دکتر احمد ناصر سرمست، رئیس و بنیان‌گذار انستیتوی ملی موسیقی افغانستان، در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی می‌گوید که قرار است انستیتوی ملی موسیقی افغانستان مرکزی را در کشور پرتغال افتتاح کند و از این طریق به کار خود در عرصه آموزش و تولید موسیقی ادامه دهد. آقای سرمست که از شهر دوحه، پایتخت قطر، صحبت میکند، می‌گوید که به تازگی، صدها تن از دانش‌آموزان، آموزگاران و دست‌اندرکاران انستیتوی ملی موسیقی افغانستان به قطر رسیده‌اند و افراد باقیمانده نیز قرار است در روزهای آینده از افغانستان خارج شوند.
دولت پرتغال تعهد کرده است که برای ۲۸۹ تن از دانش‌آموزان، آموزگاران و دست‌اندرکاران انستیتوی ملی موسیقی افغانستان ویزای اقامت صادر و مرکزی را برای ادامه فعالیت‌های این مرکز موسیقی در آن کشور فراهم کند. دکتر احمد ناصر سرمست انستیتوی ملی موسیقی افغانستان را در سال ۲۰۰۸ بنیان گذاشت و ارکستر زهره از مشهورترین گروه‌های این مرکز موسیقی است.
این مرکز آموزش موسیقی کار خود را با هدف تغییر زندگی انسان‌ها از طریق موسیقی، ترویج تنوع موسیقی و حفظ میراث فرهنگی از جمله هنر موسیقی در جامعه افغانستان، آغاز کرد و تاکنون از میان دانش‌آموزان آن، ۱۱ گروه موسیقی شکل گرفته است. ارکستر زهره که از ۳۰ دختر دانش‌آموز این مرکز تشکیل شده است، در سال ۲۰۱۵ ایجاد شد. این ارکستر تاکنون در کشورهای غربی و آسیایی از جمله خانه اپرای شهر سیدنی استرالیا، موزه ملی لندن، مجمع اقتصادی جهان در سوییس و بسیاری از شهرهای دیگر اروپایی روی صحنه رفته و تلفیقی از موسیقی شرقی و غربی را نواخته که با استقبال گسترده‌ای هم مواجه شده است.
انستیتوی ملی موسیقی افغانستان ۳۰۰ دانش‌آموز دارد که ۳۵ درصد آن را دختران تشکیل می‌دهند. ۶۰ درصد دانش‌آموزان این مرکز هم دختران و پسرانی‌اند که در پرورشگاه‌های کابل و در شرایط دشوار زندگی می‌کردند. شماری از آنان در خیابان‌های کابل جزو کودکان کار بودند و قبل از اینکه به انستیتوی ملی موسیقی افغانستان جذب شوند، با عایدی اندک روزانه از طریق فروش سبزیجات، میوه یا پلاستیک از خانواده‌هایشان حمایت می‌کردند.
انستیتوی ملی موسیقی افغانستان تاکنون جوایز متعددی به دست آورده است که مهم‌ترین آن جایزه «پولار» است که به نوبل موسیقی شهرت دارد. این جایزه را پادشاه سوئد در سال ۲۰۱۸، به دکتر احمد ناصر سرمست، رئیس و بنیان‌گذار انستیتوی ملی موسیقی افغانستان اهدا کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
طالبان در دولت نخست خود از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، نه تنها به مراکز آموزشی اجازه ندادند در عرصه هنر و موسیقی فعالیت کنند، بلکه شنیدن و تماشای موسیقی و فیلم در خانه‌ها نیز ممنوع بود. تاسیس انستیتوی ملی موسیقی افغانستان در سال ۲۰۰۸ و شکل‌گیری ۱۱ گروه موسیقی از جمله ارکستر زهره از دل این نهاد، این امیدواری را ایجاد کرد که جامعه جدید و نسل نو افغانستان می‌توانند بر چالش‌ها و موانعی که جنگ و تبعیض بر سر راه آن‌ها نهاده است، غالب شوند اما در اوج به ثمر نشستن تلاش‌ها برای تقویت هنر موسیقی در جامعه افغانستان، طالبان بار دیگر بر این کشور مسلط شدند و جنگجویان این گروه، در نخستین ساعات ورود به کابل، ساختمان و دفاتر انستیتوی ملی موسیقی افغانستان را تصرف کردند و دکتر سرمست می‌گوید که افراد طالبان اینک در همه دفاتر این مرکز آموزشی حضور دارند.
او روز شنبه، ۱۶ اکتبر، پس از سه ماه توانست با دانش‌آموزان و همکاران خود در قطر دیدار کند. دکتر سرمست در ماه ژوییه برای گذراندن تعطیلات، کابل را ترک کرد و نزد خانواده‌اش به استرالیا رفت. خبر فروپاشی دولت پیشین افغانستان و حضور طالبان در دفاتر انستیتوی ملی موسیقی افغانستان برای او تکان‌دهنده بود، اما نگرانی از سرنوشت دانش‌آموزان و کارکنان این مرکز او را بیشتر از همه نگران کرده بود.
در سال‌های اخیر و پس از درخشش ارکستر زهره در کشورهای مختلف جهان، طالبان بارها دکتر سرمست و دست‌اندرکاران انستیتوی ملی موسیقی افغانستان را تهدید کرده بودند و اکنون که طالبان همه فعالیت‌های مربوط به هنر و موسیقی را ممنوع کرده‌اند، سرنوشت هزاران تن که در این عرصه کار می‌کردند، مبهم مانده است. اینک حمایت دولت پرتغال از انستیوی ملی موسیقی افغانستان افقی تازه برای ادامه فعالیت‌های این مرکز به شمار می‌رود.
آقای سرمست در مورد اینکه پرتغال چطور پذیرفته است که مسوولیت انتقال ۲۸۹ تن از دانش‌آموزان و همکاران انستیتوی ملی موسیقی افغانستان را به عهده بگیرد و تعهد کند که مرکزی برای ادامه کار این نهاد ایجاد کند، می‌گوید: «ارکستر زهره در سال ۲۰۱۸، یک اجرای هنری فوق‌العاده در پرتغال داشت که همین باعث شد تا نام ارکستر زهره و انستیتوی ملی موسیقی افغانستان در جامعه پرتغال به صورت گسترده مطرح شود. در واقع اجرای هنری ارکستر زهره باعث شد تا میان انستیتوی ملی موسیقی افغانستان و نهادهای حامی هنر و موسیقی در پرتغال آشنایی عمیقی ایجاد شود و این آشنایی زمینه را فراهم کرد تا دولت پرتغال در این مرحله از ما حمایت کند.»
طالبان تاکنون به صورت مشخص در مورد انستیتوی ملی موسیقی افغانستان چیزی نگفته‌اند اما پس از مسلط شدن این گروه بر افغانستان، رسانه‌های تصویری و شنیداری افغانستان پخش هرنوع موسیقی را متوقف کرده‌اند. براساس دستور طالبان، در برخی از شهرها، مردم باید در مراسم‌های عروسی به جای دعوت از دسته‌های موسیقی، از مبلغان طالبان برای سخنرانی دعوت کنند.
در چنین وضعیتی، دکتر سرمست می‌گوید که او و همکارانش با حمایت دولت پرتغال درتلاش‌اند پس از خروج همه دانش‌آموزان و آموزگاران انستیتوی ملی موسیقی افغانستان، مرکز فعالیت این نهاد را ایجاد کنند و بهتر از گذشته و در فضایی بدون ترس و وحشت به کار خود ادامه دهند. دکتر سرمست گفت: «انستیتوی ملی موسیقی افغانستان به‌زودی به یکی از مراکز مهم برای گفت‌وگوی فرهنگی میان جوامع مختلف جهان تبدیل خواهد شد و دسته‌های هنری این مرکز بهتر از گذشته به نمایندگی از فرهنگ و هنر افغانستان، در صحنه‌های جهانی خواهند درخشید.»
بنیان‌گذار انستیتوی ملی موسیقی افغانستان در مورد اینکه قبل از تسلط طالبان بر افغانستان گفته می‌شد که این گروه تغییر کرده و ممکن است با جامعه جدید افغانستان کنار بیاید، گفت: «قبلا شنیده بودیم که طالبان تغییر کرده‌اند اما در این سه ماه که از سلطه این گروه بر افغانستان می‌گذرد، واضح شد که آنان با موسیقی و هنر شبیه دولت نخستشان برخورد می‌کنند.» سرمست می‌افزاید که موسیقی و هنر بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی هر انسان است و طالبان نباید انسان‌ها را از اساسی‌ترین حقوقشان محروم کنند.
آقای سرمست علاوه بر اینکه برای هنرمندان، آوازخوان‌ها و فعالان هنری افغانستان نگران است، از احتمال تخریب آرشیو موسیقی افغانستان نیز اظهار نگرانی میکند. طالبان در نخستین روز ورود به کابل، مرکز تولید موسیقی تلویزیون ملی افغانستان را ویران کردند و اکنون برنامه‌های این رسانه تحت نظارت طالبان ادامه دارد.
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی دولت طالبان و معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ در دولت این گروه، قبلا گفته بود که بهتر است هنرمندان و آوازخوان‌ها برای ادامه زندگی در افغانستان شغل دیگری را انتخاب کنند.
(عکس‌ها از سایت انستیتوی ملی موسیقی افغانستان)
