وزارت فرهنگ عربستان سعودی در بخشی از سال شعر عرب ۲۰۲۳، ضمن نمایش کارهای هنری، بازخوانی اشعار شاعران عرب با همکاری هنرمندان این کشور را در برنامه گذاشته است. به همین مناسبت، «جشنواره امرو القیس» از ۴ تا ۱۲ اکتبر در شهر ریاض برپا شد. 

امرو القیس شاعر و جنگجوی عرب پیش از اسلام بود. او یکی از مشهورترین و برجسته‌ترین شاعران دوره پیش از اسلام در منطقه حجاز است.

در این برنامه، هنرمندان سعودی نقاشی‌های جذابی خلق می‌کنند و کارگاه‌هایی برگزار می‌کنند که نگاهی دوباره دارد به آثار شاعر افسانه‌ای پیش از اسلام، امرو القیس، که اشعارش جزئی از فرهنگ و تاریخ آن کشور است.

امرو القیس، که در سال ۵۰۱ پس از میلاد در منطقه نجد متولد شد و در سال ۵۴۴ پس از میلاد در ترکیه درگذشت، به‌ویژه به‌خاطر «معلقات» شهرت دارد که مجموعه‌ای متشکل از هفت شعر است که در ادبیات عرب بسیار مورد احترام بوده است. از این اشعار اغلب با عنوان «اشعار آویخته» یاد می‌شود، زیرا بر دیوار کعبه در مکه آویزان شده بود و شکوه شعر او را به نمایش می‌گذاشت.

ویژگی شعر او مضامین عشق و طبیعت و دل‌تنگی برای سرزمین گمشده‌اش است. آثار امرو القیس زبان فصیح و توصیف‌های زنده‌ای دارند و تاثیر او بر شعر و فرهنگ عربی در طول قرن‌ها باقی مانده است.

وجدان الجهوری، یکی از هنرمندانی که در جشنواره امرو القیس کارگاه‌ آموزشی برگزار می‌کند، ضمن اشاره به شعر «هم‌سفران بایستید تا به یاد یار گریه کنیم»، که نخستین بخش از هفت «معلقات» است که شهرت جهانی دارد، به عرب نیوز گفت: «نقاشی‌های من که در این کارگاه به نمایش گذاشته می‌شود بر اساس یکی از معروف‌ترین اشعار امرو القیس است که در آن‌ها او درباره زیبایی معشوقش با جزئیات بسیار نوشته است. من کوشیدم زیبایی زنی را که او توصیف کرده است از طریق نقاشی مجسم کنم. کاملا معتقدم که هنر تجسمی و شعر دو روی یک سکه‌اند.»

در این جشنواره، همچنین فعالیت‌ها و رویدادهای فرهنگی دیگری از جمله اجرای موسیقی و نمایش برگزار می‌شود که تجسم زندگی شاعر است.

همچنین، یک نمایش واقعیت مجازی از مصنوعات تاریخی کمیاب یافت‌شده در یک محوطه باستان‌شناسی در الفاو، وطن القیس، برگزار می‌شود.

چکامه امرو القیس ۸۱ بیت در سبک «بحر طویل» است که بارها شاعران و ادیبان ایرانی، از جمله «حسین ابن احمد زوزنی»، به فارسی ترجمه‌ کرده‌اند.

احمد ترجانی‌زاده، استاد ادبیات دانشگاه تبریز، متن شعر مشهور امرو القیس را ترجمه و تفسیر کرده است که چند بیت آن چنین است:

«همسفران بیایید به یاد یاری گریه کنیم که منزل او در ریگزار باریک و کج است

دوای درد من اشکی است که ریخته‌شده، ولی آیا بر آثار از بین رفته چه جای گریه و زاری است

اگر می‌توانی قلبم را از قلب خود بیرون کن تا تسلی خاطر پیدا کنی و این کار از من ساخته نیست

با نیزه‌ای سخت قلبم را شکافتم و مرد بزرگ و کریم بر نیزه حرام نیست

گردنی چون آهو، اما بلندی آن از حد زیبایی فزون نیست، هر گه آن را بلند کند و با گردن‌بند و جواهرات آراسته است

روشنی رخسار یار تاریکی شب را چنان روشن کند که چراغ پرنور عابد تارک دنیا به هنگام غروب»