‌ای در حال احداث در ترکیه است؛ اما بنابر گزارش‌ها، قرار است در سال جاری، پروژه دومی هم در سینوپ ترکیه، استان شمالی مجاور دریای سیاه، آغاز شود؛ البته درصورتی‌که آنکارا پس از خروج میتسوبیشی ژاپن از پروژه در سال گذشته، حالا بتواند شریکی جدید برای انجام آن پیدا کند.
یک مقام ارشد حوزه انرژی در ترکیه، با شرط فاش نشدن نامش، به شبکه خبری الجزیره گفته است که دولت آن کشور ساخت نیروگاه هسته‌ای سومی را نیز با چهار راکتور در شمال غربی کشور در نظر دارد.
نگرانی‌های امنیتی و زیست‌محیطی از ساخت نیروگاه آک‌کویو
احداث نیروگاه هسته‌ای آک‌کویو که برآورد هزینه ساخت آن ۲۰میلیارد دلار اعلام شده نگرانی‌هایی را نیز به همراه داشته است؛ بخشی از این نگرانی‌ها به زلزله‌خیز بودن منطقه مرسین اشاره دارد و برخی منتقدان نیز نگرانی‌های زیست‌محیطی از این پروژه را برجسته می‌کنند.
بعضی کارشناسان نیز با توجه به وجود دائمی درگیری‌ها و تحرکات نظامی پراکنده در اطراف ترکیه درطول سال‌های گذشته و همچنین درگیری‌های دولت آن کشور با گروه‌های کرد، ساخت نیروگاه هسته‌ای در ترکیه را همراه با مخاطراتی می‌دانند که در صدر آنها می‌توان به ایجاد حس نگرانی در جامعه از احتمال حمله به نیروگاه هسته‌ای و انتشار مواد مرگبار رادیواکتیو اشاره کرد.
نگرانی‌ها درمورد ماهیت برنامه هسته‌ای ترکیه
ترکیه تنها کشوری نیست که خاورمیانه به‌دنبال انرژی هسته‌ای است. عربستان سعودی و اردن نیز در فکر ساخت نیروگاه هسته‌ای‌اند و در مصر و امارات متحده عربی نیرو‌گاه‌های هسته‌ای در درست احداث و نزدیک به بهره‌برداری‌اند. این درحالی است که گفته می‌شود اسرائیل یک زرادخانه سلاح‌های هسته‌ای دارد و ایران هم در ماه‌های اخیر با افزایش میزان غنی‌سازی اورانیوم، به بمب هسته‌ای نزدیک شده است.
ترکیه به تمامی ابزارهای بین‌المللی منع گسترش سلاح و قوانین کنترل صادرات اسلحه پایبند است و پیمان‌های مرتبط با آنها را امضا کرده است، مانند پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و مرام‌نامه بین‌المللی علیه گسترش موشک‌های بالیستیک. با این وجود، هرچند ترکیه مدعی است که احداث نیروگاه هسته‌ای تنها برای تنوع بخشیدن به منابع انرژی مورد استفاده این کشور است، برخی کارشناسان می‌گویند ممکن است آنکارا برنامه‌هایی هم برای غنی‌سازی اورانیوم داشته باشد.
رجب‌طیب اردوغان، شهریورماه سال ۹۸ در یک سخنرانی به‌طور تلویحی تمایل خود را برای دستیابی به سلاح هسته‌ای ابراز کرده و گفته بود: «برخی کشورها دارای موشک‌های مجهز به کلاهک هسته‌ای هستند، آن هم نه یکی یا دو تا، اما من نمی‌توانم آنها را داشته باشم. نمی‌توانم این وضعیت را بپذیرم. تقریبا هیچ کشور توسعه‌‌یافته‌ای در جهان نیست که سلاح هسته‌ای نداشته باشد».
ترکیه مدت‌هاست که با پاکستان مسلح به بمب هسته‌ای توافق همکاری نظامی دارد و این همکاری‌ها به‌تازگی تشدید هم شده است. برخی گزارش‌ها از پشتیبانی مخفیانه اسلام‌آباد از برنامه سلاح هسته‌ای ترکیه حکایت دارد.
ازسوی دیگر، ترکیه اوایل سال جاری، قراردادهایی برای همکاری نظامی با قزاقستان امضا کرده است، کشوری که تأمین‌کننده دست‌کم ۳۵ درصد اورانیوم جهان است.
البته مقام ارشد حوزه انرژی ترکیه که با الجزیره صحبت کرده، درمورد همکاری احتمالی با پاکستان در حوزه هسته‌ای، گفته است که دو کشور در نشست‌هایی در وین، درباره همکاری احتمالی در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، زیر نظر آژانس بین‌المللی اتمی به‌ویژه در زمینه فناوری‌های پرتوی و درمان سرطان گفت‌وگوهایی انجام شده است.
