در دورهای که جهان با تورم بالا، افزایش هزینه زندگی، و آثار جنگ اوکراین و اکنون درگیری اسرائیل و حماس دستوپنجه نرم میکند، جهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی بهای نفت خام برنت در سه ماه اخیر با پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جدی همراه است.
امین سیکل، استاد دانشگاه و مدیر مرکز مطالعات عرب و اسلامی، در مقالهای که در وبسایت موسسه سیاست راهبردی استرالیا (ASPI) منتشر شده است این سوال را مطرح میکند که علت افزایش بهای نفت چیست و چه کسانی میتوانند آن را تعدیل کنند.
دو کشور کلید اثرگذاری بر بهای نفت را در دست دارند: عربستان سعودی و روسیه، اولی تصور میشود که متحد نزدیک آمریکا است و دومی دشمن سرسخت آمریکا. با وجود این، هر دو کشور در اوپک پلاس به توافق رسیدند که برای تثبیت بازار، تولید نفت را کاهش دهند. عربستان سعودیها تولید نفتش را حدود دو میلیون بشکه در روز و روسیه حدود نیم میلیون بشکه در روز کاهش داد، که به کمبود نفت در بازار جهانی منجر شده است.
به عقیده سیکل، هر دو کشور بیتردید مایلاند درآمد بیشتری از محل فروش نفت داشته باشند، اما این اقدامها نشاندهنده نارضایتی از عملکرد آمریکا است. شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، به دلایل سیاست داخلی و خارجی دست به این اقدام زده است.
شاهزاده محمد بن سلمان که برای سرعت بخشیدن به برنامههای اصلاحات اجتماعی و اقتصادی و مدرنسازی کشورش، نیازمند درآمد بیشتر است، از زمان روی کار آمدن دولت بایدن، از آمریکا اندکی فاصله گرفته است. او درخواست بایدن برای خودداری از هرگونه اقدامی که به افزایش بهای نفت منجر شود، و همچنین پیشقدم شدن بایدن برای بازگشت روابط عربستان سعودی و آمریکا به دوستی نزدیک همیشگی، را نادیده گرفته است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
نویسنده در ادامه میافزاید ولیعهد عربستان سعودی در حال تنوعبخشی به سیاست خارجی این کشور است تا در موقعیتی قرار بگیرد که در صورت نیاز، فشار واشنگتن را دفع کند. او ترجیح داده است روابط دوجانبه قوی با روسیه و چین نیز برقرار کند، و پیشنهاد کرده است بین مسکو و کییف میانجیگری کند.
عربستان سعودی، تحت رهبری شاهزاده محمد بن سلمان، روابط تجاری و اقتصادی با چین، بزرگترین واردکننده نفت عربستان سعودی، را تقویت کرده است. ریاض دعوت شده است تا به گروه بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) بپیوندد و حتی ابراز تمایل کرده است تا بهعنوان یکی از شرکای بحث و گفتوگو به عضویت سازمان همکاری شانگهای درآید.
عربستان سعودی روابطش با ایران را نیز از سر گرفته است و علاوه بر این، به نظر میرسد درصدد عادیسازی روابط با اسرائیل، شریک راهبردی آمریکا و دشمن ایران، است، گرچه احتمال میرود جنگ اسرائیل و حماس بر این موضوع اثر بگذارد.
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، از هر راه ممکن سعی دارد میان آمریکا و متحدانش فاصله بیندازد. او به دوستان و پول بیشتری نیاز دارد تا هزینه جنگ اوکراین را تامین و تحریمهای غرب را بیاثر کند. بنابراین، از همکاری عربستان سعودی، بهعنوان بزرگترین و بانفوذترین کشور تولیدکننده نفت در اوپکپلاس، قدردان است.
به عقیده سیکل، تا وقتی همسویی منافع عربستان سعودی و روسیه وجود داشته باشد، بعید است بهای نفت در آینده نزدیک پایین بیاید، مگر اینکه مصرف جهانی کاهشی قابلملاحظه داشته باشد، که در وضعیت کنونی نامحتمل است و روزهای سختی برای کشورهای مصرفکننده نفت در پیش است.