با گذشت یک ماه از آغاز روند اخراج مهاجران افغان از پاکستان، گروهی از دانشگاهیان پاکستان، روز پنجشنبه ۹ آذر، با ارسال دادخواستی به دادگاه عالی این کشور، کارزار دولت پاکستان برای اخراج اجباری مهاجران افغان را به چالش کشیدند. این گروه خواستار صدور یک دستور از دادگاه عالی برای جلوگیری از اخراج مهاجران افغان شدند.
این دادخواست را شش نفر از اعضای هیئت‌علمی موسسه آموزش عالی پاکستان نوشته‌اند. این دادخواست بر اساس بند ۳ ماده ۱۸۴ قانون اساسی پاکستان خواستار رسیدگی دادگاه عالی به موضوع اخراج مهاجران شده است.
بند ۳ ماده ۱۸۴ قانون اساسی پاکستان به دیوان‌عالی این اختیار را می‌دهد که به پرونده‌های افرادی که معتقدند حقوق اساسی آن‌ها نقض شده است و موضوع از اهمیت عمومی برخوردار است، رسیدگی کند.
در این درخواست از فدراسیون، دولت محلی هر چهار استان، کمیساریای عالی اسلام‌آباد، کمیساریای ارشد برای پناهندگان افغان، پایگاه ملی و اداره ثبت نام (Nadra)، مدیریت کل مهاجرت و گذرنامه و کمیساریای عالی ملل متحد برای پناهندگان افغان، به‌عنوان پاسخ‌دهندگان نام برده شده است.
در این بیانیه آمده است که صاحبان دادخواست به‌عنوان شهروندان پاکستان مجبور شده‌اند به‌نمایندگی از افغان‌های فقیر مقیم پاکستان، «اعم از پناهجویان، خارجی‌های به اصطلاح غیرقانونی یا شهروندان پاکستانی اصالتا افغان»، درخواست خود را ارائه کنند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این افراد تاکید کرده‌اند این دادخواست به‌دلیل این‌که دولت فدرال، دولت استانی و سایر مقام‌های دولتی پاکستان مرتکب نقض جدی حقوق بشر و نقض آشکار قانون اساسی و قوانین بین‌المللی شده‌اند، ضروری است.
در این دادخواست آمده است: «تصمیم دولت موقت برای اخراج افغان‌ها در هیچ نامه کتبی و رسمی موجود نیست و به نظر نمی‌رسد که تحت هیچ مرجع قانونی مانند قانون خارجی‌ها، ۱۹۴۶ یا هر قانون دیگری تصویب شده باشد.»
دولت موقت پاکستان در سوم اکتبر ۲۰۲۳ اعلام کرد که تصمیم گرفته است به دلیل تشدید ناامنی‌ها در پاکستان، همه مهاجران غیرقانونی را از این کشور اخراج کند. در این میان بزرگ‌ترین جمعیت مهاجر در پاکستان را افغان‌هایی تشکیل می‌دهند که از ۴۰ سال پیش به این کشور مهاجرت کرده‌اند و مدارک قانونی ندارند. به گفته دولت پاکستان، شمار این مهاجران غیرقانونی به یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر می‌رسد.
با وجود فشارها و اعتراضات داخلی و بین‌المللی، دولت موقت پاکستان از اول نوامبر روند اخراج اجباری مهاجران افغان را از این کشور آغاز کرده است. به گزارش سازمان ملل متحد، تا‌کنون بیش از ۴۰۰ هزار مهاجر افغان از این کشور اخراج شده‌اند.
گزارش اخیر دیده‌بان حقوق بشر که روز سه‌شنبه منتشر شد، نشان داد که مقام و نیروهای دولت پاکستان در روند اخراج، مهاجران افغان را به‌شدت مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند. این سازمان اعلام کرد که پاکستان در این زمینه مرتکب تخلف زیادی شده است.
در همین حال، دانشگاهیان پاکستان در دادخواستی که به دادگاه عالی این کشور فرستادند، نوشته‌اند: «از زمان اتخاذ تصمیم انقضای مهلت اقامت، افغان‌ها در معرض اخراج اجباری، آزار و اذیت، اخاذی، آزار جسمی، تبعیض نژادی، جدایی از اعضای خانواده و رفتارهای غیرانسانی قرار دارند که این نقض آشکار حقوق اساسی آن‌ها که در قانون اساسی و حقوق بین‌الملل تضمین شده است را اثبات می‌کند.»
میلیون‌ها افغان در دهه ۱۹۸۰ و در جریان اشغال افغانستان به دست اتحاد جماهیر شوروی، به پاکستان گریختند. این آمار پس از تسلط طالبان بر افغانستان در سال ۲۰۲۱ افزایش یافت. گفته می‌شود در حال حاضر از میان مهاجرانی که در معرض اخراج از پاکستان قرار دارند، حداقل ۶۰۰ هزار نفر آنان طی دو سال گذشته از ترس انتقام‌جویی طالبان به پاکستان گریخته‌اند و اکنون در معرض بازگشت اجباری به افغانستان‌اند.
