یک مطالعه جدید نشان می‌دهد مصرف الکل در افرادی با شکم بزرگ یا مبتلا به دیابت، خطر آسیب جدی به کبد را «بیش از دو برابر» می‌کند. در همین حال، نوشیدن الکل در افراد مبتلا به فشار خون بالا هم خطر آسیب کبدی را «تقریبا دو برابر» می‌کند.

دکتر اندرو فریمن، مدیر پیشگیری و سلامت قلب و عروق مرکز ملی سلامت دنور، که البته در این مطالعه شرکت نداشته است، می‌گوید این‌ها مشکلات و خطرات جدی برای سلامتی‌اند که نباید نادیده گرفته شوند. «مردم دقیقا همان کاری را انجام می‌دهند که نباید بکنند. آن‌ها به‌ویژه هنگام تماشای رویدادهای ورزشی بزرگ غذاهایی مانند هات داگ، سوسیس، بیکن، پپرونی و ژامبون می‌خورند؛ گوشت‌های فراوری‌شده‌ای که از نظر سرطان‌زا بودن هم‌رده سیگار قرار دارند.»

سی‌ان‌ان به نقل از فریمن می‌نویسد: «وقتی همه این غذاهای بسیار فراوری‌شده، پرچرب و پرشکر را می‌خورید، انسولین به میزان بسیار زیاد ترشح می‌شود که باعث مقاومت به انسولین، سپس افزایش قند خون و در نهایت کبد چرب می‌شود. حالا اگر کنار این غذاها الکل هم بنوشید، خطر به‌میزان قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.»

دور کمر ۸۸ سانتی‌متر یا بیشتر برای زنان و ۱۰۱ سانتی‌متر یا بیشتر برای مردان، که معمولا با چاقی همراه است، یکی از چندین عامل خطر بیماری‌های قلبی‌ــ‌متابولیک مثل قند خون بالا و فشار خون بالا است. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده، نزدیک به نیمی از آمریکایی‌ها فشار خون بالا دارند، بیش از یک‌سوم آن‌ها پیش‌دیابت دارند و حدود ۴۰ درصد از جمعیت این کشور چاق محسوب می‌شوند. این عوارض به تجمع چربی در کبد کمک می‌کند و به گفته کارشناسان، می‌تواند به فیبروز یا زخم کبد منجر شود.

به گفته فریمن، معمولا ابتدا کبد چرب می‌شود و بعد از آن دیابت شروع شود اما بیشتر مردم متوجه این موضوع نمی‌شوند، در حالی که این به تنظیم نبودن قند خون مربوط می‌شود. وقتی قند خون بالا دارید، کبد شما برای کاهش برخی از آن قندها، چربی ذخیره می‌کند و همین چربی اضافی عملکرد کبد را مختل می‌کند.

نوشیدن الکل هم جداگانه به سلول‌های کبد آسیب می‌زند. زیرا این سلول‌ها باید الکل را بسوزانند و این می‌تواند به تجمع چربی اضافی منجر شود. التهاب و زخم‌های ناشی از چربی اضافی ممکن است در نهایت به سیروز منجر شود که خطر نارسایی کبد و سرطان کبد را افزایش می‌دهد.

این آسیب دوگانه ناشی از رسوب چربی از جمله دلایل اصلی افزایش موارد زخم کبد در افرادی است که این بیماری‌های مزمن را دارند و الکل (به میزان متوسط یا زیاد) مصرف می‌کنند. البته متخصصان تاکید می‌کنند اینکه کسی دیابت، فشار خون بالا یا شکم بزرگ ندارد، به این معنی نیست که مصرف زیاد الکل برایش مضر نیست. الکل برای کبد سم است و همه افرادی که زیاد الکل می‌نوشند، در معرض خطر بیماری‌های کبدی جدی قرار دارند.

مصرف‌کننده افراطی الکل کیست؟

این مطالعه که به‌تازگی در مجله گوارش و کبد بالینی (Clinical Gastroenterology and Hepatology) منتشر شده، داده‌های حاصل از نظرسنجی ملی سلامت و تغذیه نزدیک به ۴۱ هزار نفر را تجزیه و تحلیل کرده است. از این تعداد، بیش از دو هزار و ۲۰۰ نفر در گروه مصرف‌کننده افراطی الکل قرار گرفتند.

طبق این مطالعه، زنانی که روزانه بیش از ۰.۷ اونس (۲۰ گرم) یا بیشتر و مردانی که روزانه بیش از ۱.۰۵ اونس (۳۰ گرم) یا بیشتر می‌نوشیدند، به عنوان مصرف‌کنندگان افراطی الکل تعریف شدند. با این حال طبق اطلاعات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌‌ها، این مقدار الکل معمولا به‌عنوان «مصرف متوسط» در نظر گرفته می‌شود.

در ایالات متحده، یک نوشیدنی استاندارد معادل ۰.۶ اونس (۱۴ گرم) الکل خالص است. این میزان معادل ۵ اونس (۱۴۸ میلی‌لیتر) شراب ۱۲ درصد الکل، یک قوطی ۱۲ اونسی (۳۵۵ میلی‌لیتر) آبجو با الکل ۵ درصد یا ۱.۵ اونس/ ۴۴ میلی‌لیتر (یک شات) مشروب تقطیری است.

کارشناسان می‌گویند بیشتر مردم متوجه نمی‌شوند نوشیدنی‌هایی که می‌ریزند، بسیار بیشتر از این مقدارهای استاندارد است. این در حالی است که تعداد هشداردهنده‌ای از مطالعات جدید نشان می‌دهند که مصرف هر مقدار الکل، کم یا زیاد، برای سلامتی خطرناک است. 

چگونه مصرف الکل را کاهش دهیم؟ 

یک روش ساده این است که در مهمانی‌ها یا موقعیت‌های اجتماعی که نمی‌خواهید الکل ننوشیدن شما جلب توجه کند، سراغ جایگزین‌هایی مانند موکتل‌ها (کوکتل‌های بدون الکل) بروید. در غیر این صورت کارشناسان پیشنهاد می‌کنند از روش SMART برای کاهش مصرف الکل استفاده کنید.

۱ــ Specific (خاص): هدفی قابل‌دستیابی تعیین کنید، مانند کاهش مصرف الکل به سه روز در هفته. می‌توانید تعداد روزهای ننوشیدن را به‌تدریج بیشتر کنید تا به هدف نهایی برسید.

۲ــ Measurable (قابل‌اندازه‌گیری): چند نوشیدنی مصرف خواهید کرد و آیا حواستان به اندازه نوشیدنی هست؟

۳ــ Achievable (قابل‌دستیابی): هدفتان باید قابل‌دستیابی باشد. به همین منظور شرکت در مهمانی‌هایی را که در آن الکل می‌خورند، به مرور زمان کاهش دهید تا بتوانید در مسیرتان به سمت دوری از الکل پیش بروید.

۴ــ Relevant (مرتبط): از خود بپرسید ننوشیدن الکل به زندگی و سلامتی شما چگونه کمک خواهد کرد.

۵ــ Time based (بر اساس زمان) برای کاهش مصرف الکل یک بازه زمانی منطقی تعیین کنید.