شیخ محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی، روز چهارشنبه در تماسی تلفنی با بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، گفت‌وگو کرد. به گزارش «عرب نیوز»، اسد و شیخ محمد درباره روابط دو کشور و «راه‌های بهبود همکاری در زمینه‌های گوناگون» صحبت کردند.

این گفت‌وگوی تلفنی در ادامه روند عادی‌سازی روابط بین حکومت بشار اسد و کشورهای عرب منطقه بوده است. وزیران امور خارجه سوریه و مصر نیز اخیرا برای اولین بار پس از ده سال در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد دیدار کردند. پادشاهی اردن، همسایه جنوبی سوریه، که از نخستین حامیان اپوزیسیون سوریه بود و در تسلیح و تامین مالی بخش‌هایی از آن نقش داشت نیز اخیرا قدم‌هایی در راه عادی‌سازی روابط خود با دمشق برداشته است. ملک عبدالله، پادشاه اردن، اخیرا برای اولین بار طی ده سال گذشته با اسد تلفنی صحبت کرد. انتظار می‌رود که در نهایت سوریه به عضویت اتحادیه عرب که از آن تعلیق شده است بازگردد. روسیه بارها این خواست را مطرح کرده است، و اکنون قاهره و ابوظبی نیز از آن پشتیبانی می‌کنند.

وزیر اقتصاد امارات نیز هفته گذشته گفت که ابوظبی و دمشق بر سر برنامه‌های آینده برای همکاری اقتصادی و احتمال گسترش روابط در بخش‌های جدید توافق کرده‌اند. این وزیر امارات در حاشیه نمایشگاه دوبی ۲۰۲۰ با همتای سوری خود دیدار کرده بود.

این در حالی است که امارات نیز در سال‌های اول جنگ داخلی سوریه جزو حامیان اپوزیسیون آن کشور بود.

حکومت اسد بعد از کشتار صدها هزار نفر از شهروندان خود به کمک روسیه، جمهوری اسلامی ایران، حزب‌الله لبنان، و سایر نیروهای متحد، حالا بخش اعظم خاک سوریه را در اختیار دارد، و از همین رو، کشورهای گوناگون شروع به عادی‌سازی روابط با آن کرده‌اند. البته بخش‌هایی از خاک سوریه هنوز در اختیار نیروهای اپوزیسیون اسلام‌گرا،‌ نیروهای مورد حمایت ترکیه، و نیروهای چپ‌گرای کرد مورد حمایت نظامی آمریکاست.

وزارت اقتصاد امارات در تویيتر نوشت که بازرگانی غیرنفتی بین آن کشور و سوریه در نیمه اول سال ۲۰۲۱ در حدود یک میلیارد درهم (برابر با بیش از ۲۷۰ میلیون دلار) بوده است.

امارات، که همراه با کشورهای عربی، در سال ۲۰۱۱ سوریه را تحریم سیاسی کرده بود، در سال ۲۰۱۸ سفارت خود را در دمشق بازگشایی کرد. برخی کشورهای عربی همچون عمان و عراق هرگز روابط خود را با سوریه اسد قطع نکردند.

چند ماه پیش، ابوظبی اشاره کرده بود که تحریم‌های وسیع آمریکا باعث شده است که بازگشت سوریه به اتحادیه عرب دشوار شود، و به‌نظر می‌آید که از این تحریم‌ها انتقاد کرده بود. آمریکا سال گذشته «قانون سزار» را تصویب کرد که به موجب آن هرگونه رابطه تجاری با سوریه باید منوط به اصلاحاتی در زمینه حقوق بشر باشد.

مردم سوریه پس از سال‌ها جنگ در وضعیتی خطیر به سر می‌برند. بیش از ۸۰درصد آن‌ها زیر خط فقر زندگی می‌کنند و میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند، که بزرگ‌ترین جمعیت پناه‌جویان جهان را تشکیل می‌دهند.

روند عادی‌سازی روابط برخی کشورها با سوریه باعث انتقاد قانون‌گذاران آمریکایی نیز شده است. وینسنته گونزالز، نماینده دموکرات کنگره از ایالت تگزاس، اخیرا گفت که به رسمیت شناختن اسد «مشروعیت بخشیدن به خباثت» است. او همراه با گروهی از قانونگذاران از هر دو حزب اصلی آمریکا، از روند عادی‌سازی دمشق با جهان عرب انتقاد کرد.

سناتور جیم ریش از ایالت آیداهو و مایکل‌ مک‌کال، نماینده کنگره آمریکا از ایالت تگزاس، که هر دو جمهوری‌خواه هستند، نیز در این مورد به آقای گونزالز پیوستند و مواضعی مشابه گرفتند. ریش و مک‌کال به ترتیب اعضای ارشد کمیته‌های روابط خارجی مجلس سنا و نمایندگان کنگره هستند.

البته گونزالز، ریش، و مک‌کال در صحبت‌های خود به امارات، مصر، یا اردن (که هر سه از متحدان نزدیک آمریکا هستند) یا کشوری دیگر اشاره مشخصی نکردند.

از موارد مشخص همکاری کشورهای عربی با رژیم دمشق طرحی است که مصر و اردن مشغول اجرای آن هستند و از حمایت آمریکا نیز برخوردار است. به موجب این طرح، دمشق و قاهره و امان کمک می‌کنند که گاز طبیعی از مصر به لبنان رسانده شود تا مشکلات سوخت لبنان برطرف شود. انجام این طرح بدون حمایت دولت اسد ممکن نیست.

طبق برخی گزارش‌ها، عربستان سعودی نیز به فکر برقراری مجدد روابط دیپلماتیک با سوریه است.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، اخیرا در نشستی خبری با حضور همتایان اسرائیلی و اماراتی خود، یائیر لاپید و شیخ عبدالله بن‌زاید، گفت که آمریکا «تا پیش از این که پیشرفت‌هایی بی‌بازگشت به سمت راه‌حل سیاسی صورت بگیرد» از روند عادی‌سازی با دمشق حمایت نمی‌کند.