در طول زندگی همواره با رایحه‌های مختلفی، از رایحه چمن کوتاه‌شده گرفته تا بوی بدن عزیزان خود، در ارتباطیم. ما نه‌تنها با بوهای مختلف احاطه شد‌ه‌ایم، بلکه خود نیز بوهایی تولید می‌کنیم. بوی بدن هر یک از ما آنقدر متمایز است که می‌تواند شخصیت ما را هویدا کند.

به گزارش کانورسیشن، بوی بدن ما از عوامل مختلفی، از جمله ژنتیک، تاثیر می‌گیرد. محققان بر این باورند که گروه خاصی از ژن‌ها - مجموعه سازگاری بافتی اصلی - نقش زیادی در تولید بو دارد.

 این ژن‌ها در واکنش ایمنی بدن نقش دارند و با رمزگذاری تولید پروتئین‌ها و مواد شیمیایی خاص، بر بوی بدن تاثیر می‌گذارند.

اما بوی بدن تا قبل از تولید، تثبیت نمی‌شود. همچنانکه که عرق، چربی و سایر ترشحات به سطح پوست می‌رسند، میکروب‌ها این ترکیبات را می‌شکنند و تغییر می‌دهند و سپس به بو‌هایی می‌افزایند که رایحه بدن افراد را می‌سازند.

این ترکیب بو، از سطح بدن جدا می‌شود و بر محیط‌های اطراف می‌نشیند، و می‌توان از آن برای ردیابی، یافتن یا شناسایی فردی خاص، و نیز تمایز بین افراد سالم و ناسالم استفاده کرد.

این بوها به تحقیقات پزشکی قانونی هم کمک شایانی می‌کنند.

علم رایحه بدن

هنگامی که نزدیک شخصی قرار می‌گیرید، ‌می‌توانید بدون لمس او، گرمای بدنش را حس کنید. حتی شاید بوی بدنشان را هم بدون نزدیک شدن به آن‌ها حس کنید.

گرمای طبیعی بدن انسان باعث می‌شود تا در اطراف او و فضای دورتر از او، اختلاف‌دما ایجاد شود، چرا که فرد دمای نزدیک به خود را گرم می‌کند، در حالیکه هوای اندکی دورتر، خنک‌تر می‌ماند.

به باور محققان، تحرک این توده هوا، بوی بدن را با افشردن میلیون‌ها سلول پوستی - که هر روز از بدن بیرون می‌ریزد – در فضا می‌پراکند.

این سلول‌های پوستی مانند قایق‌هایی عمل می‌کنند که ترشحات غده‌ای و میکروب‌های ساکن – ترکیب سازنده رایحه بدن – را به محیط اطراف انتقال می‌دهند.

رایحه شما از ترکیبات آلی فرار موجود در گازهای ساطع‌شده از پوست تشکیل شده است. این گازها ترکیبی از عرق، چربی و عناصر خاصی است که از غدد پوست خارج می‌شوند.

اجزای اصلی بوی شما به عوامل داخلی مانند نژاد، قومیت، جنسیت بیولوژیکی و سایر صفات بستگی دارد. اجزای ثانویه نیز بر اساس عواملی مانند استرس، رژیم غذایی و بیماری پدید می‌آیند. سومین اجزا هم از منابع خارجی، مانند عطر و صابون‌ها‌، و بر پایه این ویژگی‌های بوی بدن شما ساخته می‌شوند.

هویت بو

بوی بدن، با توجه به عوامل بسیار زیادی که بر رایحه هر فرد تاثیر می گذارد، به مثابه ویژگی مشخصی، برای شناسایی استفاده می‌شود.

سگ‌های ردیاب بو و رایحه، قادرند از میان تمام بوهایی که با آن‌ها مواجه می‌شوند، بوی فرد معین یا مظنونی را شناسایی کنند. در واقع، رایحه هر فرد آنقدر مشخص و متفاوت است که او را از سایر افراد متمایز می‌کند.

محققان از بیش از سه دهه پیش، به بررسی قابلیت متمایزکننده بوی انسان مشغول بوده‌‌اند.

آزمایشی در ۱۹۸۸ نشان داد که سگ‌ها می‌توانند دوقلوهای همسان را که جدا از هم زندگی می‌کنند و در معرض شرایط محیطی مختلف قرار می‌گیرند، صرفا از طریق بوی آن‌ها تشخیص دهند.

این کار خارق‌العاده‌ را نمی‌توان با استفاده از شواهد دی‌ان‌ای انجام داد، زیرا دوقلوهای همسان، کد ژنتیکی یکسانی دارند.

محققان همچنین می‌کوشند مدل‌هایی برای پیش‌بینی ویژگی‌های افراد بر اساس رایحه آن‌ها تولید کنند. آن‌ها یک مدل یادگیری ماشینی متشکل از مجموعه‌ نمونه‌‌هایی از ۳۰ زن و۳۰ مرد، ساخته‌اند که می‌تواند بر اساس بوی دست فردی، جنسیت بیولوژیکی او را با دقت ۹۶ درصد، پیش‌بینی کند.

بوی سلامتی

تحقیقات مربوط به بوی بدن همچنین بینش‌هایی در مورد بیماری‌ها ارائه می‌کند.

از نمونه‌های شناخته‌شده ارزیابی بیماری از روی رایحه افراد، می‌توان به سگ‌های ردیاب بو برای تشخیص تشنج و دیابت اشاره کرد.

این سگ‌ها به مراقبان هشدار می‌دهند که برای احتمال بروز تشنج نزدیک آماده شوند، یا نیاز به تنظیم سطح قند خون را اطلاع می‌دهند.

با توجه به همین ویژگی، سگ‌های ویژه تشخیص پزشکی، می‌توانند مشخص ‌کنند که آیا فردی بیمار است یا خیر. محققان نشان داده‌اند که می‌توان سگ‌ها را برای تشخیص سرطان در افراد آموزش داد، و سگ‌هایی را نیز برای تشخیص بیماری کووید-۱۹ با دقت ۹۰ درصد، تربیت کرده‌اند.

تشخیص بو حتی می‌تواند در پزشکی قانونی به‌کار‌گرفته شود. البته برای رسیدن به نتیجه مشخص، به تحقیقات و بررسی‌های بسیاری نیازمندیم.

تحقیقات بیشتر در زمینه تجزیه‌و‌تحلیل رایحه بدن انسان، به پر کردن شکاف‌ها در درک ما از ویژگی فردی این رایحه‌ها، و شیوه‌های استفاده از این اطلاعات در آزمایشگاه‌های پزشکی قانونی و زیست‌پزشکی کمک می‌کند.