مساحت جنگلهای ایران روزبهروز کاهش مییابد و سازمانهای مسئول در حوزه محیطزیست و منابع طبیعی با انداختن توپ در زمین یکدیگر، از پذیرش مسئولیت نابودی جنگلها شانه خالی میکنند.
بهمن ایزدی، بومشناس و کنشگر محیط زیست، گفت: «مساحت جنگلهای ایران از ۱۸ میلیون هکتار در دهه ۴۰ به حدود ۱۱ میلیون هکتار در دهه ۷۰ رسیده است. بهعبارت دیگر، هفت میلیون هکتار از جنگلهای ایران در طول سه دهه نابود شدهاند.»
او با استناد به این آمار در باره وضعیت جنگلهای ایران بهخصوص جنگلهای هیرکانی ابراز نگرانی کرد و افزود: «وسعت جنگلهای هیرکانی حدود ۵۵ هزار کیلومترمربع، یعنی نزدیک به ۴ درصد مساحت ایران بود، اما در فاصله سالهای ۱۳۳۴ تا ۱۳۷۹ نصف شد.»
او پاکتراشی جنگلها برای توسعه شهرها، افزایش جمعیت، تاسیس کارخانهها و صنایع نفت و پتروشیمی را مهمترین عامل نابودی جنگلهای هیرکانی در چهار دهه گذشته خواند.
بهمن ایزدی در ادامه به قدمت باستانی جنگلهای هیرکانی اشاره کرد و با انتقاد از فعالیت بدون نظارت دو کارخانه چوب در این منطقه، گفت: «حدود ۳۵۰ هزار هکتار از عرصه جنگلهای هیرکانی در اختیار این دو کارخانه است.»
به گفته او، این دو کارخانه سالانه حدود ۴۰۰ هزار مترمکعب از جنگلهای پرتراکم هیرکانی در استانهای گیلان و مازندران برداشت میکنند و در فاصله سالهای ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۵، سالانه بیش از ۲۰۰ هزار اصله درخت را در این مناطق قطع کردند.
این کنشگر محیط زیست در ادامه افزود که آمارهای مربوط به نابودی جنگلها و قطع درختان هرگز منتشر نمیشوند. او به معضل قطع غیرقانونی و قاچاق چوب هم اشاره کرد و گفت: «باندهای قاچاق چوب، شبانه درختان علامتگذاریشده را قطع و تکهتکه میکنند و از مسیرهای دور از دسترس به خارج از کشور میفرستند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بر اساس آمار موجود، سالانه بیش از دو میلیون مترمکعب چوب بهصورت قاچاق و غیرقانونی از جنگلهای ایران برداشت میشود. تخریب جنگلها به قول بهمن ایزدی، به هم خوردن اکولوژی محیطزیست را به همراه دارد و یکی از پیامدهای آن سیلهای ویرانگری است که در این مناطق رخ میدهد.
بهمن ایزدی، با انتقاد از پاکتراشی بخشی از جنگل هیرکانی و ایجاد ۶۰ سایت دفع زباله در آن، گفت: «این ۴۰۰ هکتاری که الان تبدیل به سایت دفع زباله شده، قبلا جنگل بوده است.» به گفته او، شیرابههای این سایتهای دفع زباله از بالادست وارد مجراهای مناطق آبخیز میشوند و رودخانهها و چشمهها را آلوده میکنند، این آلودگیها به سمت شهرهایی میروند که در دشتهای شمالی منطقه هیرکانی واقع شدهاند.
این بومشناس به آفت و بیماری چندین ساله درختچههای شمشاد جنگلهای هیرکانی نیز اشاره کرد و گفت: «اقدامی برای درمان آنها انجام نمیشود، وقتی تمام این موارد را کنار هم بگذارید، متوجه میشوید که با فاجعهای عظیم در ناحیه هیرکانی مواجه شدهایم که روند کاهشی میزان مساحت جنگلهای هیرکانی را رقم زدهاند.»
جنگلهای هیرکانی در حاشیه جنوبی دریای خزر و دامنههای شمالی رشتهکوههای البرز واقع شدهاند و قدمتی حدود ۵۰ میلیون سال دارند. به همین دلیل، یکی از ارزشمندترین جنگلهای جهان به شمار میروند، تا جایی که کنشگران محیط زیست آن را «موزه طبیعی» نامیدهاند. این منطقه وسیع، زیستگاه گونههای جانوری متنوع است و به قول بهمن ایزدی، تخریب آن تعادل زیستگاه طبیعی جانوران را نیز برهم میزند.
این کنشگر محیط زیست ضمن انتقاد از عملکرد مسئولان و دستگاههای اجرایی، در گفتوگو با پایگاه خبری رویداد ۲۴ تاکید کرد: «تا زمانی که سازمانهای منابع طبیعی و محیط زیست در کنار یکدیگر زیرمجموعه یک وزارتخانه قرار نگیرند که نگاه آن مدیریت حفاظت از منابع حیاتی کشور باشد، باز هم معضلات ادامه خواهد داشت.»
وضعیت جنگلها در دیگر نقاط ایران نیز بهتر از جنگلهای هیرکانی نیست، جنگلهای غرب ایران در رشتهکوههای زاگرس نیز با خطر نابودی مواجهاند. برداشت غیرمجاز چوب، آتشسوزیهای پیدرپی، توسعه کارخانهها و صنایع و میل به توسعه شهرها از جمله عوامل دخیل در نابودی جنگلها است. پیشتر، سازمان خواربار و کشاورزی جهانی (فائو) اعلام کرده بود که ایران یکی از ۷۰ کشور در حال توسعه است که پوشش جنگلی اندک آن با سرعت بیشتری نسبت به دیگر نقاط دنیا در حال نابودی است.