معاون وزیر ارتباطات دولت چهاردهم جمهوری اسلامی اعلام کرد طی هفته گذشته  ۱۷۴ کشور به زیرساخت‌های ارتباطی ایران حملات سایبری کرده‌اند.

به گفته بهزاد اکبری، این حملات بیشتر از سوی بات‌ها بوده و کارشناسان وزارت ارتباطات این موضوع را تایید کرده‌اند.

اکبری تاکید کرد که حملات سایبری همواره انجام می‌شوند و وزارت ارتباطات می‌کوشد تاثیر این حملات را بر شبکه ارتباطی کشور به حداقل برساند. او افزود: «ما به دنبال تقویت پایداری شبکه و کاهش تاثیرهای منفی این حملات هستیم.»

در هفته‌های اخیر، کاربران اینترنت در ایران با اختلالات گسترده و کاهش سرعت اینترنت روبه‌رو بوده‌اند. برخی از تحلیلگران معتقدند مطرح کردن موضوع حملات سایبری توجیهی برای این اختلال گسترده است.

با این حال، مسئولان وزارت ارتباطات وعده داده‌اند که با بازطراحی شبکه ارتباطی و توسعه ارتباطات بین‌المللی کارایی و پایداری شبکه را بهبود بخشند.

طبق اعلام وزارت ارتباطات، یکی از اهداف کلیدی توسعه ارتباطات بین‌المللی، آماده‌سازی زیرساخت‌ها در برابر حملات سایبری شدیدتر از موارد فعلی است. این در حالی است که ضعف‌های امنیتی شبکه ایران موجب شده است بخش‌های مختلف کشور در برابر حملات سایبری آسیب‌پذیر باشند.

یکی از آخرین موارد گزارش‌شده در این زمینه، حمله سایبری به شبکه بانکی ایران بود که مقام‌های دولتی، همچون موارد پیشین، حاضر به تایید رسمی آن نشدند. این روند در موارد مشابه، مانند حمله سایبری به سامانه‌های شهرداری تهران، قوه قضائیه و دیگر نهادهای دولتی نیز تکرار شده است.

در بسیاری از حملات سایبری، به‌رغم تکذیب‌های اولیه، فاش شد که حملات به از کار افتادن شبکه‌ها و سرقت اطلاعات حساس از این نهادها منجر شده‌اند.

از سوی دیگر، مسئله اختلال اینترنت و کاهش شدید سرعت نیز یکی از نگرانی‌های کاربران است. مقام‌های وزارت ارتباطات بارها مطرح کرده‌اند که حملات سایبری کشورهای دیگر یکی از دلایل اصلی این اختلالات است.

اما کارشناسان امنیت شبکه معتقدند که فیلترینگ گسترده و به‌روز نشدن زیرساخت‌های شبکه، از عوامل کلیدی آسیب‌پذیری سیستم ارتباطی و اطلاعاتی ایران به شمار می‌روند.

سعید سوزنگر، کارشناس امنیت سایبری، در خصوص شرایط فعلی می‌گوید که دلیل تداوم هک‌شدن سامانه‌های دولتی ایران ضعف در زیرساخت، نرم‌افزار و سخت‌افزار است.

به باور سوزنگر، «ایران به‌‌دلیل ناامنی و پیچیدگی در شبکه، به کلکسیونی از ابزارهای خوشایند برای هکرها تبدیل شده است. ناامنی شبکه در ایران به استفاده از فیلترشکن، عدم دسترسی به ابزارهای جهانی متاثر از تحریم و خود تحریمی برمی‌گردد.»

محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت حسن روحانی، در تایید مشکل ضعف زیرساختی شبکه ارتباطی کشور، به نقش عامل انسانی نیز اشاره کرده است.

جهرمی پیش‌تر تصریح کرده بود که با اینکه زیرساخت‌های سایبری و امنیت اطلاعات در ایران آن‌چنان که باید جدی گرفته نشده‌اند یا سیاست‌گذاری در این حوزه دچار موازی‌کاری‌های نادرست شده است، نقش عامل انسانی در تمام این حملات سایبری نکته‌ای مهم و مغفول مانده است.

کارشناسان امنیت شبکه نیز دخالت عامل انسانی را در کنار ضعف امنیتی یکی از عوامل اصلی حملات سایبری به زیرساخت‌های ایران می‌دانند. این موضوع به‌ویژه در مواردی نظیر هک دوربین‌های زندان‌های ایران، افشای اسناد قوه قضائیه، اطلاعات ثبت‌احوال و همچنین اسناد و اطلاعات شبکه بیمه ایران مطرح شده است.

طبق اعلام کارشناسان امنیتی، با توجه به هک شدن برخی از سرورها که فقط به شبکه داخلی اینترانت متصل بوده‌اند و امکان هک از خارج کشور درمورد آن‌ها وجود نداشته است، فرضیه دخالت عامل انسانی بیش‌ازپیش تقویت می‌شود.

علاوه بر ضعف امنیتی داخلی، تلاش‌های سایبری جمهوری اسلامی علیه دیگر کشورها نیز منجر به هدف قرار گرفتن شبکه ارتباطی ایران شده است.

ایران یکی از کشورهایی است که بارها مبدا حمله سایبری به شبکه‌ها و سرورهای دولتی و خصوصی کشورهای دیگر بوده است. این حملات به‌ویژه سازمان‌های دولتی ایالات متحده، کشورهای اروپایی و اسرائیل را هدف قرار داده است.

حملات سایبری در طول سال‌های گذشته تقابل میان کشورها را به‌شدت افزایش داده و سطح حملات سایبری علیه ایران نیز به‌تبع آن گسترش‌ یافته است.

بهمن‌ماه ۱۴۰۲، برخی رسانه‌ها مدعی شدند گروهی با نام «سایه سیاه»، که با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مرتبط است، مسئول حمله سایبری به بیمارستان زیو در شهر صفد اسرائیل بوده است. این گروه در قالب شرکتی به نام «راهکارهای فناوری اطلاعات جهت‌پرداز» در تهران فعالیت دارد.

مردادماه همان سال، شرکت «اوپن‌ای‌آی» اعلام کرد یک کمپین نفوذ ایرانی را کشف و مختل کرده است. این کمپین از ابزارهای هوش مصنوعی مولد برای انتشار اطلاعات نادرست در فضای آنلاین، ازجمله محتوای مرتبط با انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده، استفاده می‌کرد.

فروردین ۱۴۰۳، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، و مایکل ریگان، مدیر آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا، در نامه‌ای مشترک به فرمانداران ایالات متحده هشدار دادند که هکرهای وابسته به جمهوری اسلامی و چین توانایی حمله سایبری به سامانه‌های آب و فاضلاب این کشور را دارند.

همچنین تلاش‌های جمهوری اسلامی برای دخالت در روند انتخابات آمریکا ازطریق حملات سایبری سبب شد که وزارت دادگستری ایالات متحده بیانیه‌ای صادر کند. در این بیانیه، سه عضو سپاه پاسداران به تلاش برای هک کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ و اخلال در انتخابات ۵ نوامبر متهم شدند.

افزایش تنش‌های منطقه‌ای و توسعه توان سایبری جمهوری اسلامی، علاوه بر تقویت نیروهای سایبری، ایران را در معرض حملات سایبری گسترده‌ای قرار داده است.

طی دو سال گذشته، حملات سایبری علیه ایران شامل هک شبکه‌های تلویزیونی صداوسیما، افشای اسناد و اطلاعات کاربران و از کار افتادن سرورهای سازمان‌های دولتی بوده و خسارات جبران‌ناپذیری به این زیرساخت‌ها وارد کرده است. در بسیاری از این موارد، میزان آسیب‌پذیری زیرساخت‌های ایران، به‌ویژه در برابر حملات سایبری، بسیار بیش از آن بوده که جمهوری اسلامی علیه دیگر کشورها انجام داده است.